موضوع: بولتن جبهه به‌اصطلاح ملی سابق و احزاب وابسته به آن
تاریخ سند: 23 بهمن 1351
موضوع: بولتن جبهه به‌اصطلاح ملی سابق و احزاب وابسته به آن
متن سند:
از: ساواک استان خراسان تاریخ:23 /11 /1351به: ساواک سرخس شماره: 19273/ﻫ 1
موضوع: بولتن جبهه به‌اصطلاح ملی سابق و احزاب وابسته به آن
بدین‌وسیله قسمت‌های قابل توجه از بولتن نوبه‌ای در تاریخ 11 /7 /51 الی 11 /10 /51 مربوط به جبهه به‌اصطلاح ملی سابق و احزاب وابسته به آن به‌منظور مطالعه دقیق کارمندان امنیت داخلی آن ساواک به شرح زیر ارائه می‌گردد:
1. مقایسه نظریه درباره جمعیت به‌اصطلاح نهضت آزادی: فعالیت جمعیت به‌اصطلاح نهضت آزادی در سه ماه گذشته در سطح سابق بوده و تغییر کیفی و کمی در آن مشاهده نشده است. لکن فعالیت اعضای سازمان آزادی‌بخش ایران وابسته به جمعیت مذکور از نظر اجرای برنامههای خرابکاری نسبت به سه ماه قبل کاملاً محدودتر بوده و به احتمال زیاد اعضای متواری این سازمان در تدارک برنامه‌ریزی فعالیت‌های خرابکارانه خود در آینده و متمرکز کردن نیروهای سازمان مذکور و تجدیدنظر در نحوه و کیفیت عمل فعالیت‌های این سازمان می‌باشد تا با یک ارزیابی دقیق‌تر به تعقیب فعالیت‌های خرابکارانه و تروریستی خود بپردازند. لذا به نظر می‌رسد سازمان مذکور پس از بررسی و تجدید در تاکتیک و روش‌های خود مجدداً دست به اجرای برنامههای خرابکارانه بزند. بدین‌لحاظ اقدامات همه‌جانبه برای دستگیری و خنثی‌سازی فعالیت‌های اعضای متواری سازمان موصوف ادامه دارد. در خارج از کشور سطح تبلیغات هواداران و اعضای جمعیت سازمان مذکور نسبت به سه ماه قبل، ماه قبل کاهش داشته. مع‌هذا سازمان مذکور با همکاری و مساعدت جبهه به‌اصطلاح ملی برای اجرای برنامههای تبلیغاتی و تقویت تشکیلات سازمان موصوف تلاش‌های خود را ادامه خواهد داد.
2. مقایسه و نظریه درباره جامعه سوسیالیست‌های به‌اصطلاح نهضت ملی ایران:1 فعالیت‌های جامعه سوسیالیستها نسبت به سه ماه قبل تغییری حاصل نکرده و اعضای جامعه موصوف موفقیتی در شکل دادن به فعالیت‌های جامعه مذکور نداشته زیرا از یک طرف با عدم علاقمندی افراد برای شرکت در فعالیت‌های حزبی مواجه است و از جانب دیگر با عدم امکانات کافی روبرو است. مضافاً به اینکه شرایط اجتماعی کشور نیز مانع عمده‌ای در نضج مجدد فعالیت‌های این جامعه به شمار می‌رود. لذا به نظر نمی‌رسد جامعه مزبور در تحقیق هدفهای خود به موفقیتی دست یابد.
در خارج از کشور: در خارج از کشور با وجود تلاشهایی که از طرف برخی از گردانندگان جامعه سوسیالیستها برای احیاء فعالیت‌های گذشته آن صورت گرفته، مع‌هذا توفیقی در این زمینه به دست نیاورده.
3. مقایسه و نظریه درباره حزب زحمتکشان ملت ایران: حزب زحمتکشان ملت ایران از نفوذ قابل توجهی در بین طبقات مختلف مردم برخوردار نیست. لکن در میان کارمندان دولت و بعضی دیگر از طبقات هواداران معدودی دارد.
در فعالیت حزب زحمتکشان: در فعالیت حزب زحمتکشان ملت ایران نسبت به سه ماه گذشته تغییری حادث نشده. تشکیل جلسات حزبی محدود و نامرتب حزب موصوف نیز به منظور ممانعت از تفرقه اعضا، باقیمانده حزب مذکور است و در مجموع فعالیت حزب زحمتکشان ملت ایران از ویژگی خاص حزبی برخوردار نیست و در شرایط خاص به نظر نمی‌رسد حزب مذکور در زمینۀ توسعه فعالیت‌های خود به موفقیتی نایل آید.
4. مقایسه و نظریه درباره حزب پان‌ایرانیست: فعالیت حزب پان‌ایرانیست نسبت به سه ماه گذشته در سطح محدودتری قرار داشته که این کاهش فعالیت ضمن آنکه نتیجه ضعف بنیه مالی حزب مذکور بوده، عدم تبلیغات مستمر از طرف حزب موصوف در یک مقیاس قابل ملاحظه نیز از عوامل محدودکننده فعالیت حزب پان‌ایرانیست به شمار می‌رود. مع‌هذا گردانندگان و مسئولین این حزب تلاش خود را برای توسعه فعالیت‌های حزب مزبور در بین طبقات مختلف مردم ادامه خواهند داد ولی به نظر نمی‌رسد حزب پان‌ایرانیست در شرایط فعلی بتواند خود را در یک مقیاس گسترده حزبی قرار دهد.
5. مقایسه و نظریه درباره حزب ایرانیان: فعالیت حزب ایرانیان در سه ماه گذشته از نظر کیفی و کمی نسبت به سه ماه قبل رو به کاهش رفته و تلاش مجدد مسئولین آن نیز در تقویت تشکیلات حزب موصوف و شرکت‌دادن اعضا و هواداران حزب در فعالیت‌های حزبی نتیجه‌ای در بر نداشت و عنوان موضوع ائتلاف حزب ایرانیان با حزب مردم نیز به جهت عدم توفیق حزب مذکور در اجرای برنامههای حزبی خود می‌باشد.
6. مقایسه و نظریه درباره روحانیون: فعالیت روحانیون مخالف و افراطیون مذهبی در خلال سه ماه گذشته نسبتاً آرام بوده و نسبت به سه ماه قبل گسترشی نداشته است و در حال حاضر نیز دستاویزی که موجب تحریک عناصر افراطی مذهبی و روحانی‌نماهای عوام‌فریب گردد، وجود ندارد و به نظر نمی‌رسد تا فرا رسیدن ماه‌های سوگواری محرم و صفر که احتمالاً برخی از وعاظ افراطی فرصتی برای فعالیت‌های تبلیغاتی پیدا می‌نمایند، فعالیت حادی از جانب آنان و متعصبین مذهبی صورت گیرد که برای خنثی کردن فعالیت‌های این عده نیز در ماه‌های مذکور پیش‌بینی‌های لازم به عمل آمده است. روحانیون و افراطیون مذهبی در خارج از کشور به علت اینکه مانعی در راه فعالیت‌های خلاف خود نمی‌بینند، فعالیت‌های مضره خود را دنبال نموده، احتمالاً هنگام برگزاری مراسم حج فعالیت‌هایی به صورت پخش اعلامیه انجام گیرد.
رئیس ساواک استان خراسان ـ شیخان
از طرف احمدی ـ 23 /11
مطالعه و به سابقه ضمیمه شود ـ 28 /11
توضیحات سند:
__1. جامعه سوسیالیست‌های نهضت ملی ایران: در تیر ماه 1339 به دنبال قول شاه مبنى بر آزادى انتخابات، در آستانه مجلس بیستم، جبهه ملى دوم تشکیل شد؛ ولی نقشى براى خلیل ملکی در آن قائل نشدند. ملکى که پیش از این، طرح تشکیل سازمان گسترده‌اى از همه نیروهاى ملى را به سران نهضت ارائه داده و با استقبالى از سوى آنان روبه‌رو نشده بود، مستقلاً موجودیت تشکل جدید را اعلام کرد؛ اما از آنجا که این جامعه گستردگى و شمول مورد نظر را نداشت، نام آن به جامعه سوسیالیست‌هاى نهضت ملى ایران محدود شد. جامعه سوسیالیست‌هاى نهضت ملى داراى دو تشکیلات وابسته فعال بود؛ کمیته دانشگاه که مدتى امیر پیشداد مسؤولیت آن را داشت و کمیته کارگران که محمدباقر اسحاقى و پرویز شمسیان از فعالان آن بودند. همزمان با فعالیت جامعه سوسیالیست‌هاى نهضت ملى ایران در داخل، جامعه سوسیالیست‌هاى ایرانى در اروپا نیز به هوادارى خلیل ملکى و جامعه سوسیالیستها، در خارج از کشور تشکیل شد که تا سالهاى پس از سرکوب و فروپاشى جامعه سوسیالیستها در ایران، فعالیت داشت. در مرداد 1344 یک ماه بعد از تشکیل جبهه ملى در اروپا، به این جبهه پیوست. نشریات سوسیالیسم و نیرو، ارگان جامعه سوسیالیست‌هاى ایرانى در اروپا محسوب مى‌شد. در اوایل سال 1340، جامعه سوسیالیست‌هاى نهضت ملى ایران تقاضاى عضویت در جبهه ملى را داده که با موافقت این جبهه روبه‌رو نشد و اختلافات این دو تشکیلات افزایش یافت. جامعه سوسیالیستها نسبت به جبهه ملى تشکیلاتى محدودتر و کوچکتر بود، اما فعال‌تر عمل مى‌کرد و در «تظاهرات سالگرد 30 تیر» در سال 1340 هسته اصلى تظاهرات، اعضاى جامعه سوسیالیستها بودند.