چهلمین روز حادثه مشهد
تاریخ سند: 8 شهریور 1357
چهلمین روز حادثه مشهد
متن سند:
از: 9/ ﻫ 1 تاریخ: 8 /6 /1357به: 312 شماره: 7699/ 9 ﻫ 1
1. به مناسبت چهلمین روز حادثه مشهد از طرف آیت‌اله شیرازی و هشت نفر از روحانیون افراطی منجمله حسنعلی مروارید، جواد تهرانی، علی فلسفی، ابوالحسن شیرازی، به طور جداگانه اعلامیه‌ای صادر و روز پنجشنبه فردا 6 /9 /37 را عزای عمومی اعلام نمودند.
2. عده‌ای از روحانیون افراطی به آیت‌اله شیرازی متوسل و او را مجبور می‌کنند تا به همین مناسبت مجلس یادبودی برگزار نماید، لیکن آیت‌اله شیرازی از برگزاری خودداری، تصمیم می‌گیرند ساعت 9 روز فردا در مدرسه علمیه نواب به نام جامعه روحانیت مشهد مجلس یادبودی منعقد و عباس واعظ طبسی می‌گوید واعظ را خودمان تعیین خواهیم کرد؛ لذا قرار است در صورت برگزاری مجلس، عبدالکریم هاشمی‌نژاد و واعظ طبسی سخنرانی نمایند.
3. مدرسه نواب در حادثه مشهد توسط پلیس بسته شده و آقای ولیان1 کلید مدرسه را به آیت‌اله شیرازی داده؛ روحانیون در نظر دارند کلید مدرسه را از شیرازی گرفته و درب مدرسه را باز نمایند.
نظریه شنبه . خبر فوق صحت دارد.
نظریه چهارشنبه . چون آیت‌اله شیرازی از باز کردن مدرسه و برگزاری مجلس خودداری نموده، قرار است پسرش سید محمد[علی] شیرازی کلید را جهت باز کردن به سرایدار مدرسه تحویل دهد. چون بیم تجمع عده زیادی در محل مذکور و تظاهرات می‌رود، لذا مراتب به شهربانی خراسان اعلام گردید. مضافاً اینکه این سازمان با باز شدن مدرسه و برگزاری مجلس یادبود در صورتی موافقت دارد که آیت‌اله شیرازی در این مورد از شهربانی قبلاً کسب اجازه نماید.
گوینده . غفوریان
گیرنده . سلطانی
ساعت مخابره . 1925
مراتب به عرض مقام مدیریت کل و معاونت دوم رسید. مجتبوی 8 /6 /57
در بولتن درج شود. ثابتی 9 /6 /37
در بولتن درج شد برای بهره برداری به استحضار ریاست دایره عملیات میرسد... 9 /6 /37
توضیحات سند:
1. عبدالعظیم ولیان، فرزند بابا، در سال 1303 ﻫ ش در تهران متولد شد. وی از جمله عناصر محوری در کابینه امیرعباس هویدا و صاحب نقش در اجرای اصلاحات ارضی در دوران وزارت و همچنین از عوامل اصلی تخریب اطراف حرم مطهر امام رضا (ع) در مشهد در سمت استاندار خراسان بود. بعد از ورود به ارتش، دوره افسری را در دانشکده افسری در مهرماه 1326 هنگامی که 24 سال داشت، به پایان برد و برای آموزش دوره رسته‌ای به دانشکده توپخانه آمریکا اعزام و بعد از پایان دوره، در سال 1335 بعد از مدتی برای گذراندن دوره عالی رسته‌ی توپخانه، مجدداً به آمریکا از طریق ارتش عزیمت نمود و در سال 1341 دوره مذکور را پشت سر گذارد. او در کنار آموزش‌های نظامی توپخانه‌ای، در رشته علوم سیاسی در دانشکده حقوق دانشگاه تهران نیز تحصیل کرد و لیسانس گرفت. در دوران خدمت در یگان‌های لشگری و در ارتش سمت‌هایی همچون فرماندهی واحدهای توپخانه و تا حد معاونت گردان و سپس بازرسی نظامی لشکر 5 و آجودان فرماندهی سپاه 5 جنوب و بعد از آن هم رئیس شعبه قوانین اداره یکم ستاد بزرگ ارتشتاران ارتقاء یافت. ولیان به عنوان وزیر اصلاحات ارضی و پس از اعلام ختم اصلاحات ارضی و انحلال وزارتخانه مزبور، به عنوان وزیر تعاون و امور روستایی در کابینه حضور داشت. دوستی و رابطه او با ساواک موجب شده بود تا پس از انتصاب به مقام وزارت، برخی از مقامات ساواک و در رأس آن نصیری به او تبریک بگویند. در دوره وزارت متناسب با اشتغال در امر اصلاحات ارضی علاوه بر عضویت در دفتر سیاسی حزب در رأس کمیته کشاورزی حزب ایران نوین نیز قرار داشت و به مقام آجودان کشوری شاه هم رسیدولیان در دوره وزارت به عنوان عنصری فریبکار، دروغگو، فحاش، مال‌اندوز و اختلاس‌کننده معرفی شده است. . عبدالعظیم ولیان در سال 1373 در آمریکا درگذشت.
ر. ک: رجال عصر پهلوی، به روایت اسناد ساواک، عبدالعظیم ولیان، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی، 1379