نه نفر از طلاب نجف‌آباد
تاریخ سند: 13 تیر 1346
نه نفر از طلاب نجف‌آباد
متن سند:
از: 10/ﻫ تاریخ:13 /4 /1346به:316 شماره: 1573
ساعت 9 مورخ 10 /4 /1346 نه نفر از طلاب نجف‌آباد که در رأس آنان حاج محمود مدرس و شیخ عباس ایزدی1 قرار داشته‌اند به اصفهان آمده و در مسجد صدر2 با آقایان سید علی بهبهانی و حاج آقا حسین خادمی و سید محمدرضا خراسانی3 تماس گرفته و گفته‌اند شیخ حسینعلی منتظری دو روز است که در زندان قزل‌قلعه4 اعتصاب غذا کرده و جانش در خطر است. مردم نجف‌آباد از این موضوع نگرانند و از روحانیون خواسته‌اند تا برای رهائی شیخ حسینعلی اقدامی به عمل آورند. سید علی بهبهانی و حاج حسین خادمی و سید محمدرضا خراسانی گفته‌اند هر کاری که مناسب است ما حاضریم انجام دهیم با سایر روحانیون هم مذاکره کنید تا تصمیم بگیریم.
نظریه منبع: در این جلسه تصمیمی در مورد اینکه روحانیون چه اقدامی به عمل آورند گرفته نشد.
نظریه رهبر عملیات: احتمال دارد روحانیون نجف‌آباد با کمک افراطیون مذهبی به تحریک بازاریان و کسبه نجف‌آباد پرداخته و سر و صدایی راه بیاندازند.
نظریه رئیس امنیت داخلی: طبق اطلاع عده‌ای از روحانیون قصد دارند از آقای بهبهانی تقاضا کنند که برای استخلاص شیخ حسینعلی منتظری اقدام کند و چنانچه مورد قبول دولت واقع نگردید روزه بگیرند و یا (اعتصاب غذا) نمایند.
نظریه رئیس ساواک: با تماس با شهربانی پیش‌بینی لازم به عمل آمده است. ضمناً تذکر لازم به حاج محمود مدرس و شیخ عباس ایزدی داده خواهد شد
رونوشت تهیه شده در پرونده علی اکبر [سید علی] بهبهانی بایگانی شود.
آقای ازغندی با توجه به سابقه و گزارش 1599-18 /4 گزارش روزانه به عرض برسد آقای اوانی سوابق اشخاص [تفکیک شده] را روشن و بهره‌برداری نمایید. 20 /4 ب- ﻫ / 1051
قبلاً این خبر از شهربانی کل کشور واصل و در گزارش روزانه درج شده است. 20 /4 /1346
توضیحات سند:
1. آیت‌الله عباس ایزدى، فرزند محمد، در سال 1301 ﻫ.ش در نجف‌آباد اصفهان متولد شد وى علیرغم مخالفت خانواده به تحصیل علوم دینیه همت گماشت و از محضر اساتیدى همچون مرحوم عبدالرزاق نائینى، ابراهیم ریاضى، سید على نجف‌آبادى، حاج منصور، حاج آقا رحیم ارباب و ... بهره برد و سپس در سال 1319 عازم حوزه علمیه قم گردید و در درس آیات عظام مرحوم نجفى مرعشى، گلپایگانى، علامه طباطبایى و در درسهاى عمومى و خصوصى حضرت امام(ره) شرکت نمود و اجازه اجتهاد خود را از حضرت امام(ره) دریافت نمود و در سال 1338 به نجف‌آباد مراجعت نمود و با وعظ و خطابه، تفسیر قرآن و نهج‌البلاغه و تدریس در حوزه علمیه فعالیتهاى خود را شروع نمود. با شروع نهضت حضرت امام(ره) با صدور اعلامیه، سخنرانى و... به حمایت از آن برخاست و بارها توسط ساواک دستگیر و در سال 1349 به شهرستان زابل تبعید گردید. وى نماینده تام‌الاختیار حضرت امام(ره) بود. در سال 57 مردم را یکپارچه هوادار حضرت امام و انقلاب ساخت و در جریان حمله چماق به دستان به نجف‌آباد خانه و کتابخانه‌اش مورد حمله واقع و آن را به غارت برده و به آتش کشیدند.آیت‌الله ایزدى پس از پیروزى انقلاب اسلامى در تمامى سنگرها مانند: امامت نماز جمعه نجف‌آباد، کمک به محرومین، حضور در کنار رزمندگان دفاع مقدس (فرزند روحانى‌اش به نام احمد ایزدى در عملیات کربلاى 5 به شهادت رسید) حضورى فعال داشت و...
وى تا پایان عمر از مدافعین جدى حضرت امام(ره) بود و به همین علت مجدداً در سال 68 دفتر و منزلش مورد حمله واقع شد.
از آثار به جاى مانده از ایشان مى‌توان به تفسیر قرآن، تفسیر و تحلیل نهج‌البلاغه، تحلیلى از قصص قرآن مباحث عرفانى و فلسفى، عقاید و اخلاق، کلیات اخلاق، شرح و تفسیر دعاى افتتاح، شرح و تفسیر دعاى ابوحمزه ثمالى و فوائد و نصایح اشاره نمود.
سرانجام در سال 1371 این معلم اخلاق پس از سى سال ریاست حوزه علمیه نجف‌آباد و عمرى تلاش و کوشش دعوت حق را لبیک گفت و به دیار باقى شتافت.
2. منظور مدرسه علمیه صدر بازار است. یکی از آثار بسیار نفیس و مشهور دوران قاجار در اصفهان مدرسه صدر است که در بازار بزرگ اصفهان واقع شده است این مدرسه که از زمان احداث، در سال 1220ﻫ ق تا کنون پیوسته دائر بوده و در هر زمان محل تدریس علماء و دانشمندان تراز اول اسلام بوده است. محمدحسین خان صدر اصفهانی از رجال بزرگ و نیک‌نام اوائل عصر قاجار که در زمان حکومت اصفهان و در دورانی که صدر اعظم ایران بود به دلیل علاقه بسیار به شهر اصفهان و میراث‌های فرهنگی علاوه بر تعمیر و مرمت بناهای زمان صفویه و نجات بسیاری از آنها از انهدام و نابودی قطعی، در اصفهان آثاری ساخت که یکی از آنها به مدرسه صدر بازار معروف است.
در طبقه اول 58 حجره در حیاطى بزرگ و چهار زاویه ساخته شده و داراى یک کتابخانه بزرگ مى‌باشد. فوت بانى در سال 1239 باعث گردید طبقه دوم تکمیل نگردد. در زمان ریاست آیت‌الله خادمى سالن بزرگى جهت تشکیل جلسات درس خارج فقه و اصول و... تأسیس گردید. که با اقدامات اخیر سازمان اوقاف و امور خیریه اصفهان تکمیل و تعمیرات اساسى بر روى آن انجام گرفته است. رضاخان پهلوى یکبار تصمیم به خراب نمودن این پایگاه عظیم علمى نموده بود که توسط مرحوم آیت‌الله حاج میر سید على نجف‌آبادى در اسرع وقت خبر به مرجع بزرگ شیعه آقا سید ابوالحسن اصفهانى رسانده مى‌شود و با اقدامات این بزرگ‌مرد از این جنایت فرهنگى جلوگیرى مى‌شود.
آنچه مدرسه صدر را در عداد مدارس معروف اصفهان معروف می‌کند علاوه بر معماری زیبای دوران قاجار، وجود دانشمندان بزرگی بوده که در آن پرورش یافته‌اند. از زمان تأسیس مدرسه، جمع زیادى از مجتهدین و فقهاى بزرگ و حکماء و فلاسفه و ادباء جلیل‌القدرى همچون آقا شیخ عبدالحسین محلاتى، جهانگیرخان قشقایى، ملا محمد کاشانى معروف به آخوند کاشى، ملا محمدجواد آدینه، آقا سید ابوالقاسم دهکردى، آقا سید محمد نجف‌آبادى، میر سید على نجف‌آبادى، میرزا على آقاى شیرازى، مرجع عالیقدر شیعه حاج آقا حسین طباطبایى بروجردى، امام خمینی، آقا سید على بهبهانى و... در این مجمع بابرکت تحصیل علم نموده و یا تدریس و تألیف داشته‌اند.
در حال حاضر این مدرسه مرکز حوزه علمیه اصفهان مى‌باشد.
3. آیت‌الله سید محمدرضا خراسانى، در سال 1273 ﻫ.ش در خانواده‌اى روحانى، در اصفهان متولد گردید.
وى پس از فراگیرى علوم مقدماتى، در درس اساتید بزرگى نظیر سید ابوالقاسم دهکردى، میرزا احمد مدرّس، شیخ محمدرضا نجفى، میر محمدصادق خاتون‌آبادى، سید محمدباقر درچه‌اى و ملاّ عبدالکریم گزى حاضر شد و بهره‌ها برد و به مقام عالى اجتهاد رسید.
آیت‌الله خراسانى در مدرسه صدر بازار و مدرسه چهارباغ درس خارج فقه را تدریس مى‌نمود و در ساماندهى حوزه اصفهان که با سیاست‌هاى ضداسلامى رضاخان، به آن ضربات زیادى وارد آمده بود نقش به سزایى داشت.
از خدمات وی می توان به تأسیس کتابخانه مدرسه صدر بازار، جلوگیری از تخریب مدرسه صدر، احیای مدرسه علمیه چهارباغ و اسکان عده‌ای از طلاب و تدریس در آن و تأسیس مسجدالاقصی اشاره نمود.
در سال 1341 در جریان انجمن هاى ایالتى و ولایتى به مخالفت با سیاست های شاه برخاست.
وى سرانجام در سال 1355 ﻫ.ش به رحمت ایزدى پیوست و در تخت فولاد اصفهان به خاک سپرده شد.
تاریخ علمى و اجتماعى اصفهان، سید مصلح‌الدّین مهدوى، جلد دوم، ص 315، 316، 317 . گلزار فضیلت، رحیم قاسمی، صص 256-298.
4. زندان قزل قلعه: ساختمان قلعه مانندى بود که در زمان قاجاریه شبیه پادگان‌هاى امروزى محل استقرار افراد نظامى بود. دیواری بلند و خشتى در اطراف، با درهایى چوبى به ارتفاع حدود 5 ـ 6 متر داشت. در درون این دیوارها ساختمانى قدیمى بود شامل حیاط و در وسط زندان عمومى موقت و دو دهلیز باریک که در دو طرف این حیاط بود.
زندان قزل قلعه مربع شکل بود که در دو ضلع آن سلولهاى انفرادى و در میان آن حیاط و چند اتاق که اصطلاحا عمومى گفته مى‌شد قرار داشت. زندانى بسیار قدیمى و کوچک بود که معمولاً براى دوران موقت بازجویى مورد استفاده قرار مى‌گرفت. البته پس از افتتاح زندان اوین در سال 1349 معمولاً زندانیانى را که اهمیت بیشترى براى ساواک داشتند، به آنجا مى‌بردند و پس از اتمام بازجویى تا فاصله بازپرسى و دادگاه به زندان قزل قلعه منتقل مى‌کردند. بعضى مواقع که زندان اوین ظرفیت نداشت، زندانى بازداشتى را به سلول قزل قلعه انتقال مى‌دادند.
این زندان در ابتدای اتوبان کردستان فعلی قرار داشت که پس از انقلاب اسلامی تخریب و اکنون میدان عرضه میوه و تره‌بار در جای آن قرار دارد.