موضوع: دکتر على امینى
تاریخ سند: آبان 1357
موضوع: دکتر على امینى
متن سند:
گزارش خبربه: 312 شماره گزارش: 27025 /20ﻫ12
از: 20ﻫ12 تاریخ گزارش: 29 /8 /57
موضوع: دکتر على امینى
مورخه 26 /8 /57 شخصى به نام رضا با امینى تماس حاصل و به امینى اظهار داشت* خبرى از اداره (احتمالاً سفارت امریکا یا انگلیس) برایش آورده‌اند که من به صورت ترجمه به عرضتان می‌رسانم و بیان داشت این خبر از قول خبرنگار خارجى به نام آل وى که در تهران بوده در خارج منتشر شده است و حتى نام جنابعالى (امینى) را هم آورده و چنین گفته: سران مخالف ایران به محمدرضا شاه پهلوى یک پیشنهادى می‌خواهند بدهند و شاید هم داده باشند که باین بحران کنونى ایران خاتمه بده و در عین حال موقعیت شاه را به اینکه بر تخت سلطنت باقى بماند، تضمین مى‌کنند و خبرنگار یادآور شده و گفته اشخاص مطلع به من این مطلب را ابراز کرده‌اند و همان محافل گفته‌اند این پیشنهاد موقعى تنظیم شد که شاه مذاکرات خیلى جدى با شخصیت‌هاى سیاسى داشته است و هدف این بود که مذاکراتى که شاه داشته، شورش مسلحانه‌اى را که شاید به وقوع به پیوندد از بین ببرد.
این محافل گفتند که این مذاکراتى که شاه داشته مذاکرات خیلى سرى بوده و در چهاردهم نوامبر این مذاکرات صورت گرفته و در آن روز نیز با کریم سنجابى مذاکره کرده است و کریم سنجابى که یازدهم نوامبر او را در حین کنفرانس دستگیرش کرده‌اند، توقیف او آنقدر هم احمقانه نبوده و یک مقام مهم به من گفت براى اینکه یک پرده پوششى باشد براى معامله و مذاکرات جدى، بدین جهت است که سنجابى را دستگیر کرده‌اند و خبرنگار گفته با اینکه عده‌اى از افراد سرشناس موضوع ملاقات شاه و سنجابى را تکذیب کرده‌اند اما عده دیگرى آن را تأیید و تاکید کرده‌اند که چنین ملاقاتى اتفاق افتاده است و حتى گفته‌اند که دکتر على امینى سه بار با شاه ملاقات کرده است و حتى قرار است کریم سنجابى مذاکرات بیشترى با شاه به عمل آورد و این محافل مى‌گویند که رضا قطبى1 پسر عموى شهبانو در این ملاقات نقش بسیار مهمى ایفا کرده است و اضافه نموده در چهاردهم نوامبر نمایندگان معتدل و میانه رو با مخالفین جلسه‌اى تشکیل داده‌اند و یک بیانیه‌اى با موافقت یکدیگر تنظیم کرده‌اند و تقدیم شاه نموده‌اند این بیانیه تضمین می‌کند که شاه به عنوان یک شاه مشروطه باقى بماند و یکى از این اشخاص به من گفت که این بیانیه را که به شاه می‌دهیم آخرین امید ما است و اگر آن مورد قبول واقع نشود ما مجبوریم که شورش مسلحانه بکنیم و خبرنگار پرسیده اگر این سازش شما باعث عصبانیت روح‌اله خمینى بشود و براى خنثى کردن پیشنهاد شما او اعلان جهاد بدهد، چه خواهد شد؟ مى‌گوید آنها به تلویح گفتند که این سران مذهبى داخل که در رأس آنها آیت‌الله شریعتمدارى قرار دارد از این بیانیه ما جداً پشتیبانى مى‌کنند. در خاتمه امینى به رضا گفت من شخصاً قطبى را تا به حال ندیده و درست نمى‌شناسم و به هر حال همه تلاش مى‌کنند که از این بن‌بست خارج شویم و سپس از یکدیگر خداحافظى نمودند.
احسان نراقى با امینى تماس گرفت و گفت به اویسى گفتم هویدا باید محاکمه سیاسى بشود که مردم به حقیقت بیشترى پى ببرند. امینى اظهار داشت ایشان (شاهنشاه آریامهر) با محاکمه سیاسى موافق نیستند و احسان گفت محاکمه حقوقى هم که معنى ندارد و امینى گفت سیاسى و حقوقى باید تواماً باشد و احسان اظهار داشت آنچه در 15 سال پارلمان نکرد، مطبوعات سالم نکردند، ما باید تلافى کنیم با یک محاکمه خیلى معقول که درس عبرت باشد براى آیندگان و خطاها باید روشن شود در این موقع امینى به تندى گفت اینها می‌ترسند و بی‌خود هم می‌ترسند.
دکتر منتصرى با امینى تماس حاصل و پس از احوالپرسى منتصرى درباره لایحه‌اى که تهیه کرده بود با امینى مطرح کرد(این لایحه قبلاً تنظیم و در اختیار امینى گذاشته شده است) و امینى درباره دو ماده آن توضیح خواست و منتصرى چنین اظهار داشت: آن ماده که مربوط به فلان است (منظور ساواک) باید قسمتى به شهربانى و قسمت دیگر که مربوط به ضد جاسوسى می‌شود در اداره دوم ارتش فعالیت نماید. دیگر در مورد تشکیل دادگاه با مشارکت روحانیون و امینى ضمن ایراد گفت روحانیون را به این جریانات وارد نکنید چون اگر آنها آلوده بشوند براى خودشان هم خوب نیست. احسان نراقى ضمن تماس با امینى اظهار داشت شنیده‌ام نهاوندى (هوشنگ نهاوندى) با بعضى از افراد جبهه ملى تماس گرفته و گفته من فعالیت کرده‌ام و امروز یا فردا سنجابى و فروهر آزاد خواهند شد در اینجا امینى و نراقى از فعل و انفعالاتى که نهاوندى انجام می‌دهد اظهار تاسف کردند.
نظریه یکشنبه: 1 ـ افراد ناشناسى ضمن تماس با امینى، ملاقات خصوصى سنجابى را با شاهنشاه آریامهر به اطلاع وى مى‌رسانند و نیز برخى که در این مورد اطلاعى حاصل نموده‌اند براى تأیید یا تکذیب خبر از امینى سئوال که مشارالیه اظهار بى‌اطلاعى مى‌نماید. همچنین شخص ناشناسى به امینى اطلاع داده که تیمسار ریاست ساواک روز سه‌شنبه 23 /8 /57 با سنجابى در محل بازداشت ملاقات کرده‌اند. 2ـ با اطلاعات کسب شده چنین استنباط مى‌گردد که سنجابى قبل از ملاقات با خمینى فردى انعطاف‌پذیر و میانه‌رو بوده است و چون در هنگام ملاقات با خمینى دیگر اعضاء جبهه ملى شرکت نداشته و نیز حضور حاج مانیان و سلامتیان و طرفداران امینى سبب مى‌گردد و از هرگونه تصمیم قاطع عاجز بماند لذا چنانچه در نظر است از وجود سنجابى به نحو مقتضى استفاده گردد اصلح است ارتباط در منطقه نظامى به صورت آشکار انجام نگیرد که شایعاتى را در برداشته باشد.
نظریه سه‌شنبه: نظریه یکشنبه تأیید مى‌گردد.
نظریه چهارشنبه: نظریه سه‌شنبه مورد تأیید است. ضمناً نسخه اول گزارش به حضور تیمسار ریاست ساواک تقدیم گردیده است.
توضیحات سند:
* در سندى دیگر، در مورد «رابط خاص» امینى چنین آمده است:به: 312 از: 20ﻫ12
موضوع: دکتر على امینى
مورخه دوشنبه 22 /8 /57 شخصى به نام رضا (نامبرده علاقه‌اى نداشت مشخصات کامل خود را به ودودى از محارم امینى بازگو کند) با امینى تماس و پس از احوالپرسى مختصر یاد شده محتاطانه اظهار داشت مى‌خواهند شما را ببینند و با امینى ساعت 30: 16 روز چهارشنبه 24 /8 /57 را در منزل خود قرار گذاشت و یادآور شد راننده برود و پس از یک ساعت و نیم برگردد و خود من هم در آنجا نخواهم بود فقط چائى خواهم آورد و اگر یک ربع زودتر بیائید بهتر است و سپس از یکدیگر خداحافظى نمودند.
نظریه یکشنبه: به احتمال زیاد ملاقات امینى با یک فرد خارجى است که تصور میرود سفیر آمریکا یا انگلیس باشد و رضا از دوستان امینى است که با شخصیت‌هاى خارجى در تماس مى‌باشد. چنانچه در روز جارى توسط منبع 4120 آدرس خیابان پهلوى ،فرشته، چناران کوچه یاسمن پلاک 4 منزل امینى مراقبت گردد محل ملاقات روشن خواهد شد.
نظریه سه‌شنبه: نظریه یکشنبه مورد تأیید است.
نظریه چهارشنبه: نظریه سه‌شنبه تأیید مى‌گردد.
1ـ رضا قطبى فرزند محمدعلى در تهران متولد شد. وى خانواده نسبتاً فقیرى داشت و پسر دائى فرح دیبا بود. مادر فرح تا قبل از ازدواج او با محمدرضا پهلوى در خانه محمدعلى قطبى (برادرش) زندگى مى‌کرد و وضع مالى نامناسبى داشتند. رضا قطبى تحصیلات مقدماتى و متوسطه را در ایران گذراند و در ریاضیات قوى بود، پدرش او را براى ادامه تحصیل به فرانسه فرستاد و قطبى موفق شد تحصیلات خود را در دانشگاه پلى‌تکنیک پاریس به اتمام برساند. پس از ازدواج فرح با محمدرضا وضعیت مالى خانواده قطبى یکباره تغییر غیرقابل وصفى کرد و پدر قطبى به عنوان اولین مقاطعه‌کار دربار و سازمان برنامه و بودجه درآمد و رضا قطبى هم مورد توجه رژیم پهلوى قرار گرفت و به سمت مدیرکل تلویزیون منصوب شد و تا قبل از پیروزى انقلاب اسلامى هم در این سمت باقى ماند. رضا قطبى هم در کارهاى مقاطعه و واگذارى پروژه‌هاى دولتى که از سوى سازمان برنامه و بودجه و وزارت دربار ارائه مى‌شد، با پدرش همکارى داشت و در 25 درصدى که پدرش از متقاضیان دریافت مى‌کرد، سهمى داشت.
ظهور و سقوط سلطنت پهلوى /جلد 2،ص 211ـ210.
(اسناد ساواک ـ پرونده‌هاى انفرادى)