موضوع : جلسه جمعیت یاران1
تاریخ سند: 16 اردیبهشت 1344
موضوع : جلسه جمعیت یاران1
متن سند:
شماره : 295 /322 بعدازظهر روز یکشنبه گذشته جلسه جمعیت یاران با شرکت عده ای در حدود 30 نفر از اعضاء و منجمله دکتر کاسمی2، دکتر شفیع امین3 نماینده مجلس شورا.کشاورزیان معاون وزارت پست و تلگراف و تلفن، معتمدی معاون وزارت کار، دیده ور، دکتر دفتری عضو حزب مردم،4 دهستانی و مهدوی از نمایندگان پیشین مجلس شورا.
دکتر الموتی، توسلی و زهتابفرد5 نمایندگان مجلس شورای ملی.
حسین معیری وکیل دادگستری، سرلشگر علوی مقدم، دکتر صدری استاد دانشگاه.
دکتر ادیب6 وزیر پیشین بهداری و پرفسور مخبر فرهمند در منزل عباس شاهنده تشکیل گردید.
در این جلسه دکتر کاسمی دبیر جمعیت اظهار نمود که موضوع فعالیتها و تشکیل جمعیت توسط تیمسار سپهبد نصیری به شرف عرض اعلیحضرت همایون شاهنشاه رسیده است.
زهتابفرد گفت در حال حاضر خطراتی مملکت و رژیم ما را تهدید می کند و ما باید برای رفع خطر خود را آماده هرگونه فداکاری نمائیم.
طی شماره 9326 /322 ـ 18 /2 /44 بخش 312 ارسال شد.
بررسی گردید در بولتن درج گردید و در پرونده های مربوطه بایگانی شد اقدام دیگری ندارد این اطلاعیه در پرونده سرلشگر علوی مقدم بایگانی شود.
توضیحات سند:
1ـ دکتر منوچهر اقبال در سال 1343 با شرکت عده ای در حدود 7 نفر از دوستان مورد اعتماد خود جمعیتی به نام «یاران» تشکیل داد.کلیه اعضاء جمعیت مذکور قسم یاد کردند که به هیچ وجه عضویت و نحوه فعالیت خود را نزد کسی افشا نسازند.
ابتدا 14 نفر از نمایندگان مجلس شورای ملی به اسامی: دکتر مصطفی الموتی، حسن مصطفوی نائینی، جهانگیر سرتیپ پور، اسداللّه موسوی ماکوئی، دکتر شفیع امین، کریم اهری، دکتر حنیفه رمضانی، دکتر حسین سامیراد، دکتر محسن صالحی، حبیب اللّه ملک زاده آملی، محمود توسلی، محمد علی مرتضوی، احمد یغمایی، کیهان و رحیم زهتابفرد به عضویت جمعیت یاران دکتر اقبال درآمدند.
ضمنا غیر از نامبردگان فوق، از بین عده دیگری که به عضویت جمعیت مزبور درآمدند، سناتور نبیل سمیعی، مهندس روحانی وزیر آب و برق وقت، کشاورزیان معاون وزارت پست و تلگراف و تلفن، عباس شاهنده مدیر روزنامه فرمان، موسی مهام شهردار سابق تهران و رضی ویشکائی مدیر عامل بانک رهنی، توسط ساواک شناخته شدند.
از دیگر افرادی که نامشان در اسناد ساواک ضبط شده و حداقل در نخستین سالهای دولت هویدا از نزدیکان اقبال بوده اند، باید به محمد علی مسعودی و کاظم مسعودی (آژنگ)، سید جلال الدین تهرانی (سناتور) منوچهر قیایی (فرماندار پیشین تهران)، سید حسین امامی، سرلشکر علوی مقدم، مهندس عبدالرضا انصاری، بانو افشار قاسملو و دکتر کاسمی (دبیر کل سابق حزب ملیون) اشاره کرد.
جمشید آموزگار نیز دارای روابط نزدیکی با اقبال بود در سال 1342 میان دکتر کاسمی که دبیر جمیعت یاران بود و اقبال، رهبر جمعیت، اختلاف پدید آمد و در این جمع تفرقه ایجاد شد.
در سال 1345 از سوی شبکه مقتدر علم، ضربات مهلکی بر پیکر اقبال وارد گردید و نامه های سرگشاده ای در افشای او و نزدیکانش، از جمله : عبدالرضا انصاری، نشر یافت و بالاخره انتصاب علم به وزارت دربار جایگاهی که اقبال حق خود می دانست، مرحله نوینی از تحقیر اقبال را آغاز نمود.
امیر عباس هویدا نخست وزیر، نیز از ایذاء محیلانه اقبال فروگذار نمی کرد.
در این زمان، به تدریج «یارانی» چون عباس شاهنده به جرگه دشمنان علنی اقبال پیوستند.
2ـ فضل اللّه کاسمی فرزند اسداللّه در سال 1298 ه ش در ساری متولد شد.
دوره ابتدایی را در ساری و متوسطه را در دبیرستان های ایرانشهر و دارالفنون تهران به پایان رساند و در سال 1320 از دانشگاه تهران در رشته حقوق لیسانس گرفت و در سال 1321 به استخدام وزارت دادگستری درآمد.
نامبرده در رژیم پهلوی در مناصب مختلف از جمله : رئیس دبیرخانه دفتر کل وزارت دادگستری، رئیس سازمان وزارت دادگستری، معاون اداره کل کارگزینی وزارت دادگستری، بازرس کل کشور، عضو هیئت مدیره روزنامه رسمی، دادیار دیوانعالی کشور، سرپرست بانک عمران استان مازندران، سرپرست شرکت تعاونی روستایی املاک پهلوی در مازندران، سه دوره نماینده مجلس شورای ملی و وزارت دربار بکار پرداخت.
مشارالیه در زمان نخست وزیری مصدق از طرفداران او بود و بعد از کودتای 28 مرداد 1332 طرفدار اقبال و حزب ملیون شد.
وی در جبهه یاران متحد، حزب ایران نوین و رستاخیز عضویت داشت و در مجلس شورای ملی نایب رئیس کمیسیون دادگستری بود.
فضل اللّه کاسمی فردی بهایی، اهل مشروب و قمارباز بود و از طریق تبانی و سوءاستفاده ثروت زیادی اندوخت.
از جمله دارایی های او، کارخانه آب معدنی آمولو، کارخانه آب میوه گیری تالار و در محمودآباد، املاک زیاد و سهامدار چندین شرکت بود.
نامبرده در تشکیلات فراماسونری در لژهای کرمان، طوس و آریا عضویت داشت.
3ـ دکتر محمد شفیع امین نماینده دوره های 19 و 21 و 22 و 23 از تبریز، در مجلس شورای ملی به سال 1291 ش به دنیا آمد.
دوره دانشکده پزشکی تهران را تمام کرد و به اخذ درجه دکتری نائل آمد.
دوره دکتری دانشکده پزشکی ژنو سوئیس را طی کرد و به عنوان دستیاری جراحی در یکی از بیمارستانهای آن شهر مشغول به کار شد.
ریاست بخش جراحی بیمارستان آمریکائی تبریز، عضو انجمن شهر تبریز، عضو هیئت رئیسه جمعیت شیر و خورشید سرخ تبریز، عضو انجمن جراحان فرانسه، عضو آکادمی بین المللی جراحان و استاد دانشگاه تبریز از جمله مشاغل او بود.
محمد شفیع امین از اعضای فراماسونری جهانی بود و در لژهای شمس تبریزی، صفا، آفتاب و ...
عضویت داشت.
او که در مجلس شورای ملی ریاست کمیسیون وزارت آموزش و پرورش و عضویت در کمیسیون علوم و آموزشی عالی را دارا بود، عضو فراکسیون پارلمانی حزب ایران نوین نیز بود و در راه اندازی حزب رستاخیز نیز تلاش وافر داشت.
4ـ پس از شهریور 1320 ه ش، سید محمد صادق طباطبایی از رجال صدر مشروطه که در زمره نمایندگان مجلس شورای ملی به شمار می رفت، حزب اتحاد ملی را بنیان نهاد، که در حقیقت شعبه ای از فراکسیون اتحاد ملی در مجلس شورای ملی بود.
پس از آن در دهم مرداد 1323 با صدور اطلاعیه ای که تعداد زیادی از رجال سیاسی آن را امضاء کرده بودند تشکیل حزب مردم اعلام گردید.
از جمله افرادی که این اعلامیه را امضاء کرده بودند : امان اللّه اردلان، عباسقلی اردلان، ذبیح اللّه صفا، ابراهیم زند، مظفر بقایی، مهدی ملکزاده، حسام الدین دولت آبادی، عزیزاللّه بیات بودند.
این حزب ابتدا اتحاد ملی، سپس حزب مردم نام گرفت.
صدای مردم، ارگان رسمی حزب مردم که صاحب امتیاز آن محمد حسین فری پور بود، که در 16 دی ماه 1325 توقیف شد.
حزب مردم علاوه بر تهران، در اصفهان، کرمان، کرمانشاه، لرستان و همدان نیز فعالیت داشت.
سرانجام حزب مردم با ائتلاف با دو حزب دیگر حزب اتحاد را تأسیس نمود.
5ـ رحیم زهتاب فرد با نام مستعار بیوک آقا فرزند حسینقلی، در شب عید نوروز 1305 ه ش در شهر تبریز متولد شد.
پس از تحصیلات ابتدایی وارد مدرسه رشدیه شد و تحصیلات متوسطه را به اتمام رسانید.
و دوره روزنامه نگاری را در دانشکده حقوق طی کرد و از سال 1328 به فعالیتهای مطبوعاتی پرداخت و پس از تأسیس روزنامه هفتگی اراده آذربایجان مدیریت این روزنامه را به عهده گرفت و مدتی هم سردبیر روزنامه وظیفه بود.
او با سیدضیاء آشنا شد و سیدضیا او را به دبیری جمعیت نجات آذربایجان گمارد.
وی از مریدان خاص سیدضیاءالدین و مدافعان حزب اراده ملی در تبریز و تهران بود.
وی در سال 1328 مدیر هفته نامه سیاسی خبری «اراده آذربایجان» به صاحب امتیازی خانم شکوفه مهدی زاده بود.
روزنامه اراده آذربایجان از روزنامه های فعال و مدیر آن نسبت به روزنامه های دیگر خوشنام تر بود.
زهتاب فرد چند دوره نماینده مجلس بود و در زمان تشکیل حزب رستاخیز آذربایجان شرقی رئیس بود.
براساس اسناد لانه جاسوسی از زهتاب فرد به عنوان فردی قابل اطمینان، اصلاحگر و قابل ملاحظه نامبرده شده است.
6ـ دکتر محمدحسین ادیب فرزند حسن ادیب (ادیب الدوله)، متولد 1278 در تهران.
تحصیلات ابتدائی و متوسطه را در تهران انجام داد و مدرسه طب را به پایان برد.
سپس از طرف دولت برای ادامه تحصیل و اخذ تخصص به فرانسه رفت و از دانشکده پزشکی پاریس درجه دکترا گرفت.
در 1314 به ایران بازگشت و به استادی و ریاست اداره پزشکی قانونی منصوب گردید.
بعد به معاونت دانشکده پزشکی برگزیده شد.
سال ها در دانشکده پزشکی تدریس کرد و ریاست چند بیمارستان را در تهران عهده دار بود.
در 1338 ه ش، در ترمیم کابینه منوچهر اقبال به وزارت بهداری معرفی شد و قریب یک سال در این سمت باقی ماند.
از او تألیفات زیادی انتشار یافته است که از جمله می توان طب قانونی را نام برد.
دکتر محمدحسین ادیب در سال 1363 ش درگذشت.