رادمنش
تاریخ سند: 2 شهریور 1337
رادمنش
متن سند:
شماره: 4496 /28 /7ب۳ تاریخ 2 /6 /37رادمنش1 دبیر کل حزب کمونیست ایران (توده) موقعی که در عراق انقلاب شد جهت شرکت در کنگره حزب کمونیست آلمان شرقی در برلین اقامت داشت. وی پس از کودتای عراق خطاب به کنگره اظهار داشت که بعید نیست در سایر کشورهای خاورمیانه منجمله ایران نیز اینگونه جریانات بوقوع پیوندد. کمی پس از کنگره رادمنش و همکارانش تبلیغات رادیوئی را از رادیوی برلین شرقی شروع کردند و در برنامه‌ای که به مناسبت یاد بود ششمین سال کودتای مصدق اجرا شد گفتند جای تأسف است که پیشوایان جبهه ملی نسبت به وظائف خود قصور ورزیدند زیرا اگر امپریالیسم را که توسط دربار اداره می‌شد از بین می‌بردند حوادث بعدی پیش نیامد. در برنامه‌های بعدی از ایجاد یک جبهه واحد صحبت کرده گفتند انقلاب عراق راه را نشان داده است. اینگونه تهدیدات مستقیم و تحریک به انقلاب و قتل شاه که از مناطق اشغالی شوروی دیده می‌شود فقط با اطلاع و تصویب دولت شوروی می‌تواند باشد. انتخاب آلمان شرقی برای این منظور کاملاً مناسب است چه این کشور بر خلاف سایر کشورهای کمونیست روابط دیپلماتیک با ایران ندارد و این امر آزادی عمل بیشتری به آنها می‌دهد. در این کشور روزنامه‌ای به زبان فارسی از طرف حزب کمونیست منتشر می‌شد. کمونیست‌های آلمان هنوز ارتباط نزدیکی با کمونیست‌های ایران دارند و روزنامه آنها بنام آلمان نو اولین روزنامه‌ای بود که اخبار مربوط به کمونیسم ایران را منتشر می‌کرد. حزب کمونیست ایران با وجود جلوگیری پلیس هنوز قوی و فعال است اعضاء و کمک‌کنندگانش در حدود پنجاه هزار نفر می‌شوند و دست کم در ده جبهه مشغول عملیاتند از جمله اتحادیه‌های صنعتی جوانان. زنان و صلح طلبان با وجود این که بعضی از پیشوایان حکومت فعلی عراق نسبت به واقعه دربار آن کشور اظهار تاسف می‌کنند معهذا عبدالسلام عارف2 در سخنرانی‌های خود در قاهره و عراق از اینکار اظهار خوشوقتی کرده و در سخنرانی ۳۰ ژوئیه خود در کویت اظهار داشت که رسماً می‌گویم که مصدق باز خواهد گشت بنظر می‌رسد که در بغداد هم مثل برلین نیروئی جهت تحریک در ایران بکار انداخته شده است چنانچه رادیو بغداد در برنامه‌های زبان فارسی خود مردم ایران را با انقلاب و آماده شدن برای حوادث احتمالی تشویق می‌کند و مسلماً این تبلیغات در کشوری که سانسور برقرار است نمی‌تواند بدون اجازه رسمی حکومت باشد. مقارن تبلیغات حزب توده از برلین عراق و شوروی نیز بیکار نیست و یادداشت اعتراضیه ۳۰ ژوئیه آن کشور به ایران و مخالف دانستن عمل ایران را با عهدنامه ایران و شوروی نیز باید یک حمله‌ای دانست. حرکت دیگر مصاحبه‌ای بود که پکوف سفیر کبیر شوروی با خبرنگار کیهان در تهران نمود و شرایطی را که روس‌ها مایلند نفت ایران را استخراج کنند و مزایایی که بیش از سایر استخراج کنندگان می‌دهند گوشزد کرد. شاه ایران برای از بین بردن آثار تبلیغات مزبور راه رفورم را به حکومت نشان می‌دهد و وجود احزاب سیاسی را تشویق می‌کند وی خطاب به نمایندگان مجلسین گفته است که از اساس مشروطیت باید پشتیبانی نمایند و اعلام نمود باید به استانداران اختیارات بیشتری داده شود. دولت نیز توجه قابل ملاحظه و سریعی برای بهبود وضع اقتصادی مردم خاصه کردستان ابراز می‌دارد. از مصر سخنان تحریک آمیزی از رادیوئی بنام کردستان آزاد شنیده می‌شود. تسلط بر ایران آرزوی شورویست چه این کشور سعی دارد برای ایجاد پایگاه‌هائی جهت ارتش سرخ حکومت‌های کمونیستی را در برخی از کشورها بر قرار نماید و به همین دلیل است که بر اروپای شرقی دست یافته و می‌خواهد خاورمیانه را نیز تحت کنترل خود در آورد مصر و سوریه غرب را نگران کرده‌اند. شوروی که با ایران سرحد زیادی دارد با برقراری یک رژیم کمونیستی در ایران پایگاه خوبی برای دست یافتن به سایر کشورها که قبلاً توسط ناصریسم آمادگی پیدا کرده‌اند خواهد داشت. ایران تنها کشور خاورمیانه است که مداخله شوروی در زمان جنگ و وقایع آذربایجان دارای تجربه می‌باشد و بنظر می‌رسد که باز هم امکان چنین تجربه‌ای پیش آید.
توضیحات سند:
1-رضا رادمنش: از سران و مؤسسین حزب توده - نماینده حزب توده از لاهیجان در دوره چهاردهم مجلس شورای ملی و از تشکیل دهندگان فراکسیون توده در مجلس و اولین دبیر کل حزب توده از ۱۳۲۷ (منتخب کنگره دوم) که تا پلنوم چهاردهم حزب (۱۳۴۹) رهبری حزب را بعهده داشت تا این که پس از بر ملا شدن نفوذ عباس شهریاری عامل ساواک در تشکیلات حزب، وی وادار به استعفا شد و ایرج اسکندری جایگزین او گردید. (سیاست و سازمان حزب توده - همان منبع - ص ۱۸۲)2-عبدالسلام عارف: وی از دوستان و نزدیکان عبدالکریم قاسم رهبر کودتای ژونیه ۱۹۵۸ عراق بود که بعدها بدنبال بروز اختلافات نظر با او مخصوصاً اخراج بعثی‌ها از دولت و با اتمام یک کودتا قاسم را دستگیر و خود را رهبر عراق نامید. عارف در سیاست خارج خود از برقراری روابط نزدیک‌تر با جمهوری متحده عربی (مصر) حمایت می‌کرد. عبدالکریم قاسم که در سال ۱۹۵۸ رژیم سلطنتی مزدور و مورد حمایت آمریکا و انگلیس را ساقط کرده بود بزودی مورد حمله و مداخله این دو کشور قرار گرفت اما با مقاومت مردم عراق مجبور به عقب نشینی شدند عراق پس از آن از پیمان بغداد (۱۹۵۹) خارج شد و مرکزیت این پیمان از بغداد به آنکارا انتقال یافت. قاسم نظام جمهوری را در عراق منتشر ساخت لیکن پس از استقرار حکومت قاسم و از ۱۹۵۹ به بعد وی از اتحاد نیروهای دموکراتیک و پشتیبانی مردم دوری جست و در نتیجه شکست جبهه ملی و تقویت دیکتاتوری فردی، گروه دیگری از نظامیان عراق به رهبری عبدالسلام عارف در ۸ فوریه ۱۹۶۳ وی را از حکومت خلع کردند. (بابائی غلامرضا همان منبع ص ۶۵)