تاریخ سند: 3 تیر 1329
مشاهدات و مسموعات در منزل کاشانی:
متن سند:
تاریخ: 3 /4 /1329
مشاهدات و مسموعات در منزل کاشانی:
از ساعت ۸:۳۰ صبح دستجات مختلف مردم شروع تا ساعت ۱۰ بالغ بر ۶۰۰ نفرکه اکثراً قرآن در دست داشتند، حضور بهم رساندند. ساعت ۱۰:۳۰ شمس قناتآبادی روی منبر رفت و در پیرامون فقر و بدبختی، ثروت و نعمت آغاز سخن نمود و سپس علل پیدایش ظلم و زور و دیکتاتوری را تشریح، بعداً علل عقبماندگی و انحطاط بعضی کشورها را بیان داشت. در ضمن جریان یک سال و نیم گذشته و واقعه طویل کاشانی و عدم حمایت مردم را تشریح و به مردمی که آن روز از زحمات کاشانی شانه خالی کردند(۱) تنقید، و بعداً گفت سخن در لفافه گفتن گذشت، و سپس با عباراتی تحریکآمیز حاضرین را به شورش کردن دعوت نمود. در این بین دسته ۸۰ نفری از کسبه و اصناف که محل اجتماع آنها در یکی از مساجد سرچشمه بود، به اتفاق پیشنماز خود به منزل کاشانی آمدند. اقدامات برای بهم پیوستگی دستهجات مختلف دینی و جمع شدن در پیرامون کاشانی ادامه دارد.
طبق یک خبر دیگر کاشانی به وسیله تلفن از نبوی نماینده مجلس تقاضا کرد که هر قدر ممکن است به شرکت سهامی چاپ که در شرف تأسیس است کمک نماید. آقای نبوی هم مساعدت مالی را قبول نمودند.
از جمله اشخاصی که دیروز به دیدن کاشانی به منزل او رفتند، آقای ادیب رضوی یزدی وکیل پایه یک دادگستری و سردبیر روزنامه «آتشفشان»(2) که از بستگان نزدیک حائریزاده است، میباشد. و نیز پیش از ظهر دیروز کلیه خانوادههای زندانیان سیاسی (تودهای) از کاشانی دیدن کردند و کاشانی به آنان قول قطعی داد که با نخستوزیر در این باب ملاقات نمایند. و نیز طبق یک خبر دیگر، این روزها کاشانی بسیار تکبرش زیاد شده و چندان اهمیتی در برخورد به رجال قدیمی و روحانیون عالی مقام نمیدهد. به این جهت در این طبقات تنفری از او پیدا شده، یکی از اشخاصی که از او در این خصوص رنجیده، سیدضیاء میباشد که چند بار به ملاقات او رفت و به او جواب صحیحی داده نشد. میگویند کاشانی و شمس قناتآبادی معتقدند که باید به سختی از روزنامه «به سوی آینده»(۳) انتقاد و بر علیه او حتی اقداماتی نمود و در بین خواص گفتهاند که چرا دولت، این روزنامه تمام تودهای را آزاد گذارده. از قرار، علت مخالفت را مربوط به درج مقاله رأی میدانند که چند روز قبل در روزنامه به سوی آینده درج و مضمونش این بود: سید ابوالقاسم کاشانی که در پاسخ تلگراف آقای نخستوزیر تلگراف کرده که باید دست زن و بچهام را گرفته و از دست ظلم و جوری که در این مملکت حکم فرماست، به یکی از کشورهای اسلامی پناه ببرم چگونه حاضر شوم نقض قول کرده و به ایران برگردم.
توضیحات سند:
١ـ این بیانات اشاره به وقایع ایجاد شده بعد از ترور نافرجام شاه در ۱۵ بهمن ۲۷ دارد که آن عبارت است از دستگیری آیتالله کاشانی در ۱۵ بهمن ۲۷ و تبعید ایشان به شهرستان خرمآباد و سپس انتقال به کرمانشاه و بعد از آن به بیروت.
۲- آتشفشان:
صاحب امتیاز و مدیر مسوول: ادیب رضوی
تأسیس: ۱۳۲۸
موضوع: سیاسی، اجتماعی، انتقادی، خبری و ادبی
محل انتشار: تهران
فاصله انتشار: هفتگی
۳- به سوی آینده
صاحب امتیاز و مدیر مسؤول: محمود زندی
تأسیس: ۱۳۲۹
موضوع: سیاسی، اجتماعی، انتقادی و خبری
محل انتشار: تهران
فاصله انتشار: روزانه
این روزنامه در اردیبهشت ۱۳۳۱ توقیف و به جای آن روزنامه «آخرین نبرد» منتشر شده است.
منبع:
کتاب
روحانی مبارز / آیتالله سید ابوالقاسم کاشانی به روایت اسناد- جلد اول صفحه 171