تاریخ سند: 23 آبان 1345
موضوع : تشکیل جلسه
متن سند:
شماره : 47449 /321
طبق اطلاع واصله روز 23 /8 /45 جلسه بحث و انتقاد هفتگی مسجد
جلیلی با شرکت در حدود 60 نفر تشکیل گردید.
در این جلسه آقای مهدوی
ضمن بحث درباره نبوت و انتقاد از قانون گذاران نقل از روزنامه پیغام امروز1
درباره طرحی که نمایندگان مجلس سنا درباره خانواده به امضاء رسانیده بیانات
مشروحی ایراد و اضافه نموده این پیشنهادها در این کشور سطح فساد را بالا برده
و می خواهند رنگ قانونی به آن دهند و در عصر موشک و فضا ننگ است که یک
کشور اسلامی چنین طرحی به مجلس ببرد.
تحقیق در موارد زیر مورد نیاز می باشد.
1ـ اعلام مشخصات کامل آقای مهدوی مشخصات مهدوی و اعضا در ساواک تهران
موجود است.
2ـ مشخصات شرکت کنندگان در جلسه مذکور مشخصات همه شرکت کنندگان را
خواسته ایم تعداد شرکت کننده در مسجد 60 نفر بودند آیا مشخصات هر 60 نفر لازم است.
16 /9 /45
رونوشت به منظور اطلاع و اقدام مقتضی و اعلام نتیجه به ریاست ساواک جنوب
شرق ایفاد می گردد.
رئیس اداره امنیت داخلی ساواک2 تهران ـ رخشا
توضیحات سند:
1ـ روزنامه پیغام امروز در
تهران عصرها با گرایش سیاسی،
اجتماعی با مدیریت و صاحب
امتیازی عبدالرسول عظیمی
تقریبا از سال 1341 انتشار
می یافت.
نامبرده در سال 1304
بدنیا آمده و در رشته علوم
سیاسی از دانشکده حقوق
تهران دکتری گرفته است.
خدمت مطبوعاتی را از مدتها
قبل از انتشار پیغام امروز آغاز
نموده و مدتی سردبیر روزنامه
کیهان بود.
در دو دوره به
نمایندگی مردم شیراز در مجلس
شورای ملی انتخاب شد.
(رک: چهره مطبوعات معاصر،
غلامحسین صالحیار، ناشر پرس
اجنت سال 1351 صفحه 30)
2ـ سازمان اطلاعات و امنیت
کشور با نام اختصاری
«ساواک» در سال 1335 ش
توسط 10 نفر از مستشاران
آمریکایی مطابق سازمان
اطلاعاتی و امنیتی آمریکا
ایجاد شد؛ با این تفاوت که چون
فعالیت خارجی ایران ناچیز بود
سازمان مستقلی همچون «سیا»
که عهده دار اطلاعات خارجی
باشد به وجود نیامد بلکه
مسئولیت اطلاعات خارجی و
وظایف امنیت داخلی به عهده
یک سازمان نهاده شد و نام آن
را «سازمان اطلاعات و امنیت
کشور» گذاردند.
در واقع
ساواک تلفیقی از دو سازمان
«سیا» (C.
I.
A) و اف.
بی.
آی
(F.
B.
A) بود.
تشکیلاتی که
توسط مستشاران آمریکایی
پایه ریزی شد متشکل از 11
بخش زیر بود :
1ـ رئیس ساواک؛ 2ـ معاون
یکم (عملیاتی)؛ 3ـ معاون دوم
(اداری)؛ 4ـ اداره کل یکم
(امور اداری)؛ 5 ـ اداره
کل دوم (کسب اطلاعات
خارجی)؛ 6ـ اداره کل سوم
(امنیت کشور)؛ 7ـ اداره کل
چهارم (حفاظت پرسنل و اسناد و
اماکن)؛ 8ـ اداره کل پنجم (امور
فنی)؛ 9ـ اداره کل ششم (امور
مالی)؛ 10ـ اداره کل هفتم
(بررسی اطلاعات خارجی)؛ 11ـ
اداره کل هشتم (ضد جاسوسی)
(فردوست، ظهور و سقوط
سلطنت پهلوی، ج 1، صفحه 409
و 401).
در طول دوران 22 ساله
ساواک چهار نفر براین سازمان
ریاست کردند.
نخستین رئیس
ساواک سپهبد تیمور بختیار بود
که از بدو تأسیس ساواک تا
اسفند 1339 ش بر این سازمان
فرمان راند و با قساوت و
خشونت تمام به سرکوب مخالفان
شاه پرداخت.
پس از او سرلشکر
حسن پاکروان به سمت رئیس
ساواک منصوب گردید و همزمان
حسین فردوست با حفظ سمت
رئیس دفتر ویژه اطلاعات به قائم
مقامی ساواک گماشته شد و از
سوی شاه اختیارات تام گرفت تا
ساواک را تجدید سازمان کند.
حسین فردوست که تا فروردین
1350 ش قائم مقام ساواک بود
مدعی است در امور عملیاتی این
سازمان هیچ نقشی نداشته است و
تنها به آموزش پرسنل و
سازماندهی مجدد ساواک
پرداخته است وی می گوید
رئیسان ساواک نیز در امور
سازماندهی و آموزش و حوزه
کاری او هیچ دخالتی نداشتند.
دومین رئیس ساواک سرلشگر
حسن پاکروان بود که بعد از قیام
15 خرداد 1342 ش شاه او را به
دلیل غافلگیری ساواک از کار
برکنار و سرلشکر نعمت اللّه
نصیری را به جانشینی او
منصوب کرد.
دوران فرماندهی
نصیری بر ساواک که تا بهار
1357 ش ادامه یافت اوج
فعالیت ساواک در دستگیری
شکنجه، سرکوب مخالفان رژیم
است و این سازمان را به
مخوف ترین و وحشتناک ترین
نهاد رژیم مبدل کرد.
با اوج گیری
قیام مردم مسلمان ایران شاه
مجبور شد مهره منفور و بدنام
خود در ساواک یعنی ارتشبد
نصیری را برکنار و سپهبد ناصر
مقدم را به جای او منصوب کند
اما پیروزی انقلاب اسلامی در
22 بهمن 57 به موجودیت
ساواک و ریاست آن خاتمه داد.
حسین فردوست تاریخ ساواک را
به 4 دوره تقسیم می کند: دوره
نخست از تأسیس رسمی ساواک
در اسفند 1335 تا برکناری
تیمور بختیار از ریاست ساواک
در اسفند 1339، این دوره را
ایجاد و راه اندازی ساواک
توسط مستشاران آمریکا
می داند.
دومین دوره را دوران
قائم مقامی خود در ساواک از
ابتدای سال 1340 ش تا
فروردین 1350 ش می داند وی
تحولات ساواک در این زمان را
چنین بر شمرده است: 1ـ تصفیه
ساواک از هواداران تیمور
بختیار و تبدیل آن به یک
سازمان صددرصد وفادار 2ـ
تبدیل ساواک به صورت یک
سازمان منظم و آموزش دیده و
نیز مرخص کردن محترمانه
مستشاران آمریکایی و استخدام
مربیان و استادان علاقمند
اسرائیلی به جای آنان.
به عقیده
فردوست سومین دوره ساواک با
خروج او از ساواک آغاز شد و
این سازمان در بست در اختیار
نصیری، سرلشکر علی معتضد و
پرویز ثابتی قرار گرفت و به مرکز
بندوبست های سیاسی و اوج
شهرت و بدنامی رسید.
وی
چهارمین دوره را دوره سقوط و
زوال ساواک می داند که با
برکناری نصیری شروع می شود.
منبع:
کتاب
پایگاههای انقلاب اسلامی، مسجد جلیلی تهران به روایت اسناد ساواک صفحه 68