موضوع : مسافرت هیئت پارلمانی به کشور شوروی
تاریخ سند: 6 بهمن 1352
موضوع : مسافرت هیئت پارلمانی به کشور شوروی
متن سند:
به : 342 از : 20 ه 22 شماره : 116091 /20 ه 22 برابر دعوت دولت شوروی تعدادی از نمایندگان مجلس شورای سنا در تاریخ 19 /11 /52 عازم مسکو خواهند شد اسامی آنان عبارتست از شریف امامی 2ـ دکتر یحیی شمسی 3ـ مهاجرانی 4ـ عبدالحسین طباطبایی 5 ـ محمد شهرستانی 6ـ سرتیپ صفاری 7ـ سرلشکر مطبوعی1 8ـ علی مدنی 9ـ علیرضا شفاهی مخبر پارلمانی.ضمنا سفارت شوروی ضیافتی به افتخار این هیئت در تاریخ 15 /11 /52 ساعت 1300 در محل سفارت برپا می نماید.
نظریه شنبه : این هیئت مدت 10 روز در کشور شوروی اقامت خواهند داشت و عده ای از این افراد با همسر ایشان به این مسافرت می روند.
نظریه سه شنبه : مراتب جهت استحضار گزارش گردید.
تاکستانی اصل در 421520 در پرونده مهندس جعفر شریف امامی بایگانی شود.
9 /11 /52
توضیحات سند:
1ـ ایرج مطبوعی فرزند حسن آقا خان، متولد 1278 شمسی در تهران به شماره شناسنامه 3726 مسلمان، متأهل و دارای 4 فرزند، ساکن تهران، خیابان سعدی شمالی، کوچه مطبوعی پلاک 70، تحصیلات: تحصیلات متفرقه عالیه مدرسه نظام صاحب منصبان دیویزیون قزاق، آشنا به زبانهای روسی و انگلیسی بود.وی در زمان کودتای 1299 ش سروان پیاده نظام بود و جزء واحدهای تحت فرمان رضا خان در کودتا شرکت جست.
و به خاطر همین خوش خدمتیها جزء یاران رضاشاه محسوب شد و به دریافت مدال «سوم حوت» (اسفند) 1299 شمسی موسوم به نشان کودتا نایل گردید.
سمتهای نظامی که در طول خدمت احراز کرده بود به شرح زیر است : آجودان هنگ، آجودان تیپ، فرمانده گردان مهندسی، رئیس ستاد لشگر شرق، فرمانده قوای اعزامی به بجنورد و ترکمن صحرا، آجودان مخصوص رضا شاه، و در سال 1305 فرمانده فوج پیاده شاپور شد و در همین سال است که به نایب سرهنگی ارتقا می یابد و در تاریخ 12 /4 /1310 به سرهنگ تمامی نایل می شود.
مطبوعی در اول فروردین 1311 که عده ای از صاحب منصبان ارتقا درجه یافتند به درجه سرتیپی نایل شد.
سپس به فرماندهی لشگر شرق منصوب می شود.
وی در سال 1314 به همراهی پاکروان استاندار وقت و به دستور رضاخان کشتار فجیع مسجد گوهرشاد را براه می اندازد.
مطبوعی خود در این خصوص و چگونگی دخالتش در این جنایت را چنین بیان می کند: «در خصوص مسجد گوهرشاد باید عرض کنم بهلول نامی از راه طبس و گناباد به مشهد آمده بود.
وی در محوطه آستان قدس رضوی مردم را از به کار بردن کلاه پهلوی منع می کرد.
فتح اللّه پاکروان که استاندار خراسان بود به سرهنگ بیات که رئیس شهربانی بود دستور داد او را توقیف نمایند.
رئیس شهربانی برای دستگیری بهلول به محوطه آستان قدس رضوی می رود، لیکن اسدی نایب التولیه آستان قدس از سرهنگ می خواهد که وی در این مورد دخالت نکند و خود وی دستور بازداشت بهلول را صادر می نماید.
وی را در یکی از حجره های آستان زندانی می نماید.
عصر همان روز براثر فشار مردم وی از محبس خلاص می شود...
من در منزلم بودم که به من اطلاع دادند که استاندار و رئیس شهربانی به دیدن من آمده اند.
آنها از من به عنوان فرمانده لشکر نظر خواستند و از من خواستند که به محل آستان قدس سرباز بفرستم تا شورش مردم را بخوابانند...
در جواب تلگراف من از دفتر مخصوص شاه جواب آمد.
این جواب با نهایت تغیّر و فحاشی بود...
به من دستور داده شده بود که فورا عده ای نظامی در اختیار استاندار قرار بدهم من در حدود 250 سرباز در اختیار استاندار گذاشتم...
در این جریان حدود 25 نفر کشته شدند[!] و...
40 نفر مجروح می شوند.
» (کیهان 28 شهریور 1358، صفحه 3) بعد از این واقعه سرتیپ مطبوعی ضمن انجام مشاغل نظامی نیابت تولیت آستان قدس رضوی را هم انجام می داد! وی سپس به فرماندهی لشگر شماره 4 شمال غرب منصوب شد و در 20 /6 /1322 بازنشسته شد.
در تاریخ 1 /1 /1326 مجددا به خدمت فرا خوانده شد و به فرماندهی واحدهای مرزی منصوب شد و از 20 /6 /1326 به ریاست اداره سررشته داری ارتش منصوب شد.
در تاریخ 1 /7 /27 به وزارت جنگ انتصاب یافته و در 1 /11 /1327 مجددا بازنشسته شد.
وی که به پاس جنایتش در 1 /1 /1316 به درجه سرلشکری رسیده بود پس از بازنشستگی در سال 1327 مدتی شغلی نداشت تا اینکه به دستور محمدرضا پهلوی و در دوران حکومت او به سناتوری مجلس منصوب شد و 6 دوره سناتور آن مجلس گردید و در دوران نخست وزیری هویدا، آموزگار، شریف امامی، ازهاری و بختیار نقشهایی را ایفا می کرد.
بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، دستگیر و بازداشت شد و در تاریخ 27 /6 /1356 در شعبه اول دادگاه انقلاب اسلامی مرکز به محاکمه کشیده شد، موارد اتهامی او عبارت بودند از: 1ـ تجهیز دو گردان نظامی از افراد لشکر خراسان در سال 1314 شمسی و اعزام و فرماندهی آنان جهت سرکوبی متحصنین و مخالفین رژیم منفور پهلوی که برای اعتراض به اعمال خلاف شرع و قانون رضاخان در مسجد گوهرشاد در جوار حرم مطهر امام هشتم (علیه السلام) تحصن نموده بودند و دستور کشتار آنان که به گفته معمرین و معتمدین شهر مشهد از نیمه شب تا صبحدم مسجد را به حمام خون تبدیل ساخته و شخص مجرم تا 25 کشته و 40 نفر زخمی را تأیید نموده است.
2ـ صدور و تخریب خانه و کاشانه عده زیادی از کشاورزان دهات اطراف بهشت زهرا از جمله چشمه شاهی و خیرآباد و حسین آباد و محمدآباد...
3ـ عضویت انتصابی به وسیله محمدرضا پهلوی در شش دوره از ادوار سنای سابق و...
ایرج مطبوعی نهایتا بعد از محاکمه و استماع دفاعیات وی از سوی دادگاه به اعدام محکوم و در دوم مهر ماه 1358 در تهران تیرباران شد.
(ر.ک: زندگی پرماجرای رضاشاه، اسکندر دلدم، جلد دوم، صفحه 643، ظهور و سقوط سلطنت پهلوی، فردوست، صفحات 69 و 70 و قیام گوهرشاد، سینا واحد، صفحات 82 و 84، حکایت کشف حجاب، مؤسسه قدر ولایت، صفحات 101 تا 103 و بایگانی مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات شماره پرونده های اداره کل سوم 56203 و سپاه 5740/م1).