تاریخ سند: 12 آبان 1357
حوادث و وقایع شهرهای مختلف کشور در روز 12/8/57
متن سند:
1ـ تهران
الف ـ از صبح روز 12 /8 /57 (2537 شاهنشاهی) گروههائی از دانشجویان در
دستجات مختلف به محوطه دانشگاه تهران وارد گردیده و در حدود ساعت 1100
روز مذکور تعداد آنها به حدود یکهزار نفر رسیده است.
دانشجویان اجتماع کننده، شعارهائی به مضمون زیر میداده اند :
«زیر بار ستم نمی ریم ـ زندگی و جان در راه آزادی می دهیم ـ مرگ براین...
».
1
اجتماع کنندگان در ساعت 1130 قصد داشته اند، بصورت دستجمعی بمنزل سید
محمود علائی طالقانی ـ عضو مؤسس جمعیت باصطلاح نهضت آزادی که اخیرا از
زندان آزاد شده بروند که در خارج از محوطه دانشگاه تهران، توسط مأمورین
فرمانداری نظامی با استفاده از گاز اشک آور و ماشین آب پاش متفرق و حدود
250 نفر از آنان مجددا در محوطه دانشگاه اجتماع که حدود ساعت 1200 روز
مذکور از دانشگاه خارج و توسط مأمورین پراکنده شده اند.
2
ب ـ بعدازظهر روز 12 /8 /57 گروههائی از قشریون مذهبی، در برخی از نقاط
تهران در گروههای 200 تا 500 نفری اقدام به تظاهرات خیابانی نموده اند که با
دخالت مأمورین انتظامی متفرق گردیده اند.
در بعدازظهر روز مذکور یک گروه که حدود 800 نفر بوده اند، در خیابان
بوذرجمهری مقابل مسجد شاه تهران به سینه زنی مبادرت نموده اند.
پ ـ بعدازظهرروز 12 /8 /57 حدود 3 هزار نفر از قشریون مذهبی در گورستان
بهشت زهرای تهران اجتماع و در سر قبر کشته گان حوادث 17 شهریور ماه تهران
به تظاهرات و دادن شعارهای ضد ملی مبادرت کرده اند.
تظاهرکنندگان مقارن ساعت 1800 بتدریج متفرق گردیده اند.
2ـ استان مرکزی
الف ـ قم :
روز 11 /8 /57، اعلامیه ای در بازار تهران توزیع گردید و طی آن از بازاریان و
طبقات مختلف مردم دعوت شد که روز 12 /8 /57، برای دیدار از شیخ حسینعلی
منتظری (اخیرا از زندان آزاد گردیده) به شهر قم عزیمت نمایند.
در نتیجه
گروههائی از قشریون مذهبی از صبح روز 12 /8 /57 به صوب قم عزیمت و در
مدخل شهر قم از طرف عده ای از قشریون مذهبی قم که منتظر ورود آنها بوده اند،
مورد استقبال قرار گرفته و در حالیکه مجموعا جمعتی حدود 25 هزار نفر (اغلب
اهل قم بوده اند) از میدان فرح شهر قم به طرف منزل شیخ حسینعلی منتظری
رفته اند.
1
جمعیت در مسیر حرکت خود شعارهائی به مضمون زیر و علیه مقامات عالیه
مملکتی میداده اند :
«ما خواستار آزادی زندانیان سیاسی هستیم ـ خواسته ما خواسته امام خمینی
است ـ شهیدان سخن میگویند.
»
جمعیت مذکور در نقاط مختلف شهر قم به تظاهرات اخلالگرانه مبادرت و ضمن
آتش افروزی در برخی از خیابانهای شهر قم، یک شعبه بانک عمران را بآتش
کشیده و چند جام از شیشه های شعبه مرکزی بانک ملی ایران در قم را نیز شکسته
و تعدادی از درختهای اطراف خیابانها را نیز کنده و با انباشتن اشیاء قابل اشتعال،
آنرا آتش زده اند.
جمعیت مذکور در نقاطی که مأمورین انتظامی مستقر بوده اند، شعارهائی به این
مضمون میداده اند : «ارتش برادر ما است، خمینی رهبر ما است.
»
ضمنا تعدادی شعارهای پارچه ای از طرف تظاهرکنندگان حمل میشده که روی
آنها نوشته بوده :
«ما اصناف بازار تهران خواستار آزادی آیت اله روحانی هستیم.
»
تظاهرکنندگان در خیابان آذرشهر قم با رنگ روی دیوارهای این شهر نوشته اند
«خیابان منتظری.
»1
تظاهرات مذکور بطور پراکنده تا حدود ساعت 2000 ادامه داشته و از این ساعت
تظاهرکنندگان متفرق و در برخی از نقاط اخلالگران به پرتاب سنگ بطرف
مأمورین مبادرت کرده اند که با دخالت مأمورین متفرق شده اند.
ب ـ کاشان :
از صبح امروز 12 /8 /57 بتدریج حدود 10 هزار نفر به گورستان شهر کاشان رفته
و در مراجعت به شهر، به تظاهرات و راه پیمائی در خیابانهای شهر کاشان پرداخته
و گروهی از آنان در جلوی ساختمان مدرسه عالی علوم شهر کاشان اجتماع و چند
نفر برای آنان سخنرانی کرده اند.
2
تظاهرات مذکور بطور پراکنده تا ساعت 1800 روز مزبور ادامه داشته و از این
ساعت تظاهرکنندگان بتدریج متفرق شده اند.
پ ـ محلات :
از صبح روز 12 /8 /57 حدود 1000 نفر از قشریون مذهبی (زن و مرد) در شهر
محلات در حالیکه عکسهائی از خمینی در دست داشته اند ضمن دادن شعارهای
ضد ملی به تظاهرات و راه پیمائی خیابانی مبادرت نموده اند و در برخی از خیابانها
نیز در سطح خیابانها نشسته و تعدادی از افراد برای آنها سخنرانی نموده اند.
تظاهرکنندگان، چهار راه بدخشان شهر محلات را بنام «خمینی» و خیابان ششم
بهمن این شهر را بنام «15 خرداد» نامگذاری کرده اند.
این تظاهرات در ساعت 1400 روز 12 /8 /57 بدون درگیری خاتمه یافته است.
ضمنا گفته شده عده ای از قشریون مذهبی قصد دارند در آینده پیکره اعلیحضرت
همایون شاهنشاه آریامهر را در این شهر پائین بیاورند.
ت ـ خمین :
ساعت 0900 روز 12 /8 /57 حدود 20 هزار نفر از طبقات مختلف مردم شهر
خمین که متجاوز از 200 نفر موتور سیکلت سوار و 400 دستگاه اتومبیل سواری
و کامیون و وانت بار، آنان را مشایعت میکرده اند در خیابانهای شهر مذکور به
تظاهرات و راه پیمائی پرداخته اند.
ضمنا عده ای از مردم بتصور اینکه تیمسار
ارتشبد اویسی فوت شده به جشن و پایکوبی پرداخته و بطرف متظاهرین گل و
شیرینی پرتاب نموده اند.
تظاهرکنندگان در مسیر خود، تابلوی عکاسی شخصی بنام هارونی را شکسته و
کیوسک اداره راهنمائی و رانندگی را کنده و در میدان 6 بهمن شهر مذکور و
نوشته های ستون یادبود را محو و خراب نموده اند.
عناصر اخلالگر ضمن دادن شعارهائی به مضمون، «ارتش برادر ماست، خمینی
رهبر ماست»، مأمورین اداره راهنمائی و رانندگی را سر چهارراهها بروی دست
بلند کرده و گلباران نموده اند.
در این تظاهرات یکنفر کودک در تصادف با
یکدستگاه اتومبیل تظاهرکنندگان مصدوم شده بود، که برای معالجه به اراک منتقل
شده است.
تظاهرات مذکور تا ساعت 1920 روز مزبور ادامه داشته و تظاهرکنندگان متدرجا
متفرق شده اند.
3ـ زنجان
صبح روز 12 /8 /57 تعدادی اعلامیه خطی در شهر زنجان توزیع گردیده و طی
آنها از مردم دعوت شده که برای راه پیمایی در مسجد ولی عصر شهر زنجان
اجتماع کنند.
حدود ساعت 1500 روز مذکور قریب 2 هزار نفر از قشریون مذهبی در مسجد
مذکور اجتماع و از این محل به تظاهرات خیابانی و راه پیمائی مبادرت کرده اند و
در مسیر حرکت آنها تعداد دیگری از قشریون مذهبی بآنها پیوسته و تعداد جمعیت
به قریب 8 هزار نفر رسیده است.
جمعیت مورد بحث در خیابانهای مختلف شهر حرکت و شعارهائی بطرفداری از
روح اللّه خمینی و علیه مقامات عالیه مملکتی میداده اند.
تظاهرات مذکور تا حدود ساعت 1800 روز ادامه داشته و در این ساعت عده ای
از جمعیت بداخل مسجد ولی عصر رفته و بقیه متفرق شده اند.
4ـ یزد
حدود ساعت 1600 روز 12 /8 /57، قریب 2 هزار نفر از قشریون مذهبی که
لباس سیاه به تن کرده بودند، بمناسبت سومین روز درگذشت دو تن از اخلالگرانی
که در حوادث روز 8 /8 /57 در هنگام آتش زدن یکی از شعب بانک صادرات
سوخته بودند، از مسجد حظیره شهر یزد به تظاهرات خیابانی مبادرت و ضمن
دادن شعارهای ضد ملی، بگورستان شهر رفته و در حدود ساعت 1700 روز
مذکور متفرق شده اند.
ضمنا قریب 1000 نفر از قشریون مذهبی نیز در شهر بافق ـ استان یزد با دادن
شعارهای مذهبی به تظاهرات آرام خیابانی در این شهر مبادرت کرده و پس از 30
دقیقه، بتدریج متفرق شده اند.
در هنگام تظاهرات مذکور، مغازه داران دکاکین خود
را تعطیل کرده اند.
5ـ کرمان
صبح روز 12 /8 /57 عده ای از قشریون مذهبی در مسجد جامع شهر کرمان
اجتماع و مقارن ساعت 1130 روز مذکور از مسجد خارج و در حالیکه تعداد آنها
قریب 8 هزار نفر بوده و تعدادی چماق بدست آنها را همراهی میکرده اند به
تظاهرات و راه پیمائی خیابانی مبادرت و شعارهای ضد میهنی داده اند.
جمعیت پس از عبور از چند خیابان شهر کرمان، به مسجد جامع کرمان مراجعت و
سپس متفرق گردیده اند.
1
بعدازظهر روز 12 /8 /57، عده ای از قشریون مذهبی در مسجد جامع شهر کرمان
اجتماع و حدود ساعت 2000 قریب 300 نفر آنان پس از خروج از مسجد، به
تظاهرات خیابانی و دادن شعارهای ضد ملی مبادرت کرده و گروهی از آنان قصد
داشته اند سینما دیاموند کرمان را آتش بزنند که با دخالت مأمورین متفرق و یکنفر
از عاملین توسط مأمورین دستگیر شده است.
6ـ همدان
از ساعت 0900 روز 12 /8 /57، عده ای از قشریون مذهبی بعنوان هفته
همبستگی، در مسجد جامع شهر همدان اجتماع و در حالیکه تعداد آنها به حدود
12 هزار نفر رسیده بوده و گروهی از روحانیون در پیشاپیش آنها حرکت
میکرده اند، به تظاهرات خیابانی و راه پیمائی مبادرت و در میدان امام زاده عبداللّه
همدان در سطح خیابان نشسته و دو تن از روحانیون برای آنان سخنرانی نموده و
خواستهائی را مطرح که از جمله آنها بازگشت روح اللّه خمینی به ایران، برقراری
حکومت اسلامی و آزادی زندانیان ضد امنیتی بوده است.
این تظاهرات در ساعت 1230 روز مذکور خاتمه یافته است.
1
7ـ شاهرود
از صبح روز 12 /8 /57 قریب 2 هزار نفر از قشریون مذهبی شهر شاهرود ـ استان
سمنان در حالیکه عکسهائی از روح اللّه خمینی و علی شریعتی را در دست
داشته اند، به تظاهرات و راه پیمائی خیابانی مبادرت و به بازار این شهر رفته و
دروی فرشهائی که در کف بازار انداخته شده بود، نشسته و نوار سخنرانی یکی از
وعاظ را استماع و سپس به راه پیمائی ادامه و در میدان فردوسی شهر شاهرود نماز
جماعت برگزار و حدود ساعت 1300 روز مذکور بدون دخالت مامورین انتظامی
متفرق شده اند.
8ـ تبریز
ساعت 1030 روز 12 /8 /57 قریب 1000 نفر از قشریون مذهبی در خیابانهای
کورش کبیر و ملل متحد شهر تبریز به تظاهرات ضد ملی مبادرت کرده اند که با
دخالت مامورین انتظامی متفرق شده اند.
2
9ـ رضائیه
از صبح روز 12 /5 /57، گروههای مختلفی از قشریون مذهبی در داخل و خارج
از مسجد اعظم شهر رضائیه اجتماع و در حالیکه تعداد آنها به حدود 4 هزار نفر
رسیده بود، با در دست داشتن پلاکاردهائی که روی آنها مطالبی به طرفداری از
روحانیون افراطی نوشته شده بود، به تظاهرات و راه پیمائی خیابانی مبادرت و
شعارهائی به مضمون زیر میداده اند :
«آمریکا، شوروی، پهلوی، مرگ بر این اتحاد ـ 50 سال حکومت، 50 سال خیانت
ـ زیر بار ستم زندگی نمی کنیم، جان فدا میکنیم در راه آزادگی، مرگ براین...
»
تظاهرکنندگان در میدان خیام شهر رضائیه نماز جماعت برگزار و چند تن از
روحانیون برای آنها سخنرانی و اعلام کرده اند تا برقراری حکومت اسلامی به این
روش ادامه خواهند داد.
تظاهرات مذکور در حدود ساعت 1400 روز مذکور
متفرق گردیده اند.
1
ضمنا در روز 12 /8 /57، حدود 250 نفر از قشریون مذهبی در شهر شاهپور ـ
استان آذربایجانشرقی به تظاهرات ضد ملی مبادرت و بدون دخالت مامورین
انتظامی متفرق شده اند.
10ـ اصفهان
ساعت 0930 روز 12 /8 /57، افراد ناشناسی دو حلقه لاستیک فرسوده را در
ساختمانی که سابقا مرکز آموزش افراد پلیس در شهر اصفهان بوده، آتش زده اند
که خسارتی بساختمان وارد نشده است.
2
11ـ مشهد
الف ـ قبل از ظهرروز 12 /8 /57، مجلسی با شرکت حدود 3 هزار نفر از قشریون
مذهبی در منزل آیت اله سید حسن طباطبائی قمی برگزار گردیده و دو تن از
روحانیون باسامی عبدالکریم هاشمی نژاد و موسوی خراسانی برای جمعیت
سخنرانی کرده اند.
پس از خاتمه سخنرانی، جمعیت بدون انجام تظاهرات از منزل آیت اله قمی خارج
و متفرق شده اند.
ب ـ قبل از ظهر روز 12 /8 /57، حدود 4 هزار نفر از قشریون مذهبی در یکی از
خیابانهای شهر مشهد بتظاهرات خیابانی مبادرت کرده اند.
که بدون حادثه ای
توسط مامورین فرمانداری نظامی مشهد متفرق گردیده اند.
1
پ ـ ساعت 1500 روز 12 /8 /57، احمد طاهرزاده یکی از محکومین که اخیرا از
زندان آزاد گردیده بشهر مشهد وارد و مورد استقبال حدود 10 هزار نفر قرار گرفته
است.
یاد شده برای جمعیت سخنرانی و آنان را بحفظ نظم و آرامش دعوت کرده است.
پس از خاتمه سخنرانی، نامبرده همراه با جمعیت بمنزل آیت اله سید عبداللّه
شیرازی رفته و متعاقبا حرم مطهر حضرت رضا (ع) را زیارت و آنگاه جمعیت
متفرق شده است.
12ـ سبزوار
روز 12 /8 /57 حدود 5 هزار نفر از فرهنگیان و قشریون مذهبی در شهر سبزوار ـ
استان خراسان بتظاهرات و راه پیمائی خیابانی مبادرت کرده و شعارهای ضد
میهنی داده اند.
2
این تظاهرات بدون درگیری با مامورین انتظامی خاتمه یافته است.
13ـ نیشابور
ساعت 1900 روز 12 /8 /57، عده ای از قشریون مذهبی در روستای درود واقع
در 36 کیلومتری شهر نیشابور ـ استان خراسان بتظاهرات ضد ملی مبادرت
کرده اند که مأمورین ژاندارمری برای متفرق کردن تظاهرکنندگان اقدام به
تیراندازی نموده اند.
و در نتیجه سه نفر مورد اصابت گلوله واقع و سه نفر مجروح
که یکنفر از آنان فوت و دو نفر دیگر در بیمارستان تحت معالجه قرار گرفته اند.
3
متعاقب حادثه مذکور، رئیس پاسگاه ژاندارمری محل طبق قرار دادسرای
شهرستان نیشابور بازداشت گردیده است.
14ـ خرم آباد
ساعت 0930 روز 12 /8 /57 حدود 15 هزار نفر فرهنگیان، دانش آموزان،
بازاریان و تعدادی از کارمندان دولت در میدان سعدی شهر خرم آباد اجتماع و در
حالیکه گروهی از روحانیون در جلوی آنها قرار داشته اند، بصورت دستجمعی
ضمن دادن شعارهای ضد ملی، بطرف گورستان شهر خرم آباد حرکت در گورستان
بتظاهرات پرداخته و شعارهائی علیه مقامات عالی مملکتی و بنفع روح اللّه خمینی
داده اند.
15ـ بروجرد
روز 12 /8 /57، حدود 3 هزار نفر از قشریون مذهبی در شهر بروجرد ـ استان
لرستان بتظاهرات خیابانی مبادرت و شعارهائی بنفع روح اللّه خمینی و علیه
مقامات عالیه مملکتی داده و سپس متفرق گردیده اند.
ضمنا در شهر الیگودرز ـ استان لرستان تعدادی اعلامیه دستنویس توزیع شده که
در آن اعلام شده «ساواک را نابود خواهیم کرد.
»
16ـ چالوس
از صبح روز 12 /8 /57، حدود 8 هزار نفر از قشریون مذهبی در مسجد جامع شهر
چالوس اجتماع و با در دست داشتن پلاکاردهائی بطرفداری از روح اللّه خمینی،
بتظاهرات و راه پیمائی خیابانی مبادرت و شعارهای ضد ملی داده اند.
تظاهرکنندگان در ساعت 1300 روز مذکور بدون درگیری متفرق شده اند.
17ـ گرگان و گنبد
الف ـ ساعت 1330 روز 12 /8 /57، سید حبیب اللّه طاهری یکی از روحانیون
اخلالگر که به موجب رأی کمیسیون امنیت اجتماعی از گرگان طرد شده بود، پس
از برائت در دادگاه به گرگان وارد و مورد استقبال عده ای از قشریون مذهبی این
شهر واقع و پس از راه پیمائی در شهر، جمعیت متفرق گردیده اند.
1
ب ـ ساعت 830 روز 12 /8 /57، حدود 5 هزار نفر از قشریون مذهبی شهرهای
گرگان، بابل و گنبد در استادیوم کورش کبیر شهر گنبد اجتماع و در ساعت 1030
از این محل خارج و به راه پیمائی و تظاهرات ضد ملی پرداخته و حدود ساعت
1300 روز مذکور بتدریج متفرق شده اند.
گروهی از جمعیت مذکور، تعدادی کبریت در دست داشته اند تا در صورتیکه
مأمورین از گازاشک آور استفاده کردند، با روشن کردن آتش اثرات گاز را خنثی
نمایند.
پ ـ ساعت 1000 روز 12 /8 /57، حدود 2 هزار نفر از قشریون مذهبی در مسجد
جعفری شهر گنبدکاووس اجتماع و یکی از روحانیون برای آنان سخنرانی و
مطالبی پیرامون وحدت و یکپارچگی طبقات مختلف و پشتیبانی از روح اللّه
خمینی ایراد کرده است.
جمعیت در ساعت 1100 از مسجد خارج و ضمن حمل پلاکاردهائی بطرفداری
از روح اللّه خمینی و دادن شعارهای ضد ملی و علیه مقامات عالیه مملکتی،
بتظاهرات و راه پیمائی خیابانی پرداخته اند و در مقابل بخشداری رامیان اجتماع و
خواستهائی را از جمله گرفتن اراضی برخی از مالکین و زارعین و متمولین
بخشهای را میان و شاه پسند مطرح و به راه پیمائی ادامه داده و در مقابل پاسگاه
ژاندارمری در روی زمین نشسته و بنام روح اللّه خمینی پیامی در زمینه پیوستن
نیروهای نظامی به روحانیون قرائت و پس از گلباران نمودن مامورین، در ساعت
1300 روز مذکور متفرق گردیده اند.
1
18ـ بابل
الف ـ بدنبال حوادث اخلالگرانه روز 11 /8 /57، شهر بابل و کشته شدن یکنفر از
اخلالگران ساعت 1200 روز 12 /8 /57، جنازه متوفی با شرکت حدود 10 هزار
نفر از قشریون مذهبی و گروهی از روحانیون از بیمارستان شاهپور بابل تشییع و
در یکی از خیابانهای شهر، یکنفر از دبیران آموزش و پرورش بنام عباس فلاحی
برای جمعیت سخنرانی و اظهار داشته :
ما تا سرنگونی رژیم پهلوی آرام نخواهیم نشست و تا سینه های ما هدف گلوله
قرار نگیرد، از اقدامات خود دست برنخواهیم داشت و تا آخرین قطره خونی که در
بدن داریم پایداری خواهیم نمود.
ما حکومت اسلامی به رهبری امام خمینی را
میخواهیم.
بدنبال سخنرانی نامبرده، یکی دیگر از دبیران سخنرانی کرده و خواستار اتحاد
آمل و بابل گردیده و اضافه کرده، ما فردا (13 /8 /57) را عزای عمومی اعلام
میکنیم.
ناطق در خاتمه سخنرانی خود از جمعیت خواسته از اقدامات تخریبی و
آتش سوزی خودداری نمایند و مدعی شده اطلاع بدست آمده که مأمورین
ساواک ماموریت دارند بآتش سوزی مبادرت کنند.
پس از خاتمه سخنرانی یاد شده جمعیت جنازه را تا گورستان شهر حمل و بخاک
سپرده اند.
در گورستان شهر بابل مجددا دبیر مورد بحث بسخنرانی پرداخته و متن اعلامیه
روحانیون بابل را قرائت و عنوان کرده مأمورین شهربانی گفته اند ما فقط حفاظت
مساجد و ادارات را بعهده میگیریم، بنابراین ما نیز برای پاسداری از شهر و
برقراری نظم پاسدار گمارده ایم.
در هنگام مراسم تدفین متوفی یکی دیگر از قشریون مذهبی نیز در اجتماع افراد
مذکور در گورستان بابل سخنرانی تحریک آمیز و تحریف شده ای پیرامون
حوادث روز 11 /8 /57 شهر بابل عنوان کرده و ضمن ذکر ارقام بی اساس از
کشته شدگان حادثه روز مورد بحث اتهاماتی بمامورین انتظامی وارد کرده است.
1
ب ـ ساعت 1430 روز 12 /8 /57، یکی از مامورین اطلاعات شهربانی بابل که
قصد ورود بمنزل برادرش را داشته، توسط گروهی از اخلالگران مورد حمله قرار
گرفته و با چاقو از ناحیه کتف مجروح و اخلالگران سلاح کمری ویرا بسرقت
برده اند.
بدنبال این جریان، مامورین انتظامی در محل حاضر و اخلالگران را با استفاده از
گاز اشک آور و تیراندازی هوائی متفرق کرده اند.
ضمنا مادر مأمور مجروح شده نیز از ناحیه دست توسط عناصر اخلالگر مصدوم
گردیده است.
ت ـ روز 12 /8 /57 بدنبال حوادث اخلالگرانه شهر بابل، رئیس شهربانی بابل به
رئیس شهربانی استان مازندران اعلام کرده که قادر به کنترل شهر نیست و در این
زمینه اظهار عجز کرده که رئیس شهربانی استان بوی گفته رئیس شهربانی آمل
بمدت 21 روز باتمام اغتشاشاتی که در شهر آمل رخ داده به وظایف خود عمل
کرده ولی شما پس از دو روز میگوئید قادر به انجام وظیفه نیستید و بدنبال این
موضوع، رئیس شهربانی بابل را به مرکز استان احضار و معاون شهربانی ساری را
بطور موقت به بابل اعزام کرده است.
ث ـ روز 12 /8 /57، گروهی از روحانیون شهر بابل در منزل دادستان بابل اجتماع
و باتفاق نماینده استانداری مازندران که برای رسیدگی به حوادث این شهر به بابل
رفته بود، به ساری عزیمت و با استاندار مازندران ملاقات کرده اند.
در این ملاقات یکی از قشریون مذهبی اتهاماتی به نیروهای انتظامی و سازمان
اطلاعات و امنیت بابل وارد و مدعی شده که اخلالگریهای شهر بابل توسط رئیس
سازمان بابل کارگردانی شده و بدنبال آن خواستار تعویض هفت نفر از پاسبانها و
رئیس سازمان اطلاعات و امنیت بابل و رسیدگی به موضوع شده اند.
19ـ شهرهای آباده و اقلید
الف ـ ساعت 1600 روز 12 /8 /57 تظاهرات آرامی با شرکت حدود 300 نفر از
طبقات مختلف شهر فیروزآباد ـ استان فارس برگزار شده است.
تظاهرکنندگان ضمن راه پیمائی در برخی از خیابانهای شهر مذکور، در ساعت
1345 متفرق شده اند.
ب ـ مقارن ساعت 1700 روز 12 /8 /57، حدود 2 هزار نفر از اهالی اقلید فارس
به شهر آباده رفته و مبادرت به انجام تظاهرات آرام نموده و سپس متفرق شده اند1
پ ـ ساعت 1930 روز 12 /8 /57، گروهی از قشریون مذهبی در شهر آباده به
تظاهرات پراکنده خیابانی مبادرت نموده و ضمن دادن شعارهای مضره به محل
سابق حزب رستاخیز که مالک آن یکی از کارمندان ساواک آباده است و چندی
قبل از طرف حزب تخلیه شده بود، به آتش کشیده شده و متعاقبا حریق توسط
مامورین آتش نشانی خاموش شده است.
20ـ آبادان
ساعت 2130 روز 12 /8 /57، بانکهای شعب ملی و صادرات واقع در خیابانهای
شاه آباد و عروسیه آبادان، توسط افراد ناشناسی آتش زده شده است.
حریق توسط مامورین آتش نشانی خاموش شده است.
2
21ـ بهبهان
ساعت 1400 روز 12 /8 /57 حدود 20 هزار نفر از طبقات مختلف مردم شهر
بهبهان در مسجد بدیعا اجتماع و دو نفر از روحانیون برای آنان سخنرانی نموده اند.
اجتماع کنندگان سپس از مسجد مذکور خارج شده و ضمن راه پیمائی در برخی از
خیابانهای شهر در مقابل مسجد مصلی توقف و ضمن برگزاری نماز جماعت ظهر
و عصر قطعنامه ای قرائت نموده و خواستار چهار مورد بشرح زیر شده اند :
«آزادی زندانی سیاسی ـ لغو حکومت نظامی ـ مراجعت روح اللّه خمینی ـ تشکیل
حکومت اسلامی.
»
22ـ بندرعباس
اخیرا عکسهائی از روح اللّه خمینی به شیشه های مغازه های شهر بندرعباس از
طرف عده ای از مغازه داران شهر مذکور نصب گردیده است.
ضمنا موارد مشابهی نیز در شهر میناب و جزایر قشم و هرمز مشاهده شده است.
23ـ دزفول
شب هنگام مورخ 12 /8 /57 عده ای از جوانان شهر دزفول در گروههای 4 الی 5
نفری با در دست داشتن چوب و چماق به گشت زنی در شهر و نگهبانی از مغازه ها
و منازل پرداخته اند.
ضمنا تعدادی اسکناسهای فتوکپی شده ده هزار ریالی که عکس خمینی در آن
منقوش شده بود در شهر توزیع شده است.
24ـ اهواز
ساعت 0930 روز 12 /8 /57، حدود 2 هزار نفر از طبقات مختلف مردم اهواز در
مدرسه آیت اله بهبهانی اجتماع و سپس در ساعت 0945 روز مذکور از مدرسه
خارج شده و به راه پیمائی در برخی از خیابانهای شهر مبادرت نموده اند و هرلحظه
بر تعداد جمعیت اضافه که نزدیک به 30 هزار نفر بالغ گردیده اند.
تظاهرکنندگان با در دست داشتن پلاکاردهائی که شعارهای مضره ای روی آن
نوشته شده بود مبادرت به دادن شعارهائی به مضمون «ایران کشور ماست، خمینی
رهبر ماست، ارتش برادر ماست»، نموده اند.
در ساعت 1315 روز مذکور، متظاهرین با گلباران نمودن مامورین انتظامی
متدرجا متفرق شده اند.
1
ارزیابی خبر:
خبر صحت دارد.
اقدامات انجام شده :
مراتب به نخست وزیری اعلام گردیده است.
توضیحات سند:
1ـ شعاری که با این مضمون
داده می شد، چنین بود : «زیر
بار ستم نمی کنیم زندگی، جان
فدا می کنیم در ره آزادگی،
مرگ براین شاه، مرگ براین
شاه...
»
2ـ گزارش کامل حوادث
اطراف دانشگاه تهران را و
سپس دیدار مردم از آقایان
طالقانی، لاهوتی و میثمی که
همگی به تازگی از زندان آزاد
شده بودند روزنامه کیهان
چاپ کرد.
ر.ک : ش 10603،
ص 9.
1ـ روزنامه ها نوشتند که
حدود 200 هزار نفر در
خیابان های قم حضور داشتند
و بخشی از آنان از تهران به قم
رفته بودند : «اینان
که دسته های گل و
پلاکاردهای مختلف و
عکس هایی از حضرت
آیت اله العظمی خمینی حمل
می کردند پس از چند ساعت
راه پیمایی عظیم خود به دیدن
حضرت آیت اله العظمی
منتظری رفتند و وی را گلباران
کردند.
» (رستاخیز، ش
1054، ص 1) «در پشت
تظاهرکنندگان تعداد زیادی
اتومبیل در حالی که چراغ ها و
برف پاکن های خود را روشن
کرده بودند حرکت
می کردند.
» (کیهان، ش
10603، ص 18) آقای
منتظری در دیدار با مردم
گفت که آزادی او دیگر
زندانیان سیاسی نتیجه
استقامت و مجاهدت مردم
رشید ایران است.
(اطلاعات،
ش 15750، ص 2)
1ـ در تظاهرات امروز
(12 /8 /57) قم «یک میدان
بزرگ شهر به نام میدان
خمینی نامگذاری شد.
در
تمام مدت تظاهرات از طرف
مردم بین تظاهرکنندگان
سوهان و نقل و نبات و انواع
میوه تقسیم می شد.
»
(اطلاعات، ش 15750، ص
2)
از تظاهرات امروز
(12 /8 /57) مردم قم دو
عکس در صفحات در پایان
این بولتن آمده است.
2ـ روزنامه کیهان شمار
تظاهرکنندگان کاشانی را
چهل هزار نفر نوشت که
کارگران کارخانه های کاشان،
روحانیان و عده ای از
روستاهای اطراف در آن
شرکت داشتند.
همچنین
«هزاران نفر از زنان کاشان نیز
در حالی که پلاکاردهایی
حمل می کردند پشت جمعیت
در حرکت بودند.
» (ش
10603، ص 15)
1ـ «گروهی از مردم کرمان
روز جمعه 12 /8 /57 طی
تظاهراتی در خیابان های شهر
راه افتادند و در خیابان
لطفعلی خان زند مراسم
برگزاری نماز جمعه را به
عمل آوردند.
» (روزنامه
اندیشه کرمان، مورخه
15 /8 /57، صص 1 و 3) از
تظاهرات امروز کرمان و
برپایی نماز سه عکس در
پایان این بولتن آمده است.
1ـ روزنامه ها درباره
تظاهرات همدان نوشتند که
«تعداد تظاهرکنندگان که
شعارهایی حمل می کردند
بیش از هفتادهزار نفر تخمین
زده می شد.
مردم همدان در
پایان تظاهرات خود
قطعنامه ای در 9 ماده صادر
کردند.
قسمتی از مواد
قطعنامه مردم همدان به این
شرح است : آزادی زندانیان
سیاسی و تبعید شدگان، عدم
دخالت پلیس در تظاهرات
ملی، لغو حکومت نظامی و
سانسور در رسانه های
گروهی، بازگشت حضرت
آیت اله العظمی خمینی و
اجرای کامل خواست های
ایشان.
» (کیهان، ش 10604،
ص 17) تصویری از تظاهرات
روز دوازدهم آبان همدان در
پایان همین بولتن آمده است.
تیرگی تصویر مربوط به ظهور
نادرست آن است.
2ـ خبرگزاری پارس گزارش
داد که گروه هایی از مردم در
خیابان شاهپور و میدان
شهرداری گردهم آمدند اما با
پرتاب گاز اشک آور مأموران
متفرق شدند.
(بولتن
خبرگزاری پارس، ش 228،
ص 11)
امروز (12 /8 /57) در شهر
مرند نیز تظاهراتی برپا شد که
روزنامه ها شمار
تظاهرکنندگان را بین 15 تا 20
هزار نفر نوشتند.
آنان با
اجتماع در میدان ششم بهمن
خواستار آزادی دو نفر از
زندانیان مرندی که در
تظاهرات قبلی بازداشت شده
بودند، گشتند فرماندار مرند
به مردم قول داد که تا دو روز
دیگر زندانیان آزاد شوند.
(کیهان، ش 10603، ص 19 ؛
رستاخیز، ش 1055، ص 4)
1ـ تظاهرات امروز
(12 /8 /57) ارومیه به دعوت
جامعه روحانیان این شهر
صورت گرفت.
«در این
تظاهرات عده ای که به عنوان
مأموران انتظامات از بین خود
مردم انتخاب شده بودند مانع
از خشونت، شکستن شیشه ها
و برخورد با مأموران انتظامی
شدند.
» (کیهان، ش 10603،
ص 18) تحصن فرهنگیان و
دانشگاهیان ارومیه در کاخ
دادگستری امروز وارد
ششمین روز خود شد.
آنان
خواهان برکناری استاندار،
فرماندار، رئیس شهربانی و
سلب مصونیت از نمایندگان
این شهر در مجلس شورای
ملی بودند.
(آیندگان، ش
3254، ص 16)
در سردشت هم تظاهرات
گسترده ای صورت گرفت.
مردم بانه، بوکان، سقز،
مهاباد، پیرانشهر، نقده،
اشنویه و روستاهای اطراف
در این تظاهرات شرکت
داشتند.
آنان خواست های
خود را در 18 ماده اعلام
کردند.
(کیهان، ش 10603،
ص 18)
2ـ از خبرهای دیگر اصفهان
این که امروز (12 /8 /57)
حجه الاسلام سید محمد
احمدی فروشانی از تبعید
بازگشت و در اصفهان مورد
استقبال قرار گرفت.
همچنین
به گزارش شهربانی
همایون شهر ساعت 2030
امروز (12 /8 /57) بانک های
ملی، سپه، بازرگانی و
صادرات همایون شهر به آتش
کشیده شد.
1ـ در پرونده 69290، جلد
سوم آمده است که این
تظاهرات در خیابان جهانبانی
و فلکه سراب مشهد رخ داد.
همچنین فرهنگیان مشهد
بعدازظهر امروز (12 /8 /57)
در محل دانشسرای مقدماتی
دختران اجتماع کردند و در
حالی که پلاکادرها و
شعارهایی در دست داشتند،
در خیابان ها به راه پیمایی
پرداختند و به محل
بیمارستان 17 شهریور رفتند
و در آن جا به جمعیت انبوهی
که در محوطه بیمارستان گرد
آمده بودند پیوستند.
(بولتن خبرگزاری پارس، ش
228، ص 16)
2ـ امروز (12 /8 /57)
فرهنگیان سبزوار پنجمین
روز تحصن خود را در خانه
فرهنگ سپری کردند.
همچنین در نشستی که
نمایندگان دولتی سبزوار با
آیت الله افقهی داشتند
خواست مردم سبزوار به
آگاهی آنان رسید : انتقال
رئیس شهربانی و پنج مأموری
که یکشنبه گذشته گروهی از
مردم را مجروح کردند.
(بولتن خبرگزاری پارس، ش
228، صص 16.
17)
3ـ کسی که به شهادت رسید
سید اسماعیل حسینی 18
ساله دانش آموز سال آخر
دبیرستان بود.
مجروحان
اسداللّه حسینی 32 ساله میوه
فروش و سید احمد حسینی
22 ساله بودند.
پیکر شهید
سید اسماعیل حسینی توسط
مردم به مدرسه علیمه گلشن
منتقل شد تا در مراسمی به
خاک سپرده شود.
(کیهان، ش
10604، ص 3)
امروز (12 /8 /57) در شهر
کاشمر نیز بیست هزار نفر
از مردم شهر پیش از ظهر در
محل خانه پیشاهنگی اجتماع
و سپس راه پیمایی کردند.
اینان سپس در مزار مرحوم
سید حسن مدرس حاضر
شدند و به سخنرانی یکی از
روحانیان گوش فرا دادند.
(بولتن خبرگزاری پارس، ش
228، ص 17)
1ـ جمعیت در میدان
مازندران شهر گرگان گردآمد
تا به استقبال این روحانی از
تبعید برگشته بروند.
هنگام
ورود آقای طاهری به
کردکوی، در میدان امام زاده
عبداللّه حدود پنجاه هزار نفر
حاضر بودند.
(آیندگان، ش
3254، ص 2)
1ـ در سندهای بعدی گزارشی
هم از جلسه سخنرانی در
مسجد قائمیه گنبدکاووس
آمده که آن را خواهید خواند.
1ـ بنا به گزارش روزنامه
کیهان حادثه بابل به این جا
خاتمه نیافت بلکه «ناگهان
گروهی سرباز به داخل
گورستان آمدند و به دنبال
درگیری با مردم و تیراندازی،
جوان 18 ساله ای به نام صمد
صالحی دانش آموز سال سوم
راهنمایی براثر اصابت گلوله
به گلویش کشته شد و چهار
نفر دیگر هم مجروح شدند.
حال مجروحان وخیم است.
محمدجعفر شیرافکن
دانشجوی مدرسه عالی بابلسر
23 ساله که از ناحیه شکم
مورد اصابت گلوله واقع شده،
احمد علی زاده 23 ساله که از
ناحیه پشت سر مورد اصابت
گلوله قرار گرفته و عباسعلی
صالح طبری 25 ساله آهنگر
که از ناحیه پا آسیب دیده
است، سه تن از مجروحان
هستند.
هویت یک مجروح
بستری دیگر معلوم نیست.
دوازده مجروح دیگر توسط
مردم از محل تیراندازی برده
شدند و در خانه ها بستری
هستند.
در جریان تیراندازی
در گورستان یک پاسبان به نام
علی علی نژاد به ضرب کارد
مجروح شده است.
» (کیهان،
ش 10603، ص 15) به نوشته
همین منبع امروز (12 /8 /57)
هزاران تن از مردم آمل نیز در
یک تظاهرات شرکت کردند
«و هر جا که با سربازان
روبه رو می شدند با شعار
برادر ارتشی آیت الله خمینی
به شما سلام می رساند، آنان را
به همگامی با خود
می خواندند.
» (ص 18)
1ـ بیش از 15 هزار نفر در این
راه پیمایی شرکت داشتند.
(کیهان، ش 10604، ص 8)
* امروز (12 /8 /57) در محل
باغ ارم شیراز با اجتماع
گروه های دانشجویی و
دانش آموزی تظاهراتی علیه
حکومت شاه روی داد.
«این
عده یکی از زندانیان سیاسی
را که آزاد شده بود روی دست
بلند کرده و دور چمن باغ ارم
گرداندند و سپس به فرستادن
صلوات و دادن شعارهایی
چون ایران کشور ما، خمینی
رهبر ما پرداختند.
» (کیهان،
ش 10603، ص 4)
در داراب نیز تظاهراتی با
حضور حدود ده هزار نفر
شکل گرفت در میدان ششم
بهمن بین مردم و مأموران
درگیری هم رخ داد.
«بنا به
توصیه روحانیان مردم در
ساعت 11 بامداد از تظاهرات
دست کشیده و به خانه های
خود بازگشتند و مجددا
ساعت چهار بعد از ظهر
تظاهرات گروه های مختلف
مردم آغاز شد.
» (رستاخیز،
ش 1054، ص 4)
2ـ فرماندار نظامی آبادان
امروز (12 /8 /57) به کارکنان
اعتصابی پالایشگاه آبادان
اخطار کرد که اگر بر سر کار
حاضر نشود برای آنان
تصمیم های تازه ای گرفته
خواهد شد.
(بولتن
خبرگزاری پارس، ش 228،
صص 9 و 10)
1ـ تظاهرات اهواز در سطح
وسیعی در مطبوعات و
رسانه ها منعکس شد.
روزنامه
کیهان تعداد شرکت کنندگان
در این تظاهرات بزرگ را
حدود 200 هزار نفر نوشت
که به دعوت جامعه روحانیان
اهواز شکل گرفت.
(ش
10603، ص 4) روزنامه
اطلاعات شمار مردم را 250
هزار نفر یاد کرد که به هنگام
راه پیمایی 150 روحانی و
طلبه علوم دینی در صف اول
راه پیمایان دیده می شدند.
(ش 15750، ص 18)
خبرگزاری پارس هم تعداد
جمعیت را بیش از 150 نفر
نوشت که در پایان قطعنامه ای
هم خوانده شد.
(بولتن
خبرگزاری پارس، ش 228،
صص 17 و 18 و 19)
منبع:
کتاب
انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک - کتاب 15 صفحه 45