اطلاعیه
تاریخ سند: 27 مرداد 1336
اطلاعیه
متن سند:
شماره : 134 ـ ه محترما به عرض عالی می رساند : شبها در مسجد سجاد خیابان شاه غربی چهارراه گیتی روضه خوانی می باشد آقایان شیخ عباسعلی و شیخ حسین کنی روضه می خوانند.دیشب شیخ عباسعلی اسلامی در بالای منبر راجع به توحید در مسجد سجاد صحبت می کرد و اظهار داشت توحید بر پنج قسم [است] یکی از آن اقسام توحید افعالی است که ما جز خدا کسی را مؤثر در وجود خود ندانیم و این بقاع متبرکه را که بعضی ها می بوسند و از اینها حاجت می خواهند این کارها از آن بت پرستان می باشد1 آقای اسلامی می گفت آن سالی که من در هندوستان بودم این ایراد را با آنها [گرفتم] و آنها می گفتند که شما ما را مورد طعن قرار می دهید از اینکه ما بت های تراشیده خود را خدا می دانیم و از آنها حاجت می خواهیم در حالی که شما هم مانند ما بقاع دارید و آنها را زیارت می کنید و از آنها حاجت می خواهید آقای اسلامی می گفت ما بقاع را نزد خدا شفیع قرار می دهیم نه اینکه از آنها حاجت بخواهیم بعد از این صحبت آقای اسلامی گفت حقایقی در اسلام هست که هنوز گفته نشده و ما هم بهترین وسیله را که عبارت از دستگاه تبلیغاتی رادیو باشد داریم ولی چون دستگاههای ما نوکر اجانب و جیره خوار اجانب می باشند رادیو در دست آنهاست و نمی گذارند ما این حقایق را به گوش مردم دنیا برسانیم در دستگاه تبلیغاتی به عوض اینکه حرفهای مذهبی در هفته چند ساعت گفته بشود، گفته نمی شود و آن استقبالی که از آوازهای بانو دلکش و مرضیه دستگاه ما می کند از حرفهای مذهبی نمی کند تازه اگر هم ما را دعوت کنند نمی گذارند پشت فرستنده برویم نوار می آورند به قدر یکساعت حرفهای ما را پر می کنند آن وقت با هزار منت که روی ما می گذارند از دستگاه فرستنده پخش می شود آقایان مسلمانان در هندوستان و پاکستان درسهای مذهبی به حدی اهمیت دارد که در هفته چند ساعت دروس مذهبی جزء برنامه محصلین می باشد در حالی که وزارت فرهنگ مملکت ما در هفته یک ساعت برای درس محصلین برنامه شرعیات قرآن معلوم کرده است و آن هم دبیران و آموزگاران اهمیتی به آن نمی دهند آقایان در هندوستان و پاکستان اگر محصلین تمام درسها را در امتحانات رفوزه بشوند اما درس مذهبی آنها خوب باشد به احترام خوب بودن درس مذهبی از عهده امتحانات سال برمی آیند و قبول می شوند و اگر درس مذهبی بد شد و درسهای دیگر خوب شد این محصلین در هندوستان و پاکستان در امتحانات رفوزه می شوند یعنی آنجا درس مذهبی [اهمیت دارد ]برخلاف مملکت ما که اصلاً وزارت فرهنگ در فکر برنامه محصلین از لحاظ مذهبی نمی باشد آقای اسلامی گفت مسلمین بهترین وسیله برای ارشاد مردم از لحاظ مذهبی ماها هستیم و آن هم که دست ما را از هر لحاظ بسته اند دولت تمام اوقاف را از دست روحانیون گرفته و معلوم نیست که این بودجه ها به چه مصرفی می رسد و از طرفی هم نمی توانیم بعضی از حرفها را بگوئیم چون خطر برای ما ایجاد می شود و آقای بروجردی1 هم که کاری نمی توانند بکنند و دست او از لحاظ مادی بسته شده و برای ما روحانیون فقط چند نفر تاجر و بازرگان بازار که بتوانند وجوهاتی بدهند مانده است و از این وجوهات حوزه های علمی قم و نجف اداره می شود از ما کار دیگری برنمی آید مگر اینکه دعا کنیم تا خداوند ما را از دست این دستگاه نجات بدهد.
صحبتهای آقای اسلامی در اطراف این موضوعات بوده است.
ص
توضیحات سند:
1ـ همانطور که در ادامه سند نیز می آید بوسیدن بقاع متبرکه به معنای پرستش صاحب بقعه نمی باشد.بلکه ما آنها را شفیع نزد خداوند قرار داده و برای برآورده شدن حاجات خود به آنها توسل می جوئیم.
1ـ حضرت آیه اللّه العظمی حاج آقا حسین طباطبایی معروف به بروجردی در سال 1292 هجری قمری متولد شد.
وی زعیم حوزه علمیه قم(بعد از آیه اللّه حائری)، بانی مسجد اعظم قم و بزرگترین مرجع تقلید شیعیان بعد از شهریور 1320 هجری شمسی و ایام سلطنت محمدرضا شاه بود.
او پس از فراگیری مقدمات در بروجرد به اصفهان رفت و در آنجا به تعلیم فقه و فلسفه مشغول شد.
وی در نجف مدت 8 سال در محضر آخوند ملا محمد کاظم خراسانی به تلمذ مشغول بود.
پس از این دوران به ایران بازگشت و در بروجرد به تدریس علوم عقلی و نقلی پرداخت و در سال 1323 هجری شمسی از سوی امام و سایر علما به قم دعوت شد.
آیه اللّه بروجردی پس از ملاحظه شکست مشروطیت و حوادثی چون اعدام شیخ فضل اللّه نوری، و نیز آزردگی ناشی از بی ثمر ماندن فعالیتهای سیاسی در مقابل رضاخان حتی الامکان از ورود در مسائل سیاسی پرهیز می کرد و نگران آن بود که مبادا این گونه اقدامات به زیان مسلمین تمام شود.
ایشان به همین جهت گاه مورد اعتراض واقع می شد.
پس از قیام علمای اصفهان و فاجعه مسجد گوهرشاد، حوزه علمیه قم با وجود شخصیتهایی همچون آیه اللّه العظمی بروجردی و آیه اللّه العظمی حائری، به صورت بزرگترین حوزه علمیه شیعه درآمد و موجب رونق سایر حوزه های علمی ایران گردید.
محمدرضا در بدو سلطنت سعی داشت به آیه اللّه بروجردی نزدیک گردد و از وجود پرنفوذ وی بهره برداری نماید.
امّا از جانب آن حضرت مطرود و مورد اعتراض واقع گردید.
حضرت آیه اللّه بروجردی (ره) در سال 1380 ه .
ق به ملکوت اعلی پیوست.
ر.ک : کوثر، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)، چاپ چهارم، تابستان 1378، ج 1 ، صص 29 ـ 30.