فرماندار هم معزول شود!
متن سند:
فرماندار هم معزول شود!
«خواهرم، حجاب تو، کوبندهتر از خون من است.» این عبارت، کلمه طیبه قصارى است که در هنگامههاى عشق و ایثار، بر صحیفه وصیتنامههاى شهداى خونین کفن انقلاب اسلامى ایران، خصوصا دوران دفاع هشت ساله، نقش بست و از آن صحایف مبارک، بر کتیبههاى درودیوار شهرها، ثبت گردید.
به راستى که سنگر حجاب و عفاف، از آن قبیل دژهاى مستحکمى است که همواره استعمارگران براى فتح آن، برنامهریزى کرده و نقشهها کشیدهاند.
تجربه قرون اخیر نشان مىدهد که تلاش استعمار، همه جا در ترویج بىبندوبارى بوده است تا فکر آحاد مختلف جوامع، بخصوص جوانان را از آنچه باید بدان بیندیشند، منحرف کند و آنان را در فرهنگ خود هضم کند؛ و چون وجود حدود در روابط زن و مرد و خصوصا حجاب را مانع بر سر راه مقاصد شوم خود مىدیده با آن به مبارزه برخاسته است.
وقتى رضاخان توسط انگلیس بر ایران مسلط شد، اولین برنامه به اصطلاح اصلاحى (!) خود را به نیابت از استعمار انگلیس، کشف حجاب اعلام کرد و با توسل به زور تلاش کرد که حجاب را به عنوان محکمترین سد در مقابل منافع استعمار از میان بردارد. در ترکیه، آتاتورک نیز که عامل بیگانه بود، همین سیاست را در پیش گرفت. در الجزایر نیز فرانسه از همین شیوه استفاده کرد.
فرانتس فانون، جامعهشناس مشهور در کتاب «انقلاب الجزایر یا بررسى جامعهشناسى یک انقلاب» به بررسى نقش حجاب زنان الجزایرى در مقابل استعمار فرانسه پرداخته و سیاستهاى سرسختانه استعمار را در مبارزه با حجاب زنان الجزایر مورد بحث قرار داده است. وى در این کتاب مىنویسد، سیاستمداران استعمار به این نتیجه رسیده بودند که:
«اگر بخواهیم به تاروپود بافته جامعه الجزایرى هجوم بریم و استعداد مقاومت آنها را از بین ببریم، باید ابتدا زنها را تحت تسلط خود درآوریم.»
و لذا
«هر چادرى که دور انداخته مىشود، افق جدیدى را که بر استعمارگر ممنوع بوده، در برابر او مىگشاید و پس از دیدن هر چهره بىحجابى، امیدهاى حملهور شدن استعمار ده برابر مىشود.»1
سند این بخش که به همت مسئول محترم اسناد اداره کل اطلاعات استان اصفهان، در اختیار مرکز بررسى اسناد تاریخى قرار گرفته، داستانى مستند و حقیقى است که هر خوانندهاى را به تفکر و تدبر فرا مىخواند و پس از گذشت حدود چهل سال از تاریخ آن، زنگ هشدارى است که هنوز نواى بنیاد برانداز استعمار را یادآورى مىکند.
در روز سىام بهمن ماه سال 1355 هجرى شمسى، در صفحه شهرستانهاى روزنامه اطلاعات، عکسى از مراسم پیشاهنگى در شهرستان شهرضا در استان اصفهان چاپ مىشود. در این عکس مربیان پیشاهنگى، زنانى چادرى هستند که در حال اداى سلام پیشاهنگىاند.
محمدرضا پهلوى با دیدن این تصویر، برافروخته مىشود. او که همواره در نشریات و مجلات گوناگون دستورى عصر خود، شاهد ترویج بىبندوبارى با نوشتن داستانهاى مبتذل و چاپ تصاویر آن چنانى بوده است، با دیدن چادر، زحمات کشف حجاب رضاخانى و تلاشهاى گسترده کابینه بهایى خود را، بر باد رفته مىبیند.
در این زمان، نصرتاللّه معینیان، رئیس دفتر مخصوص شاهنشاهى است. او را فرا مىخواند، و دستور پیگیرى مىدهد.
معینیان، دستور ارباب را به صورت تلفنى به دکتر حسین بنایى رئیس سازمان پیشاهنگى و منوچهر گنجى وزیر آموزش و پرورش ابلاغ مىکند. حاصل این پیگیرى اسنادى است که به شرح زیر در معرض خوانندگان محترم، قرار مىگیرد.
بجاست که خوانندگان محترم به دستخط محمدرضا پهلوى در ذیل اسناد شماره 2 و 3 مبنى بر: «باید مسئولین حتما تنبیه شوند» و «فرماندار هم معزول شود»
توجه کافى داشته باشند.
متن این اسناد، چنین است :
سند اول :
شماره: 2156 تاریخ: 7 /12 /35 [55]
جناب آقاى محسن
مدیریت کل آموزش و پرورش استان اصفهان
احتراما طبق دستور آن جناب روز چهارشنبه 4 /12 /35 به شهرستان شهرضا عزیمت و در مورد عکسى که در روزنامه اطلاعات مورخ 3 بهمن چاپ شده بود تحقیق و بررسى و نتیجه به شرح زیر به استحضار عالى مىرسد.
1ـ اصولاً در شهرستان شهرضا عموم بانوان در مجامع عمومى و خیابانها با چادر شرکت مىنمایند؛ حتى در روز مذکور که اینجانب در شهرضا بودم شوراى زنان شهرضا نیز با حضور خانم صانعى دبیر شوراى زنان اصفهان در محل شورا تشکیل شده بود و با توجه به اینکه غیر از آقاى فرماندار مرد دیگرى در شورا نبود معالوصف کلیه شرکتکنندگان با چادر در جلسه شرکت داشتند. بدیهى است اولیاى امور در رفع این نقیصه تلاش فراوان مىنمایند ولى ثمربخش نیست.
2ـ در روز مراسم تحلیف مربیان پیشاهنگى شهرستان مذکور که با حضور آقاى فرماندار و اعضاى شوراى پیشاهنگى و تعدادى مدعوین و رؤساى مدارس تشکیل شده بود، طبیعى است که بانوان شرکتکننده نیز عموما با چادر شرکت داشتهاند. عکس شماره یک جهت استحضار تقدیم مىگردد.
3ـ عکسى که در اطلاعات چاپ شده بود در مراسم رسمى تحلیف نبوده و مربیان پیشاهنگى زن شهرضا در آن روز با لباس پیشاهنگى بودهاند و عکسى نیز با اعضاى شوراى پیشاهنگى آن شهرستان برداشتهاند عکس شماره 2 تقدیم مىگردد.
4ـ در جلسه شوراى پیشاهنگى شهرستان شهرضا که در تاریخ 3 /12 /35 به همین منظور تشکیل شده، مراتب اعتراض مسئول پیشاهنگى و مربیان زن شهرضا از چاپ این عکس مطرح و آقاى سیاره راهنماى پیشاهنگى شهرضا مشغول رسیدگى و پىگیرى گردیده است و موضوع در بند 6 صورت جلسه قید گردیده که رونوشت صورت جلسه مذکور به همراه ایفاد مىگردد.
5ـ عکاس و خبرنگار روزنامه اطلاعات توسط جناب آقاى فرماندار احضار و از او توضیح خواسته شد که علت ارسال این خبر چه بوده است.
در مورد خبر اظهار داشت خبرى که توسط نمایندگى به روزنامه داده شده در تهران تحریف شده و فتوکپى خبر ارسالى به همراه ارسال مىشود. درباره عکس نیز گفت نظر به اینکه یک قطعه عکس از یکى از کانونهاى حزبى به همین طریق به روزنامه فرستاده بودم آن را چاپ نمودند و مورد تشویق قرار گرفتم. لذا، تصور مىکردم ارسال این عکس اشکالى ندارد. ضمنا رونوشت خبرى که توسط سازمان پیشاهنگى شهرضا به روزنامه داده شده است به همراه تقدیم مىشود.
6ـ اعتراض شوراى پیشاهنگى از درج خبر و عکس طى نامه شماره 527 ـ 4 /12 /35 با دو قطعه عکس توسط جناب آقاى فرماندار به روزنامه اطلاعات فرستاده شد که خبر مذکور را تصحیح نمایند. رونوشت اعتراض نامه همراه است.
7ـ آقاى صدرزاده رئیس آموزش و پرورش شهرضا روز مراسم تحلیف در مأموریت مشهد بودهاند و در شهرضا حضور نداشتهاند.
8ـ ضمنا عکسهاى شماره 3 و 4 و 5 و 6 و 7 از فعالیتهاى این ... به همراه تقدیم مىگردد.
با تقدیم احترامات ـ شکراللّه ورزنده
رئیس سازمان ملى پیشاهنگى استان اصفهان
(رونوشت برابر اصل است)
رئیس دبیرخانه سازمان
امانى
سند دوم :
شماره: 46 / م تاریخ: 5 /12 /2535
جناب آقاى معینیان ریاست محترم دفتر مخصوص شاهنشاه آریامهر
در تعقیب مذاکره تلفنى جهت بررسى و پیگیرى موضوع چاپ عکس نامزدان مربى پیشاهنگى با چادر اقدامات زیرین صورت گرفت:
1ـ با آقاى مدیرکل آموزش و پرورش استان اصفهان تلفنى مذاکره شد و از ایشان خواسته شد که موضوع را شخصا تعقیب و چگونگى آن را گزارش دهند.
2ـ از رئیس پیشاهنگى استان نیز خواسته شد که به شهرضا مسافرت کرده و بدوا از جریان امر به خوبى مطلع و ماوقع را گزارش دهند.
3ـ شرحى به استان نوشته شد که مسئولین امر پیشاهنگى در شهرضا از فرماندار که ریاست شوراى پیشاهنگى شهرستان را عهدهدار است و رئیس آموزش و پرورش که نایب رئیس شوراى پیشاهنگى شهرستان شهرضا و اعضاى شورا ـ آقاى سیاره رئیس پیشاهنگى مورد بازخواست قرار گیرند و هر کسى که در این امر مقصر واقعى تشخیص داده شد تنبیه گردد.
4ـ از عکاس و مخبر روزنامه نیز توضیح خواسته شده است که چرا این گونه عکسها را برداشته و گزارش نموده.
5ـ شرحى به کلیه سازمانهاى پیشاهنگى کشور نوشته شد که مسئولین پیشاهنگى وقتى ملبس به لباس مقدس پیشاهنگى هستند بایستى کاملاً ساده، بىآلایش و بدون هیچگونه پوشش دیگرى در مجامع ظاهر شوند و سعى شود که از هر جهت نمونه خوبى از براى سایرین باشند. در خاتمه لازم است ذهن جنابعالى را متوجه نکات زیرین بنماید:
به قرار اطلاع تشکیل کلاس مربیان دختران در شهرضا در این سنوات اخیر به علت تعصب مذهبى زیاد تا به حال میسر نمىشده است و این اولین دفعهاى است که به صورت دسته جمعى توانستهاند این عده را جذب کلاس پیشاهنگى نمایند و شاید هم عوامل اجرایى انجام این کار را براى خود موفقیتى محسوب کردهاند و از این رو هم بود که با وجودى که فرماندار و ریاست آموزش و پرورش و عدهاى از اهالى شهر در این جلسه بودهاند از برداشتن عکس جلوگیرى ننمودهاند ولى اینجانب اطمینان دارم که طولى نخواهد کشید که این خانمها با نهایت سربلندى و افتخار لباس پیشاهنگى را خواهند پوشید و در مجامع و مجالس با لباس پیشاهنگى ظاهر خواهند شد.
ضمنا هیچ کدام از خانمها خودشان در مورد ملبس شدن به لباس پیشاهنگى و سر برهنه وارد شدن در مجالس اعتراضى ندارند و این مردهاى آنها هستند که در این مورد مقید و سختگیر مىباشند و مردسالارى را فقط به این طریق در خانواده خودشان مىتوانند اعمال کنند. متعاقبا نیز گزارش داده خواهد شد.
ارادتمند حسین بنایى
[دستخط شاه] باید مسئولین حتما تنبیه شوند.
اوامر مطاع، کسب ... دستورات لازم داده شد ...
سند سوم :
شماره: 37763 / د و تاریخ: 21 /12 /2535
سرور گرامى جناب آقاى نصرتاللّه معینیان
ریاست دفتر مخصوص شاهنشاهى
احتراما در خصوص عکسى که از مراسم تحلیف پیشاهنگى در شهرستان شهرضا در جراید درج شده، ضمن اجراى دقیق اوامر مطاع مبارک ذات همایونى لزوما به استحضار مىرساند.
به منظور توسعه مکتب پیشاهنگى و تأمین مربى مورد نیاز از تاریخ شانزدهم تا پایان روز بیست و یکم بهمن ماه جارى کلاس کارآموزى با تصویب شوراى پیشاهنگى در شهرستان شهرضا برگزار و مراسم تحلیف در پایان کلاس (روز 21 بهمن ماه) انجام مىشود.
با اینکه در روز مزبور رئیس اداره آموزش و پرورش به منظور شرکت در جلسات ماهانه رؤساى آموزش و پرورش استان، در اصفهان بوده است، معذلک از سمت خویش برکنار و آقاى عباس سیاره مسئول پیشاهنگى شهرستان نیز از کار کنار گذاشته شد.
ضمنا با بررسیهایى که به عمل آمده مراسم مزبور با نظارت آقاى فرماندار که سمت رئیس شوراى پیشاهنگى شهرستان را نیز دارند برگزار گردیده است.
تمنى دارد مراتب را به شرف عرض پیشگاه مبارک شاهانه برسانند و اوامر مطاع همایونى را امر به ابلاغ فرمایند.
ارادتمند منوچهر گنجى
وزیر آموزش و پرورش
[دستخط شاه] فرماندار هم معزول شود.
دفتر ویژه اطلاعات
اوامر مطاع ملوکانه به وزارت کشور ابلاغ شود.
سند چهارم :
شماره: 23412 ـ الف تاریخ: 26 /12 /35
جناب آقاى نصرتاللّه معینیان ریاست محترم دفتر مخصوص شاهنشاه آریامهر
به ضمیمه رونوشت گزارشى که رئیس پیشاهنگى استان اصفهان پس از رسیدگى کامل به وضع مراسم تحلیف مربیان پیشاهنگى دختران شهرضا داده است، حضورتان تقدیم مىدارد تا به عرض مبارک شاهنشاه آریامهر برسانید.
ضمنا لازم است به عرض مبارکشان برسد که در گذشته سازمان پیشاهنگى هر فردى را با هر وضعى که آموزش و پرورش و یا وزارتخانه دیگرى به ما معرفى مىنمود، در دورههاى آموزشى متناسب با مرحله مربوط خودش مىپذیرفت ولى کمکم در مراسم و در رژهها و اردوها براى آنها محدودیتهایى قائل مىشدیم که مىفهمیدند که نمىتوانند در پیشاهنگى فعالیت داشته باشند مگر این که از مقررات و دستورات پیشاهنگى پیروى کنند و اگر در شروع کار مىخواستیم مقررات سخت خودمان را اعمال کنیم عده بسیار محدودى جذب فعالیتهاى ما مىشدند ولى اگر دستور مىفرمایند که ما با شرایط سختترى از شروع کار با آنها مواجه شویم اطاعت امر خواهد شد. ضمنا عکسهاى دیگرى که در همان مراسم برداشته شده است به عرض جنابعالى مىرسد.
رئیس سازمان و معاون وزارت آموزش و پرورش
حسین بنائى
سند پنجم :
شماره: 1ـ 14 / م تاریخ: 15 /1 /2536
جناب آقاى امیرقاسم معینى وزیر کشور
موضوع: عزل فرماندار شهرستان شهرضا
حسبالامر مطاع مبارک ملوکانه فتوکپى شماره 37763 ر د و مورخ 21 /12 /2535 وزارت آموزش و پرورش به پیوست ارسال مىشود. اوامر مطاع مبارک ملوکانه به این شرح شرف صدور یافت:
«فرماندار معزول شود»
رئیس دفتر مخصوص شاهنشاهى
رونوشت براى اطلاع جناب آقاى منوچهر گنجى وزیر آموزش و پرورش ارسال مىشود.
رئیس دفتر مخصوص شاهنشاهى
سند ششم :
شماره: 1ـ 14 / م تاریخ: 15 /1 /2536
جناب آقاى حسین بنائى معاون وزارت آموزش و پرورش و رئیس سازمان ملى پیشاهنگى ایران
مراسم تحلیف مربیان پیشاهنگى دختران شهرضا
گزارش شماره 23412 ـ الف مورخ 26 /12 /2535 و ضمائم آن از شرف عرض پیشگاه مبارک ملوکانه گذشت.
شش قطعه عکس به پیوست بازگشت داده مىشود.
رئیس دفتر مخصوص شاهنشاهى
سند هفتم :
شماره: 5494 /1 ه2 تاریخ: 7 /2 /36
بیوک صدرزاده رئیس سابق آموزش و پرورش شهرضا
بازگشت به: 282 /324 ـ 25 /1 /36
در نیمه دوم بهمن ماه سال 2535 براى آقایان و خانمها مربیان پیشاهنگى شهرضا کلاسى تشکیل گردیده که در پایان دوره و مراسم تحلیف و اهدا دستمال گردن به مربیان، خانمهاى مربى با چادر اقدام به اداى احترام نموده بودند (سلام پیشاهنگى به سه انگشت در حین داشتن چادر به سر) این مراسم با حضور فرماندار شهرضا آقاى حیدرى و آقاى نعیم معاون آموزش و پرورش شهرضا انجام گرفته و خبرنگار عکاس روزنامه اطلاعات یا کیهان نیز از این مراسم عکسى تهیه که برحسب تصادف عکس مزبور را شاهنشاه آریامهر ضمن مطالعه روزنامه ملاحظه مىنمایند و از وزیر آموزش و پرورش در این باره توضیح مىخواهند که از طریق دفتر وزارت آموزش و پرورش از مدیرکل آموزش و پرورش استان، تعویض رئیس آموزش و پرورش شهرضا و مسئول پیشاهنگى خواسته مىشود و برحسب دستور تلفنى دفتر وزارت آموزش و پرورش آقاى صدرزاده از شهرضا به وسیله مدیرکل آموزش و پرورش استان احضار و به کار وى پایان داده مىشود و آقاى سیاره رئیس پیشاهنگى شهرضا و همچنین آقاى حیدرى فرماندار شهرضا از طریق استاندارى تعویض مىشوند. توضیحا اینکه آقاى بیوک صدرزاده 15 روز قبل از واقعه فوق به این سمت منصوب گردیده بود و در مراسم مذکور حضور نداشته زیرا در آن تاریخ در اصفهان در سمینار متشکله رؤساى آموزش و پرورش استان شرکت داشته است. مراتب جهت استحضار و اقدام مقتضى به عرض مىرسد. ضمنا عکس موضوع فوق در اصفهان اتفاق افتاد به این نحو که در مراسم نیایش روز 21 فروردین ماه براى اولین مرتبه در مسجد شاه اصفهان چند نفر خانم بدون حجاب در مسجد و مراسم نیایش شرکت نمودند که عکسى از این مراسم در روزنامهها چاپ که یک نسخه عین روزنامه و عکس به پیوست تقدیم مىگردد.
رئیس سازمان اطلاعات و امنیت اصفهان ـ تقوى
سند هشتم :
شماره: 7423 / م تاریخ: 16 /6 /2536
سرور گرامى
جناب آقاى معینیان رئیس دفتر مخصوص شاهنشاهى
بهطورى که استحضار دارند، در بهمن ماه سال 2535 شاهنشاهى یک دوره تعلیماتى براى 66 نفر مربیان پیشاهنگى زن و مرد به مدت یک هفته زیر نظر دو نفر از کارشناسان اعزامى سازمان پیشاهنگى اصفهان در شهرستان شهرضا تشکیل مىگردد.
در طول این مدت مربیان مذکور و خانمها به تهیه عکسهاى متعدد من جمله یک عکس با چادر مبادرت مىورزند، که عکس مذکور در روزنامه اطلاعات درج مىشود و در نتیجه رئیس اداره آموزش و پرورش و مسئول پیشاهنگى شهرضا از کار برکنار مىگردند.
ضمنا از طرف جناب آقاى وزیر آموزش و پرورش طى گزارشى از طریق دفتر مخصوص شاهنشاهى به شرف عرض پیشگاه مبارک ملوکانه مىرسد که آقاى بهرامعلى حیدرى نبى فرماندار وقت، در جریان برگزارى دوره تعلیماتى نظارت داشته است. اوامر مطاع مبارک ملوکانه شرف صدور مىیابد که فرماندار هم معزول شود، بلافاصله اوامر مطاع مبارک همایونى به مرحله اجرا گذاشته مىشود و نامبرده از تاریخ 2 /1 /2535 از کار برکنار مىشود. اینک نامبرده که از کارمندان صدیق و درستکار وزارت کشور مىباشد طى عریضهاى استدعاى عفو و بخشودگى نموده است.
با توجه به اینکه در این مورد با جناب آقاى وزیر آموزش و پرورش هماهنگى به عمل آمده است، مستدعى است مراتب به شرف عرض پیشگاه مبارک اعلیحضرت همایون شاهنشاه آریامهر برسد تا در صورت استقرار اراده سنیه شاهانه نامبرده مورد عفو و بخشودگى ملوکانه قرار گیرد و به کار گمارده شود.
ارادتمند اسداللّه نصر اصفهانى
وزیر کشور
تصویب استدعاى معروضه منوط به اراده سنیه ملوکانه است.
[دستخط شاه] ویژه اطلاعات ... (اگر عضو مفیدى باشد با این درخواست موافقت مىشود). 21 /6/
سند نهم :
شماره: 1 ـ 14 / م تاریخ: 21 /6 /2536
موضوع: استدعاى بخشودگى آقاى بهرامعلى حیدرى نبى فرماندار سابق شهرستان شهرضا
جناب آقاى اسداللّه نصر اصفهانى
وزیر کشور
گزارش
شماره 7423 / م مورخ 16 /6 /2536
از شرف عرض گذشت و اوامر مطاع مبارک ملوکانه به این شرح شرف صدور یافت:
«اگر عضو مفیدى باشد با این درخواست موافقت مىشود»
رئیس دفتر مخصوص شاهنشاهى
مقابله شد 23 /6
توضیحات سند:
پینوشت:
1. بینش اسلامى، سال سوم دبیرستانها، ص 115
منبع:
کتاب
اتفاقات تاریخی به روایت اسناد ساواک - جلد اول صفحه 393