تاریخ سند: 8 خرداد 1339
موضوع : انتشار روزنامه مردم1
متن سند:
شماره : 970/ د / 3
انتشار روزنامه مردم و ارسال آن بتهران و پخش آن بین مسئولین و بحث و
تفسیر آن در جلسات حزبی باعث اظهار نظرهائی بشرح زیر گردیده.
بطور کلی افراد و مسئولین ادامه مبارزه را بر علیه دستگاه حاکمه کشور تایید
مینمایند ولی عده ای از مسئولین ارتباط با کمیته مرکزی و همکاری با آنرا قبول
ندارند.
اظهار عقیده میکنند اول باید تکلیف خیانت های سابق اعضاء کمیته
مرکزی روشن شود و بعد
ببینیم چه تضمینی اعضاء
کمیته مرکزی بافراد میدهند
که دوباره این خیانت ها
تکرار نشود.
رویهم رفته اکثریت مسئولین
سابق که در حال حاضر
فعالیت ندارند ولی پابند به
عقاید خود هستند و در پی
فرصت میگردند و همچنین
عده ای از افسران سابق با
کمیته مرکزی مخالفند ولی
موافق کمیته فعلی ایرانی
مقیم عراق هستند.
و اکثریت مسئولینی که در
حال حاضر ارتباط دارند و با
گروهها ارتباط و تماس دارند مخالف کمیته مرکزی و موافق کمیته ایرانی مقیم
عراق بوده و نیز افراد پائین و مسئولین ساده و مسئولینی که با خارج ارتباط دارند
و قبلاً داخل دسته بندی بوده موافق کمیته مرکزی میباشند موافقین اظهار نظر
میکنند باید تشکیلاتی درست نمود تا کنگره تشکیل شود و اعضاء کمیته مرکزی
در کنگره حاضر شوند و جواب بدهند و در این شرایط مخالفت صحیح نمیباشد.
روی پرونده کمیته مرکزی حزب توده ضمیمه و ثبت شود.
11 /3 /39
توضیحات سند:
1ـ «جمعیت ضد فاشیست
ایران» سازمانی بود که توسط
مصطفی فاتح بوجود آمده و در
میان اعضایش بعضی از رهبران
حزب توده مثل ایرج اسکندری
و بزرگ علوی نیز به چشم
می خورد.
روزنامه مردم که
جنبه ارگان همین جمعیت را
داشت مقالاتی درج می کرد که
شدیدا جنبه ضد فاشیسم و ضد
دیکتاتوری در آنها باز بود و به
همین جهت خوانندگان فراوانی
را به سوی خود جلب می نمود.
این روزنامه پس از چندی به
خاطر حمله به افراد مختلف، از
جانب ارتش و طبقه کارمندان
تحریم گردید و در نتیجه چون
حمایت مادی و مقدار زیادی از
شمارگان خود را از دست داد،
طولی نکشید که بطور کلی
انتشارش معلق ماند.
سه هفته
بعد از این توقف اجباری، بار
دیگر انتشار مردم از سر گرفته
شد ولی این مرتبه مصطفی فاتح
از هیأت گردانندگان روزنامه
بیرون آمد و کار آن به اعضای
حزب توده سپرده شد.
در فروردین 1321 به مدت دو
هفته توقیف شد و در شهریور
همان سال امتیاز آن به دکتر رضا
رادمنش واگذر و عینا بصورت
ارگان رسمی «حزب توده» در
آمد.
در فروردین 1322 سه بار
توقیف گردید.
در سال 1323
انتشار آن به صورت هفتگی در
آمد و از تیر 1324 جز چند بار
که بجای روزنامه های ظفر و
رهبر (آذر 1324) منتشر شد،
بطور مستقل انتشار نیافت؛ تا
آنکه از مهر 1325 به صورت
مجله ماهانه در آمد و با سر
دبیری احسان طبری و جلال آل
احمد به انتشار خود ادامه داد.
در دیماه 1325 یک ضمیمه
روزانه از مردم به عنوان
جانشین روزنامه رهبر منتشر
گردید که خود را ارگان رسمی
حزب توده قلمداد می کرد و خط
مشی جدید حزب را که (بعد از
شکست حکومت پیشه وری) بنا
بود به صورت یک سیاست
متعادل عرضه گردد، تبلیغ
می کرد.
از مهر 1325 که این
مجله با سر دبیری جدید و
بصورت ماهانه انتشار یافت،
توانست 28 شماره منتشر کند
که آخرین آن در بهمن 1327
بود.
بعد از پیروزی انقلاب
اسلامی، روزنامه مردم بار
دیگر بعنوان ارگان کمیته مرکزی
«حزب توده» انتشار خود را از
سر گرفت و تا زمان انحلال
حزب توده ادامه داد.
در منابع تاریخ مطبوعات
کشور، مشخصات این نشریه
این گونه آمده است:
مردم (نامه مردم)، صاحب
امتیاز: صفر نوعی؛ دکتر رضا
رادمنش (از شهریور 1321)ـ
سر دبیر: نراقی؛ احسان طبری و
جلال آل احمد (از مهر 1325) ـ
اولین شماره 13 بهمن 1320ـ
ترتیب انتشار ابتدا روزانه؛ از
سال 1323 به صورت هفتگی نا
منظم؛ و از سال 1325 ماهانه ـ
موضع: ابتدا ارگان «جمعیت ضد
فاشیست ایران» مصطفی فاتح و
بعدا ارگان رسمی کمیته مرکزی
«حزب توده»
منبع:
کتاب
قیام 15 خرداد به روایت اسناد ساواک - جلد 1 صفحه 202