صفحه قبل برو به صفحه
صفحه بعد

موضوع: فعالیت‌های کمپانی‌های نفت در ایران

تاریخ سند: 26 آذر 1342


موضوع: فعالیت‌های کمپانی‌های نفت در ایران


متن سند:

گزارش اطلاعات داخلی

شماره: 300 /724/ن
موضوع: فعالیت‌های کمپانی‌های نفت در ایران تاریخ گزارش: 26 /9 /42

یکی از نزدیکان دکتر منوچهر اقبال از قول ایشان اظهار می‌داشت پس از قتل کندی1 رئیس جمهور فقید امریکا کمپانی‌های بزرگ نفت که بر اثر پافشاری کندی تا حدی حاضر به مذاکره و گفتگو با دولت‌های صادرکننده نفت شده بودند به کلی تغییر رویه داده‌اند و به هیچ‌وجه حاضر به ادامه مذاکرات با کشورهای عضو اوپک و عدول از نظریات سابق خود نیستند. گوینده افزود چون کندی رئیس جمهور فقید امریکا برای افزایش درآمد کشورهای صادرکننده نفت که با وجود داشتن منابع نفتی محتاج به کمک‌های خارجی آمریکا بوده‌اند به کمپانی‌های بزرگ نفتی فشار می‌آورد که سود بیشتری به کشورهای عضو اوپک داده شود و این کمپانی‌ها اجباراً در جلسات اوپک تا حدی حاضر به گذشت شده بودند با کشته شدن کندی مجدداً نیروی تازه‌ای گرفته و در مقابل پیشنهادات کشورهای صادرکننده شدیداً ایستادگی می‌کنند و چون مبارزه با کمپانی‌های نفتی که خود بوجود آورنده حوادث بزرگ سیاسی و انقلابات در کشورهای صادرکننده بوده‌اند از عهده دولت ایران و یا سایر دول خاورمیان خارج است و مقابله با آنان مشکلات بزرگی بوجود خواهد آورد لذا به موفقیت کشورهای صادرکننده نفت عضو "اوپک" نمی‌توان امید داشت و حتی در مورد کنترل دقیق مواد نفتی صادره نمی‌توان کنترل و دقت لازم را نمود. کمپانی‌های عضو کنسرسیوم نفت از پذیرش کارمندان ایرانی در قسمت‌های حساس نفت خودداری می‌نمایند و در حال حاضر مذاکرات مربوط به نفت بعلت حساسیت وضع سیاسی کشور و نامعلوم بودن سیاست عمومی جهان مسکوت گذارده شده و شرکت ملی نفت و دولت بیش از هر موقع دیگر گرفتار رقابت بسیار شدید کمپانی‌های نفتی برای کسب امتیاز استخراج و بهره‌برداری از نفت قم می‌باشند و چون این رقابت‌ها حوادثی در داخل کشور بوجود آورد لذا دولت مجبور شده است فعلاً از ادامه کار در این منطقه صرف‌نظر کند و قسمت اعظم فعالیت‌های کارشناسان و مهندسین شرکت ملی نفت را در این منطقه تعطیل و اکثر وسائل فنی و حفاری را به آبادان و تهران انتقال دهد.

توضیحات سند:

۱۔ جان کندی: فرزند جوزف کندی که در سال ۱۹۱۷ میلادی در شهر بوستن ایالت ماساچوست به دنیا آمد. پدرش یک بانکدار ثروتمند امریکائی بود که همواره جهت انتخابات ریاست جمهوری کمک مالی به حزب دمکرات می‌کرد و او در سال ۱۹۴۰ از دانشگاه هاروارد فارغ‌التحصیل شد و دو ماه پیش از حمله ژاپن به پول هاربر وارد نیروی دریائی آمریکا شد و در حادثه‌ای که در نزدیکی جزایر سوهارن رخ داد موفق شد افرادش را نجات دهد. پس از جنگ سه دوره نماینده کنگره آمریکا بود. در انتخابات ریاست جمهوری با ریچارد نیکسون به رقابت پرداخت و با اختلاف جزئی او را شکست داد و به عنوان اولین رئیس جمهور از میان کاتولیک‌ها و در عین حال جوانترین آنان بعنوان سی و پنجمین رئیس جمهور امریکا در سال ۱۹۶۰ برگزیده شد. جانسون رابه معاونت خود برگزید او به مدد دستگاه‌های تبلیغاتی امریکا محبوبترین رئیس جمهور آمریکا در آمد و سیاست‌هائی را در پیش گرفت که از نظر تجاوزگری نسبت به سیاست جمهوری‌خواهان که مورد انتقاد حزب او بود بدتر بود. سیاست‌های او آمریکا را سال‌ها در باتلاق جنگ ویتنام فرو برد اما در بحران موشکی کوبا که در زمان خروشچف که رویاروئی دو ابر قدرت امریکا و شوروی بود، باعث موفقیت آمریکا شد. سیاست کندی در ایران بر این بود که نخبگان جدید را وارد حکومت کند به همین دلیل با آشنائی که از امینی داشت از نخست وزیری او حمایت کرد و با فشار زیاد بر شاه او را به نخست وزیری رساند شاه که می‌دید اوضاع از کنترلش خارج می‌شود اردشیر زاهدی را به آمریکا فرستاد تا نظر آنها را بخود جلب کند و خود شاه نیز در سال ۱۳۴۱ به امریکا سفر کرد و قول انجام اصلاحات را به کندی داد و پس از بازگشت در ۲۷ تیرماه ۱۳۴۱ پس از موافقت مقامات آمریکا امینی را برکنار و علم را جهت انجام اصلاحات نخست وزیر کرد. کندی در سال ۱۹۶۳ ضمن یک مسافرت تشریفاتی به شهر دالاس در ایالت تگزاس مورد اصابت گلوله‌های یک تیرانداز قرار گرفت و کشته شد. «غلام‌رضا علی بابائی، فرهنگ علوم سیاسی، ص ۱۷۷»

منبع:

کتاب دکتر منوچهر اقبال به روایت اسناد ساواک صفحه 139


صفحه قبل برو به صفحه
صفحه بعد
کلیه حقوق این پایگاه برای مرکز بررسی اسناد تاریخی محفوظ است. استفاده از مطالب سایت با ذکر منبع بلامانع است.