آیت‌اله آخوند ملاعلی همدانی
تاریخ سند: 6 خرداد 1355
آیت‌اله آخوند ملاعلی همدانی
متن سند:
از: 9/ ه تاریخ:6 /3/[1355]به: 312 شماره: 2657 /9ه
آیت‌اله آخوند ملاعلی همدانی1 وسیله قطار به مشهد وارد و در منزل شخصی به نام حاجی کامیاب واقع در خیابان تهران مقابل پمپ بنزین کوچه یادگار درب روبه‌رو اقامت نموده و روز 20 /2/ عده‌ای از علما منجمله آیت‌اله شیرازی. شیخ شاهرودی. شیخ دامغانی. شیخ فلسفی. شیخ مروارید و حدود یکصد نفر از طلاب علوم دینی در آن منزل از وی دیدن نمودند یادشده پس از پنج روز اقامت به همدان مراجعت کرده است.
نظریه یکشنبه ـ نامبردگان آیت‌اله سید عبداله ارجائی معروف به شیرازی شیخ احمد شاهرودی. محمدکاظم دامغانی2 و میرزا علی آقا فلسفی. حسینعلی مروارید می‌باشند که در 312 دارای سابقه هستند. خ. آجودان
نظریه چهارشنبه ـ نظریه یکشنبه مورد تأئید است.
نظریه جمعه ـ نظریه چهارشنبه تأئید می‌گردد.
توضیحات سند:
1. آیت‌الله آخوند ملاعلى معصومى همدانى، در سال 1273 ﻫ ش در یکى از روستاهاى همدان به نام وفس متولد شد. پس از گذراندن دروس ابتدائى، به مدت 4 سال در شهر همدان به تحصیل علوم ادبى و صرف و نحو پرداخت و سپس برای تحصیل علم کلام و فلسفه به مدت 5 سال در شهر تهران اقامت گزید. در سال 1301 براى ادامه تحصیلات، به شهر قم هجرت نمود و به مدت 10 سال نزد آیت‌الله شیخ عبدالکریم حائرى به تحصیل پرداخت و به درجه اجتهاد رسید.وى در سال 1310 به شهر همدان مراجعت کرد و به مرمت مدرسه آخوند ملاحسین همدانى همت گماشت و در آنجا به تدریس پرداخت. ایشان در جریان نهضت امام خمینى(ره) به فعالیت‌هاى سیاسى پرداخت. ایشان بسیار فعال و پرمطالعه بود و به جهت ویژگی‌ها و محاسن اخلاقی در مدت کوتاهی محبوب خاص و عام شد. همواره طلاب را به تهجّد تشویق می‌کرد و از آثار و خدمات این بزرگوار تجدید بنای مدرسۀ آخوند، تأسیس کتابخانه غرب همدان و انتشار مجله پیک اسلام می‌باشد.
وى سرانجام در سال 1357 در سن 85 سالگى در یکى از بیمارستان هاى لندن به علت بیمارى از دنیا رفت و پیکر او را از آنجا به ایران منتقل کرده و در شهر همدان به خاک سپردند. وى صاحب تألیفاتى همچون رساله در اجتهاد و تقلید، رساله‌اى در کلام نفس، تقریرات درس آیت‌الله حائرى و غیره مى‌باشد. روزنامه جمهورى اسلامى، ش 3984، سال 1371
2. آیت‌الله محمدکاظم دامغانی: فرزند آخوند ملا على‌اکبر، در آبان 1277 ه.ش در شمس‌آباد دامغان متولد شد. با بهره‌گیرى از محضر اساتیدى چون آیت‌الله حاج میرزا محمد خراسانى و حاج میرزا مهدى اصفهانى و حاج آقا حسین قمى به تکمیل خارج فقه و اصول پرداخت و به درجه اجتهاد رسید. وی در تأسیس حوزه علمیه جدید مشهد در سال 1320ه.ش سهم بسزایى دارد. علامه دامغانى داراى سجایاى اخلاقى و محامد آداب و محاسن اخلاق و صراحت لهجه بود. وی در تیرماه 1360 درگذشت و در دارالزهد آستان قدس رضوی به خاک سپرده شد.