انتخاب تدین1 از بیرجند را امیر شوکتالملک تصویب و عرض مىنماید:
متن سند:
شیروخورشید
کشف تلگراف: امیر لشکر شرق وزارت جنگ نمره اندیکاتور استخبارات 177
تاریخ اصل تلگراف 13تاریخ کشف 15 برج سرطان 132
مقام منیع وزارت جلیله جنگ و فرمانده کل قشون دامت عظمته
در تعقیب حکم تلگرافى رمز نمره 1525 انتخاب تدین1 از بیرجند را امیر شوکتالملک تصویب و عرض مىنماید: قولى که حضور مبارک داده اوامر حضرت اشرف را مطیع هستم.
نمره 2371
امیر لشکر شرق ـ (حسین خزاعى)
[مهر]: اداره ارکان حرب کل قشون ـ شعبه استخبارات 13
[حاشیه]: ضبط
توضیحات سند:
1. سید محمد بیرجندى موسوم به «تدین» فرزند سید محمدنقى روضهخوان که از جمله روضهخوانهاى بیرجند بود، در سال 1260 شمسى تولد یافت. وى براى تحصیل علوم و معارف قدیمه عازم مشهد گردید. ابتدا در مدرسه میرزاجعفر سرگرم تحصیل شد. روزگارى چند در آن مدرسه ماند و تا حدودى در کسب علوم قدیمه توفیق یافت... در تهران، سید محمد تدین ابتدا در یکى از حجرات مدرسه میرزا فیلسوف الدوله واقع در امامزاده سید اسماعیل تهران مکتب خانهاى دایر نمود و اطفال را درس مىداد؛ به طورى که در آن محل، به «آقا مکتبى» معروف شده و ضمن تدریس، به روضهخوانى هم مىپرداخت.
سید محمد تدین که تدریجا با گذشت زمان دریافت که جهت باد قدرت به سوى سردار سپه در حرکت است خود را به او نزدیک کرد و در جلسات مجلس که به ریاست مؤتمنالملک تشکیل مىشد به مخالفان وى از جمله سید حسن مدرس حملات سخت نمود...در موقع تغییر سلطنت که جلسات آن در سال 1304 در تکیه دولت تشکیل مىشد باز به حکم همان سرسپردگى و عبودیت که قبلاً هم زمینه آن را با تهدید بعضى از نمایندگان فراهم آورده بود جزء افراد دو آتشه و پرحرارت تغییر سلطنت گردید. لازم به تذکر است که سید محمد تدین در دوره پنجم مجلس شوراى ملى از شهر بیرجند به نمایندگى مجلس انتخاب گردید... پس از کنارهگیرى مؤتمنالملک از ریاست مجلس و واگذارى آن به تدین، لحظهاى از خوش رقصى به نفع سردار سپه که تدریجا به اریکه شاهى نزدیک مىشد خوددارى ننمود. سید محمد تدین در دوره ششم، همچنان در کرسى ریاست مجلس جاى داشت و وقتى مستوفىالممالک کابینه خود را در سال 1306 شمسى تشکیل داد، وزیر معارف و صنایع مستظرفه (فرهنگ) شد و به دنبال آن در کابینه مرحوم حاج مخبرالسلطنه هدایت نیز باز همان سمت را حفظ کرد...
تدین از اواخر سال 1306 تا شهریور 1320 بیکار بود، فقط گاهى روزها به مدرسه ساخته و پرداخته خود سرکشى مىکرد و علىالظاهر دستوراتى مىداد. پس از استعفاى رضاشاه از سلطنت ـ که به فشار دولتین انگلیس و روسیه شوروى پس از اشغال ایران صورت وقوع یافت، ناگهان وارد عرصه کارزار و سیاست روز شد. در کابینه اول فروغى ـ در 5 شهریور 1320ـ وزیر فرهنگ شد و آن گاه در کابینه دوم على سهیلى وزیر مشاور و در اسفند ماه همان سال (1320) وزیر خواربار گردید.
(نجمى، ناصر، بازیگران سیاسى عصر رضاشاهى و محمدرضا شاهى، انتشارات انیشتن 1373، ص 116)
منبع:
کتاب
انتخابات مجلس پنجم به روایت اسناد (جلد اول) صفحه 262