موضوع: آشوبگری و اغتشاش
تاریخ سند: 3 دی 1357
موضوع: آشوبگری و اغتشاش
متن سند:
شماره: 892 /5- 37 /5- 5 تاریخ: 3 /10 /1357از: شهربانی استان یزد
به: جناب آقای استاندار یزد
موضوع: آشوبگری و اغتشاش
به استحضار می‌رساند:
1. از بامداد روز 20 /9 /1357 متجاوز از 20 هزار نفر به تدریج در مسجد مصلی شهر یزد اجتماع نموده و از ساعت 1000 در خیابان‌ها به راه افتاده و پس از سخنرانی‌های شدید مخالف، در چهارراه فرح به طرف میدان شاهنشاهی حرکت و در آنجا عده‌ای مبادرت به تخریب ستون یادبود اصول انقلاب نموده و پنچ پنجره شهرداری را آتش زدند و حدود 1500 نفر اخلالگر نیز با پرچم‌های قرمز و پلاکاردهای تحریک‌آمیز و عکس‌های خمینی اطراف میدان مستقر گردیدند که مأمورین انتظامی با استفاده از گاز اشک‌آور تا حدودی جمعیت را متفرق ساختند، لیکن گروه‌هائی با سنگ و آجر به طرف مأمورین حمله بردند که مأمورین ژاندارمری در پشتیبان[ی] با شلیک چند فشنگ مانوری جمعیت را به طور نسبی متفرق ساختند و چون خطر برای تخریب و پائین آوردن پیکره مبارک 66 می‌رفت به کلیه واحدها دستور داده شد از پیکره محافظت نمایند، لیکن سیل جمعیت عازم میدان پهلوی بود و با عنایت به اینکه ادامه وضع منجر به درگیری شدید بین نیروهای انتظامی و اغتشاش‌کنندگان و کشت و کشتار می‌گردید، در اجرای فرمان و دستورات صادره و با وجود اینکه یکی دو واحد انتظامی بین جمعیت گیر کرده بود به هر حال این واحدها خود را عقب کشیدند تا به احترام روز شهادت سرور آزادگان حسین بن علی (ع) خونی ریخته نشود که درگیری نیز پیش نیامد و جمعیت اخلالگر در حالی که شعارهای ضدملی می‌دادند وارد میدان پهلوی یزد شدند و پس از ایجاد حریق با تعداد بسیار زیادی لاستیک به پیکره مبارک 66 حمله و پس از حدود یک ساعت آن را پائین آوردند که این واقعه کلیه پرسنل اعم از ارتش، ژاندارمری و شهربانی و افسر و مأمور را دچار ناراحتی شدید نمود به نحوی که به شدت اشک می‌ریختند و قصد حمله به اخلالگران و اغتشاش‌کنندگان را دارند تا سزای اعمال خائنانه آنان را بدهند که در اجرای فرمان صادره با نصیحت و تلاش فراوان از عمل آنان جلوگیری شد و جمعیت اخلالگر نیز از ساعت 1400 به تدریج با روشن کردن چراغ اتومبیل‌ها و بوق زدن ممتد متفرق گردیدند.
2. اطلاع واصله حاکی بود که آشوبگران قصد دارند بعد از ظهر یا شب هنگام 20 /9 /1357 پیکره مبارک اعلیحضرت رضاشاه کبیر را در میدان شاه پائین بیاورند و چون کلانتری بخش 2 این یکان داخل همین میدان قرار دارد، مأمورین کلانتری و نیروهای پشتیبانی ارتش و ژاندارمری مستقر در آن با توجه به ناراحتی شدید ناشی از پائین آوردن پیکره مبارک 66 با وجودی که فرمان و دستور صادره به آنان تفهیم شده بود، معهذا اظهار داشتند به هیچ وجه اجازه چنین کاری را نخواهند داد و حتی دستور افسران خود را هم اجرا نخواهند کرد، لذا شخصاًٌ به اتفاق معاون انتظامی شهربانی به کلانتری بخش 2 رفته و با استفاده از بلندگو جمعیتی را که اجتماع کرده بودند به هر ترتیب متفرق نمودم و ساعت 1730 وضع به حال عادی بازگشت.
3. از ساعت 0930 روز 20 /9 /1357 حدود 10000 نفر از جمله 3000 نفر زن در میدان و حسینیه شاه ولی شهر تفت اجتماع و پس از راه‌پیمائی در خیابان‌ها به حسینیه مراجعت و بعد از خاتمه مجلس عده‌ای اطراف ستون یادبود میدان شاه ولی اجتماع نموده و ورقه‌های فلزی ستون یادبود و اصول انقلاب را کنده و به عوض آن شعارهائی علیه کد 66 نوشته و متفرق شدند. از ساعت 1530 همان روز مجدداً حدود 12000 نفر در میدان شاه ولی اجتماع و مراسم نخل‌برداری انجام شد و در این اجتماع عده‌ای قطعاتی از پیکره مبارک 66 مربوط به میدان پهلوی شهر یزد را در شهر گردش دادند.
4. ساعت 2030 روز 20 /9 /1357 حدود 2000 نفر از اخلالگران پس از مسدود کردن خیابان‌های مشرف به پارک شاهنشاهی اردکان با لاستیک‌های شعله‌ور، با استفاده از سیم بکسل و کمپرسی پیکره مبارک کد 66 داخل پارک را به زیر کشیدند که خبر این واقعه کلیه افسران و مأمورین شهربانی و نیروهای پشتیبانی را به شدت منقلب نمود که با توجه به فرمان صادره از هرگونه اقدام حاد توسط آنان جلوگیری گردید و پس از آرامش نسبی آنان مأمورین در محل حضور یافته و تنه پیکره مبارک 66 را که از قسمت گردن به بالا شکسته و مفقودالاثر بوده به شهرداری منتقل و آثار تخریب محو گردیده است.
5. ساعت 0950 روز 21 /9 /1357 شهرداری اردکان به شهربانی محل اعلام نموده عده‌ای به شهرداری هجوم برده و تنه پیکره مبارک 66 را با خود برده‌اند که بلافاصله مأمورین در محل حاضر لیکن ازدحامی مشاهده نگردیده و در همین موقع به شهربانی اعلام شده در خیابان سنتو آتش‌سوزی رخ داده که بلافاصله مأمورین عازم محل گردیده و عناصر اخلالگر با مشاهده مأمورین متواری شده‌اند و پس از خاموش کردن آتش، بقایای ذوب شده پیکره توسط شهرداری جمع‌آوری گردیده است.
مراتب جهت هرگونه اقدام مقتضی اعلام می‌گردد.
رئیس شهربانی استان یزد. سرهنگ جهانگیر هاشمی
گیرندگان.
1. ریاست سازمان اطلاعات و امنیت استان یزد جهت آگاهی و هرگونه اقدام مقتضی
2. فرماندهی هنگ ژاندارمری یزد جهت آگاهی و هرگونه اقدام مقتضی
روحانیون. بایگانی