تاریخ سند: 24 آبان 1356
موضوع: شیخ هادی روحانیراد فرزند دوست محمد متولد 1302 شناسنامه 452 صادره از کلّهبست بابل
متن سند:
شماره: 1469 /2 ﻫ ب تاریخ: 24 /8 /2536[] 0824
از: سازمان اطلاعات و امنیت بابل
به: ریاست شهربانی بابل
موضوع: شیخ هادی روحانیراد فرزند دوست محمد متولد 1302 شناسنامه 452 صادره از کلّهبست بابل
نامبرده بالا در سال 43 به مناسبت روز عید غدیر به منظور آزادی و استخلاص خمینی از مردم در مسجد چهارسوق1 بابل دعوت و اعلامیهای نیز به نام وی در شهر پخش میگردد. مورخه 8 /4 /43 مشارالیه در مسجد بی سر تکیه2 بابل ضمن انتقاد شدید از وسایل ارتباط جمعی کشور رادیو را مرکز فحشا قلمداد نموده و روزنامه اطلاعات3 را که علیه خمینی مطالبی مینوشت شدیداً مورد حمله قرار داده است.
یادشده مجدداً مورخه 20 /8 /52 در مهدیه امیرکلا سخنرانی و جوانان را ضمن تشویق به خواندن کتابهای سیدعبدالکریم هاشمینژاد4 از جمله کتاب «مناظرهی دکتر وپیر»5 به اتحاد و یگانگی و مبارزه با ظلم و ستم دعوت کرده است. دوستان و معاشرین نامبرده مهدی مجیدی6 دبیر دبیرستانهای بابل، مهدی کامران کلهبستی دبیر ادبیات، محمدهادی یزدانی سقطفروش7 و شیخ جواد حجتی8 مدرّس مدرسه صدر بابل9 میباشند.
با توجه به سوابق نامبرده خواهشمند است دستور فرمایید [به] وسیله کلیّه امکانات موجود از وی مراقبت و هرگونه اخباری را در مورد او به موقع به این سازمان اعلام دارند.
رئیس سازمان اطلاعات و امنیت بابل تقیزاده
موسوی10
رهبر عملیات مرکّباتی11 21 /8 /36
توضیحات سند:
1. مسجد چهارسوق از مساجد دوران صفویان است که در سال 1211ق توسط حاج حسین استرآبادی تجدید بنا گردید و کتیبهای نیز به نام او بر سر در مسجد نصب میباشد. بابل سرزمین طلای سبز، محمدصالح طبری، (تهران فکر روز، 1378)، ص211.
2. مسجد بیسر تکیه بابل در سال 1330 ق احداث شد. بانی مسجد شخصی به نام بلورچی بود که مقبره او در ضلع جنوب شرقی مسجد در داخل کوچه قرار دارد. بابل سرزمین طلای سبز، محمّد صالح طبری، (تهران: فکر روز، 1378)، ص 212.
3. روزنامه اطلاعات به صاحبامتیازی عباس مسعودی و فرهاد مسعودی و سردبیری بنیاحمد، از روزنامههای وابسته به رژیم پهلوی بود که به صورت روزانه از سال 1311 از طرف مؤسسه مطبوعاتی اطلاعات در تهران منتشر میشد. فهرست روزنامههای موجود در کتابخانه ملّی ایران: تهیه و تنظیمکننده: بیژن سرتیپزاده با همکاری کبری خداپرست صفحه 35.
4. شهید حجتالاسلام سیدعبدالکریم هاشمینژاد، فرزند سیدحسن در سال 1311 ﻫ ش در بهشهر متولد شد. پس از تحصیلات مقدماتی راهی قم شد و از محضر اساتیدی چون آیتالله العظمی بروجردی، علامه طباطبایی و امام خمینی(ره) بهرهمند شد. پس از فوت آیتالله العظمی بروجردی در سال 1340 به مشهد رفت و علاوه بر تدریس در درس آیات محمدهادی میلانی و شیخ مجتبی قزوینی حاضر شد.
ایشان در پی مبارزاتش در سال 1342 پس از فاجعه 15 خرداد دستگیر و 41 روز در زندان شهربانی حبس بود. در سال 1343 با همکاری آیتالله سیدحسن ابطحی «کانون بحث و انتقاد دینی» را بنا نهاد و چند ماه بعد از آزادی در فاجعه مسجد فیل در 22 /7 /1342 دستگیر و پس از مدتی آزاد شد. پس از سخنرانی در مسجد سید اصفهان در اواخر دهه چهل ممنوعالمنبر شد، اما به تشکل و راهنمایی دانشجویان پرداخت و کلاسهای زیادی در دانشگاهها برگزار کرد و در سال 1354 در ایام فاطمیه در پی سخنرانی دستگیر شد و تا تاریخ 20 /3 /56 زندانی بود. پس از آن در مشهد به فعالیتهای خود ادامه داد تا اینکه مجدداً دستگیر شد و پس از پیروزی انقلاب، ایشان دبیرکل حزب جمهوری اسلامی در مشهد شد، اما طولی نکشید که در هفتم مهرماه 1360 با نقشه سازمان منافقین در حالی که از کلاس درس در حزب جمهوری اسلامی خارج میشد به شهادت رسید و در «دارالزهد» حرم حضرت علی بن موسی الرضا (ع) به خاک سپرده شد.
یاران امام به روایت اسناد ساواک، شهید حجتالاسلام سیدعبدالکریم هاشمینژاد، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی، 1377
5. کتاب مناظره دکتر و پیر بیست سال قبل از پیروزی انقلاب اسلامی به وسیله شهید عبدالکریم هاشمینژاد تألیف شد. از جمله عناوینی که در این کتاب به چشم میخورد، میتوان به: قضاوت بیجا، کاسه داغتر از آش، سرگذشت اتم، اشتباه ادیسون، تواضع و فروتنی پیغمبر، مساوات از نظر قانون، دزد را اعدام کنید، با فرانسه حیلهگر آشنا شوید، بالاخره کرایه الاغ چه شد، نان فطیر و شراب، اصفهانی جهنم میخرد، مشروبات الکلی، اعلام خطر، لباس روحانیت، کدام روحانی ارج دارد و حقوق زن در اسلام اشاره کرد این اثر شهید هاشمینژاد در دوران پهلوی جز کتب ممنوعه بود. انقلاب اسلامی قزوین به روایت اسناد ساواک، تهران: مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات، زمستان 1393، جلد دوم، ص 25 و 86
6. مهدی مجیدی فرزند محمّد در سال 1327 ش در بابل به دنیا آمد. در سال 1351 با لیسانس زبان و ادبیات عرب در آموزش و پرورش بابل استخدام شد و در دبیرستانهای بابل و دانشسرای عالی بابل تدریس نمود.
شهربانی بابل در تاریخ 7 /5 /1352 در گزارشی به شهربانی کل کشور نوشت: «چند سالی است که طرفداران خمینی برای اینکه بتوانند رنگی به فعالیتهای خرابکارانه خود (مسموم نمودن افکار جوانان) بدهند تحت عناوین تازهای از قبیل تشکیل مهدیهها و مجالس مذهبی گوناگون به وسیله عدهای از معتصّبین مذهبی قشری که بعضاً دارای سوابق سوء سیاسی و عدم حسن شهرت میباشند با توسل و تمسک به مذهب، متدین بودن را وسیلهای برای پیشبرد و نیات خود (باتوجه به اینکه از طرفداران خمینی هستند) و سوء استفاده از وجود عوام الناس و اغفال آنان قرار داده و به ظاهر فعالیتهای شدیدی دارند. مهدی مجیدی فرزند محمّد دبیر دبیرستان شاهپور بابل گاهی اوقات در منزلش واقع در پنجشنبه بازار قدیم و به طور کلّی در مهدیه حافظ برنامههای ضدبهایی داشته و با محمّد قائمی فرزند نصرالله آموزگار دبستان انصاریه بابل، با برادر وی علی قائمی امیر کلایی فرزند نصرالله دبیر روانشناسی و گرداننده اینگونه جلسات در تهران تماس دارد و در این راه شاپور صفاری [علیرضا صفاریان] فرزند حسین کارمند دادگستری تهران و دانشجوی دانشکده دامپزشکی تهران و نوروز علیپور فرزند مسیّب کارمند اداره راهسازی در ساری و ساکن بابل و جهانگیر محسنیافشار فرزند حجتالله چوبفروش و غلامعباس [مهدی] کامران کلهبستی فرزند حسن دبیر ادبیات در بابل و عدهّای دیگر فعالیت دارند.»
مهدی مجیدی که داماد جهانگیر محسنیافشار بود، به میزانی در فعالیتهای انقلابی و تماس با روحانیون مبارز شرکت داشت که در آذر ماه سال 1353ش نیز مورد حساسیت ساواک مرکز قرار گرفت.
مشارالیه که هموار تحت مراقبت قرار داشت، در اسفندماه سال 1356ش و همزمان با آغاز حرکت عمومی مردم در سراسر کشور، به عنوان یکی از افرادی که در تحریک به بستن مغازهها و برپائی تظاهرات نقش داشته، معرفی گردید و در شهریور ماه سال 1357 نیز، به همراه دکتر مکانیکی، به عنوان یکی از عاملین اصلی تظاهرات معرفی شد و سه ماه بعد دربارهی او نوشته شد: «وی یکی از افراد مخالف و محرّک منطقه میباشد که در موقعیت فعلی فعالیتهای خود را در جهت مخالف مصالح مملکتی و روشن نمودن افکار عمومی بر ضد دولت گسترش داده و نقش مؤثری در متحصّن شدن کارمندان مخابرات و اداره آموزش و پرورش بابل دارد.»
7. حجتالاسلام محمدهادی یزدانی بارفروش فرزند احمد درسال 1314 ش در بابل به دنیا آمد. وی که پیش از پیروزی انقلاب اسلامی در بابل سقطفروش بود، در تاریخ در 24 /5 /1356 به علت فعالیتهای انقلابی، مورد حساسیت ساواک قرار گرفت که در بازرسی از منزل او «دو جلدکتاب مضرّه به نام جلوه مسیح و کنفرانس نوشته دکتر علی شریعتی» کشف شد، ولی به علت فقد دلیل کافی، آزاد گردید؛ و در تاریخ 8 /11 /1356 نیز توسط اداره کل سوم ساواک به این شرح معرفی شد: «نامبرده یکی از معتصّبین مذهبی و طرفدار خمینی است که به اتهام تشکیل دسته و جمعیتی علیه امنیت داخلی کشور در سال 1352 تحت پیگرد قرار گرفت و بعد از 21 روز بازداشت در تاریخ 15 /7 /1352 جهت وی قرار منع پیگرد صادرکه به قطعیّت نیز رسید. مشارالیه با افرادی که دارای فعالیت مضرّه میباشند ارتباط داشته و ضمن تشکیل جلساتی مطالب تحریکآمیزی به خورد جوانان میدهد.»
مشارالیه که در جریان انقلاب اسلامی یکی از افراد تأثیرگذار و از عوامل اصلی در بابل بود، در مهرماه سال 1357ش، بازداشت گردید و ساواک بابل در تاریخ 22 /9 /57 درباره وی به کمیته مشترک نوشت: «نامبرده که یکی از افراد محرّک و اخلالگر اصلی شهرستان بابل میباشد و از نظر فعالیت در درجه اوّل اهمیت قرار دارد، روز 22 /9 /57 وسیله شهربانی بابل به اتهام فروش عکسهای خمینی و تهدید بازاریان به بستن مغازهها دستگیر گردیده است متهم دارای سوابق فراوانی در ستاد میباشد اینک نامبرده همراه پرونده اتهامی در معیت مأمورین بدرقه به آن کمیته اعزام و معرفی میگردد.» مدت بازداشت وی حدود سه ماه بود و در تاریخ 17 /10 /57 از زندان آزاد شد.
حجتالاسلام محمدهادی یزدانی پس از پیروزی انقلاب اسلامی به کسوت روحانیت درآمد و در حال حاضر امام جماعت مسجد ابوالفضل(ع) بابل میباشد. اسناد ساواک، پرونده انفرادی.
8. حجتالاسلام شیخ جواد (محمدجواد) حجتی فرزند محمدحسین و از نوادگان حجتالاسلام اشرفی، درسال 1317 ش در بهشهر به دنیا آمد، ولی در بابل ساکن شد. ایشان قبل از انقلاب فعالیتهای زیادی برعلیه رژیم پهلوی داشت و با سخنرانیها و تشکیل جلسات مذهبی در آگاهی مردم بابل نقش بسزایی داشت. وی در سال 57 مدّتی توسط ساواک بازداشت و پس از اینکه آزاد شد کاملاً تحت کنترل بود و ساواک بابل درگزارشی به تاریخ 9 /6 /57 نام وی را جزء مخالفین درجه یک رژیم محسوب نمود و یک ماه بعد درباره وی نوشت: «شیخ محمدجواد حجتی از روحانیون افراطی بابل و یکی از سردمداران وقایع و مخالفین است. مشارالیه قبلاً در زمینه استخلاص روحانی راد کلهبستی نهایت تلاش را داشته و شخصاً در تظاهرات یک بار دستگیر شد و در تظاهرات اخیر عکس وی در تصاویر مشاهده میشود و خود نیز معترف است. یادشده تلاش و فعالیت خود را اخیراً مصروف استخلاص جهانگیر محسنیافشار نمود و از امضاءکنندگان ذیل تقاضای جامعه روحانیت میباشد. در مجموع این سازمان یادشده را روحانی محرّک و مخالفی میشناسد که کنترل فعالیتهای یادشده کماکان ادامه دارد.»
وی که دارای لیسانس علوم قضایی حوزوی بود، در سال1357ش در سازمان قضایی نیروی مسلح در تهران مشغول فعالیت شد و همچنین رئیس شعبه آزمایشی شعبه کیفری 1و 2 تهران و شعبه 4 دادگاه انتظامی تهران بود. ایشان در سال 1364ش در اثر سانحه اتومبیل به دیار باقی شتافت. اسناد ساواک و اسناد بعد از انقلاب، پرونده انفرادی.
9. مدرسه خاتمالانبیاء بابل، که قبلاً مدرسه صدراعظم نامیده میشد، به وسیله محمدشفیع صدراعظم در سال 1226 ق احداث گردید و صدها عالم و دانشمند در آن تربیت شدند. این مدرسه در زمان رضاخان در اختیار آموزش و پرورش قرار گرفت و دیوارهای بین هر حجره و هال را برداشته شد و آن را به صورت کلاس درآوردند. پس از سرنگونی رضاخان، علماء و مومنین شهر مدرسه را تصاحب کرده و بار دیگر به شکل حجره درآوردند. مجری این امر مرحوم حاج علیاصغر ابراهیمی بود. در سال 1344 تعمیرات اولیه در این مدرسه آنجام گرفت اما وضعیت ساختمانی مناسبی نداشت تا اینکه پس از انقلاب با همت آیتالله روحانی امام جمعه فقید بابل، مورد بازسازی کامل قرار گرفت و نام خاتمالانبیاء را نیز بر آن نهادند. خاطرات حجتالاسلام شیخ محمدفاضل استرآبادی، تدوین: محمدرضا احمدی (تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی، 1387) ص 207.
10. سیدمحسن موسوی فرزند سیدکاظم کمال در سال 1330 ش در تهران به دنیا آمد. وی از تاریخ 29 /8 /52 به استخدام ساواک درآمد و در اداره کل سوم ساواک به عنوان رهبر عملیات مشغول به کار شد که این سمت تا تاریخ 13 /5 /55 ادامه یافت و پس از آن به بابل منتقل شد و تا تاریخ 1 /2 /57 با همین عنوان در ساواک بابل فعالیت کرد. مشارالیه که در سال 1356ش، به دلیل تحصیل در آمریکا تقاضای جدائی از ساواک را نموده بود، در تاریخ 1 /2 /57 از ساواک جدا شد. وی چندمرتبه به علت تلاش و جدّیت در آنجام امور محوله مورد تقدیر و تشویق قرارگرفت. اسناد ساواک. پرونده انفرادی
11. اسماعیل مرکباتی فرزند اکبر در سال 1323 ش در تنکابن مازندران به دنیا آمد. وی از تاریخ 18 /4 /1352 به استخدام رسمی ساواک درآمد و از 18 /4 /52 تا 1 /3 /56 رهبر عملیات بخش نارضایتی اداره چهارم کل سوم و از 2 /3 /56 تا 1 /5 /56 رهبر عملیات بخش کارگری اداره چهارم کل سوم بود و از 2 /5 /56 از مرکز به ساواک بابل منتقل و تا تاریخ 28 /8 /57 با سمت رئیس شعبه امنیت داخلی ساواک مزبور اشتغال داشت و در تاریخ 10 /11 /57 براساس تقاضای شخصی از ساواک استعفا داد. وی دارای لیسانس علوم اجتماعی بود و دوره اطلاعات و ضداطلاعات را در ساواک گذراند. وی بعد از پیروزی انقلاب دستگیر و مدتی در زندان شهربانی بابل به سر برد. مشارالیه مورد لطف نظام جمهوری اسلامی قرار گرفته بود، در حال حاضر در تنکابن زندگی میکند. اسناد ساواک و اسناد بعد از انقلاب، پرونده انفرادی
منبع:
کتاب
انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، روزشمار استان مازندران (بابل)، جلد 1 صفحه 9