تاریخ سند: 22 تیر 1338
متن سند:
شماره : 5610 /4 ب 2 مدیریت کل اداره سوم طبق اطلاع از محافل پاریس، اکرادی که در دولت قاضی محمد معدوم یا مصدق1 و یا حزب منحله توده انتسابی داشته و فعالیت کرده اند اغلب بیکار و به علت این اتهام کاری به آنها ارجاع نمی گردد این موضوع وسیله ای برای تبلیغات سوء برعلیه دولت ایران در خارج از کشور بوده و در محافل اکراد مورد بحث و گفتگو واقع شده است.در این مورد گزارشی بعرض تیمسار ریاست سازمان رسید مقرر فرمودند (باید معلوم شود چه کسانی می باشند و چند نفرند و پیشینه هر کدام چیست تا بتوان روی هر یک جداگانه تصمیم گرفت 19 /4) لذا متمنی است قدغن فرمائید در این مورد اقدام مقتضی معمول و نتیجه را به این اداره کل اعلام دارند.
مدیر کل اداره دوم ـ عظیما به بخش 2 منعکس نمائید 31 /4 /48
توضیحات سند:
1ـ دکتر محمد مصدق در روز 29 اردیبهشت 1261 ه ش در تهران به دنیا آمد.پدرش میرزا هدایت اله آشتیانی وزیر دفتر استیفاء در دوران ناصری و از رجال تجدد طلب و از پیروان میرزا تقی خان امیرکبیر و مادرش ملک تاج خانم نجم السلطنه بنیانگذار بیمارستان نجمیه تهران و نوه عباس میرزا ولیعهد بهادر قاجار بود.
مصدق پس از تحصیلات مقدماتی به دنبال مرگ پدر (1271 شمسی) بعد از چند سال اشتغال به شغل پدری، به منظور تحصیل علوم جدید وارد مدرسه علوم سیاسی شد که تازه در تهران تأسیس شده بود.
وی در دوره اول مجلس به نمایندگی از سوی مردم اصفهان انتخاب شد اما به لحاظ آنکه کمتر از سی سال داشت از قبول آن خودداری کرد.
پس از شکست آزادیخواهان در صدر مشروطیت برای تکمیل تحصیلات به سویس رفت و دکترای حقوق خود را دریافت داشت.
در سال 1296 به معاونت مالیه، در کابینه مشیرالدوله به سمت وزیر دادگستری و بعدا به سمت والی فارس منصوب گردید و تا سوم اسفند 1299 (کودتای سید ضیاء) در این شغل باقی ماند.
در کابینه سردار سپه از قبول شغل خودداری کرد و از سوی مردم تهران به نمایندگی دوره پنجم مجلس انتخاب، شد.
پس از سقوط رضاخان از سلطنت در دوره چهارم به نمایندگی انتخاب شد.
در 22 مهر 1328 در مخالفت با دخالت در انتخابات جبهه ملی را به کمک برخی دیگر از ملیون و سیاسیون همچون دکتر علی شایگان، عباس خلیلی، و دکتر مظفر بقائی تشکیل داد.
در 24 اسفند 1329 قانون ملی شدن نفت را از مجلس گذرانید.
در جریان مخالفت و شکایت انگلیس از قانون ملی شدن نفت در سال 1330 و 1331 در جلسه شورای امنیت و دادگاه لاهه حضور یافت.
موفقیت مصدق در جریان نهضت ملی شدن نفت مرهون حمایت ها و پشتیبانی های روحانیون و نیروهای مذهبی که در رأس آنها آیت الله کاشانی قرار داشت بود.
به دنبال بروز اختلاف و چند دستگی در جبهه مخالفان، حکومت شاه با همکاری سیا نقشه هایی را برای سرنگونی حکومت مصدق طراحی و پس از سقوط در یک دادگاه نظامی محاکمه و به سه سال زندان محکوم شد.
در سال 1335 از زندان آزاد و در احمدآباد تحت نظر بود و در سال 1345 به علت بیماری فوت کرد.
(زندگینامه و مبارزات سیاسی مصدق، نصراله شیفته ـ مجاهدان و شهیدان راه آزادی، شمس الدین امیر علایی)