آیت‌اله سید ابوالقاسم خوئی
آیت‌اله سید ابوالقاسم خوئی
متن سند:
آیت‌اله سید ابوالقاسم خوئی، موقعیت و نفوذ درخور توجهی در ایران و خارج از کشور دارد. نامبرده تقریباً از دیگر آیات مقیم داخل و خارج از کشور از اهمیت و اعتبار بیشتری برخوردار است و علت آن قدمت فعالیت او در سمت مرجع تقلید و اقامت وی در حوزه علمیه نجف اشرف است.یادشده از آیات موجه و بی‌طرف به شمار می‌آید که در چند سال اخیر اقداماتی که حاکی از دخالت او در امور سیاسی و یا مخالفت با دولت شاهنشاهی ایران باشد، مشهود نبوده است.آیت‌اله سید ابوالقاسم خوئی در جریان اخراج ایرانیان از کشور عراق و تضییقاتی که آن دولت برای شیعیان فراهم کرد، سکوت اختیار نمود و برخلاف تعدادی از آیات و روحانیون مقیم عراق که به دولت عراق به این مناسبت اعتراض کردند، عکس‌العمل مخالفی به صورت دادن اعلامیه و فتوائیه انجام نداد و به علت عارضه‌ای که برای وی پیش آمده بود، به کشور انگلستان مسافرت کرد و مدتی در این کشور تحت درمان قرار گرفت و این موضوع تقریباً همزمان با اخراج و ایجاد تضییقات برای شیعیان مقیم عراق بود.
آیت‌اله سید ابوالقاسم خوئی به علت روحیه محافظه‌کارانه و اتخاذ حالت بی‌طرفی، همواره مورد سرزنش و انتقاد و حمله گروه‌های طرفدار روحانیون افراطی به ویژه طرفداران خمینی بود و این گروه تلاش می‌کرده تا با اعمال فشار و انتقادات و حملاتی که به آیت‌اله سید ابوالقاسم خوئی می‌کنند، او را وادار به همگامی با خود بنمایند، ولی قرینه‌ای در زمینه تغییر روش او به دست نیامده است.
انجمن‌های اسلامی دانشجویی در خارج از کشور که از طرفداران روح‌اله خمینی و گروه‌های برانداز مذهبی به شما می‌روند، نامه‌هائی برای آیت‌اله خوئی نوشته‌اند و از وضع بی‌طرفی او انتقاد و خواسته‌اند وضعیت خود را روشن نماید.
بعد از حوادثی که در شهرهای قم، تبریز و یزد و برخی نقاط دیگر به وقوع پیوست، گروه‌ها و عناصر افراطی با اعزام نماینده با نوشتن نامه، آیت‌اله سید ابوالقاسم خوئی را برای خارج شدن از موضع بی‌طرفی تحت فشار قرار داده‌اند، ولی تاکنون اطلاعاتی که حکایت از حمایت وی از مخالفین باشد به دست نیامده است.
طبق یک فقره گزارش خبر که چندی قبل واصل شده، یادشده تحت فشار طرفداران روح‌اله خمینی در قبال حوادث اخیر گفته که هنوز تکلیف شرعی خود را نمی‌داند و انتقاداتی از اوضاع ایران و مقامات عالیه مملکتی نموده که صحت و سقم این خبر روشن نیست و مراتب برای تحقیق به نمایندگی اعلام شده است.
بعد از آنکه آیت‌اله سید احمد خوانساری برای زیارت به کشور عراق مسافرت کرد، با آیت‌اله سید ابوالقاسم خوئی نیز ملاقات نمود که همزمان با مسافرت آیت‌اله خوانساری سفیر شاهنشاه آریا مهر در بغداد با آیت‌اله خوئی ملاقات کرده و در این ملاقات که فرزند آیت‌اله خوانساری نیز شرکت داشته، خوئی در پاسخ سفیر ایران مطالبی به شرح زیر گفته است:
«لااقل بین دولت و قسمتی از طبقه روحانی اختلاف به وجود آمده، البته دولت قادر و مسلط بر اوضاع است، ولی تا چه موقع مصلحت ایجاب می‌کند که آرامش با زور برقرار شود. باید توجه داشت که در این جا سه طرف وجود دارد، یکی دولت و دیگری مردم و بالاخره دستگاه‌های بین‌المللی. به نظر من باید موجبات یگانگی دولت و مردم را فراهم کرد تا عامل سوم امکانی برای تاثیرگذاری نداشته باشد.»
روح‌اله خمینی که مخالف سکوت آیات‌اله خوئی و سید احمد خوانساری است، نه مستقیماً بلکه از طریق ایادی خود، در نجف اشرف و ایران برای شکستن سکوت آیت‌اله خوئی تلاش می‌کند.
بعد از حوادث اخیر شهر قم، خبری واصل گردید که آیت‌اله سید کاظم شریعتمداری نیز یکی از محارم خود را به نام مجتبی اراکی (عراقی) عازم عراق کرد، تا با آیت‌اله خوئی ملاقات و از او بخواهد در برابر دولت ایران عکس‌العمل نشان دهد. در این جریان حتی موضوع گرفتن حکم «تکفیر» برخی از مقامات عالیه مملکتی از آیت‌اله خوئی نیز عنوان شده بود که صحت و سقم این جریان هنوز دقیقاً مشخص نیست.
به هر حال پس از حوادث اخیر شهر قم موضوع توسل آیات به اعلام «جهاد» علیه دولت در بین گروه‌هائی از مردم شایع شده و حتی برخی از مردم عنوان کرده‌اند که آیت‌اله سید ابوالقاسم خوئی علیه دولت اعلام جهاد کرده است.
گزارش دیگری حاکیست که اخیراً سید محمدحسین علوی طباطبائی داماد مرحوم آیت‌اله بروجردی، در مسافرت به عراق، به آیت‌اله خوئی مراجعه و از او خواسته اعلامیه‌ای علیه دولت ایران بدهد. خوئی ضمن عدم قبول این درخواست، نامه‌ای نشان داده که به موجب آن دولت عراق وی را از اقدام علیه دولت ایران بر حذر داشته است. علوی طباطبائی متعاقباً به خمینی مراجعه کرده و او هم نظیر همین نامه را نشان داده است و منظور آن بوده که او هم از طرف دولت عراق بر حذر داشته شده ولی کار خود را می‌کند. علوی طباطبائی سپس بار دیگر به خوئی مراجعه و موضوع را با او در میان گذارده است. خوئی پاسخ داده وضع من با خمینی فرق می‌کند، او از طرف سازمان‌ها و نیروهای مختلفی حمایت می‌شود و دولت عراق کاری با او نمی‌کند اما وضع من این‌طور نیست و بالاخره از صدور اعلامیه خودداری کرده است.
ضمناً بعد از حوادث اخیر شهر قم از طرف برخی از روحانیون افراطی ادعا شده که موضوع «جهاد» شدیداً موجب واهمه دولت شده و کوشش‌هائی را در خنثی کردن چنین موضوعی آغاز کرده است.
روحانیون مذکور حتی این موضوع را با آیت‌اله شریعتمداری مطرح کرده‌اند، ولی یاد شده ظاهراً سکوت کرده است.
گفته‌های آیت‌اله شریعتمداری در روز 31 /2 /37 در مسجد اعظم شهر قم مبنی بر این که خبرنگاران خارجی می‌پرسند، شما که این‌قدر قدرت دارید، چرا اقدامی نمی‌کنید و اگر دولت به خواسته‌های روحانیون ترتیب اثری ندهد، صلحی وجود نخواهد داشت، تلویحاً می‌تواند تهدیدی به توسل به «اعلام جهاد» تلقی شود.
همچنین اخیراً آیت‌اله شریعتمداری با آیت‌اله سید عبداله شیرازی در مشهد تماس گرفته و از او و همچنین آیت‌اله گلپایگانی سؤالاتی در مورد برنامه آنها کرده است که شیرازی پاسخ داده من فعلاً مریض هستم و برنامه خاصی ندارم. این مسئله بی‌ارتباط با اقدامات احتمالی همگانی آنها که شریعتمداری تلاش دارد قبلاً موافقت دیگران را برای فعالیت جدی‌تر علیه دولت کسب نماید، نیست.
ضمناً ارتباط گردانندگان جبهه به اصطلاح ملی با شریعتمداری نیز در رابطه با این جریان حائز توجه است و به نظر می‌رسد شریعتمداری موضوع اجرای قانون اساسی را با الهام از نظریات عناصر جبهه به اصطلح ملی عنوان وسعی دارد ظاهراً فعالیت‌های خود را در قالب قانون اساسی دنبال کند.
نتیجه آن که:
1 ـ اعلامیه دولت در زمینه تاسف از رفتن مامورین به خانه آیت‌اله سید کاظم شریعتمداری و برآورده کردن قسمتی از خواسته‌های آنها و حمایت‌های گروه‌هائی در خارج از آنان و شیوه مسالمت‌آمیز دولت در برابر آنها، این توهم را در ذهن آیات و روحانیون به وجود آورده که می‌توانند با توسل به حربه اقدام متقابل دولت، راه را برای تحقق هدفهای خود هموار سازند.
موضوع اعلام «جهاد» یکی از این موارد است که آیات و روحانیون در این مرحله به عنوان یک حربه تبلیغاتی و روحی علیه دولت به نشر آن در بین طبقات مختلف مردم دست زده‌اند.
2 ـ بازگو شدن نظر برخی از آیات و روحانیون در مورد اعلام «جهاد» علیه دولت در جراید و رادیوهای بیگانه، در واقع آماده کردن ذهن مردم برای چنین موضوعی از طرف آیات و روحانیون است.
3 ـ طبق اصول مذهب شیعه، اعلام «جهاد» همگانی مختص امام زمان(ع) است و مراجع تقلید نمی‌توانند چنین حکمی را صادر کنند، مگر در شرایط و موقعیت خاص برای دفاع از دین و مذهب و سرزمین‌های اسلامی، که در این مورد اتفاق نظر کامل بین تمام فقها وجود دارد.
4 ـ تا کنون هیچ دلیلی به دست نیامده که آیت‌اله خوئی علیه دولت ایران اقدامی به عمل آورده باشد و مراجعات مکرر نمایندگان و روحانیون افراطی به وی و اعمال فشارهای گوناگون روی او بی‌اثر بوده است و خبرهای منتشر شده از سوی منابع خبری خارجی صحیح به نظر نمی‌رسد. (رونوشت خبر منتشر شده در روزنامه ساندی تایمز به ضمیمه از عرض می‌گذرد). احتمال دارد که انتشار شایعات مبنی بر اقدام آیت‌اله خوئی علیه دولت ایران، صرفاً از ناحیه گروه‌ها و عناصر مخالف باشد که می‌کوشند بزعم خود کلیه مراجع مذهبی و شیعه را در یک صف متحد در مقابل دولت ایران قرار دهند.