گزارش خبر موضوع : تماس فرقانی از کیهان با مهندس بازرگان
تاریخ سند: 26 مهر 1357
گزارش خبر موضوع : تماس فرقانی از کیهان با مهندس بازرگان
متن سند:
مورخ 26 /7 /57 شخصی بنام فرقانی از روزنامه کیهان با مهندس بازرگان تماس و اظهار داشت ما گزارشی راجع به زندانیان سیاسی تهیه کردیم ولی دیروز (25 /7 /57) آقای آزمون گفتند که زندانیانی که در چهارچوب قانون اساسی فعالیت داشته اند آزاد میشوند.لکن این سئوال پیش میآید که اصولاً محاکمه اینقبیل زندانیان مگر در چهارچوب قانون اساسی بوده که حالا باید در چهارچوب همان قانون آزاد شوند در حالیکه دادگاههای سیاسی باید با هیئت منصفه تشکیل شود ولی اینها را اغلب در دادگاههای نظامی محاکمه کرده اند بدون اینکه حق فرجامخواهی داشته باشند لذا میخواستم نظر جنابعالی را در اینمورد بفرمائید.
بازرگان : اگر میخواهید نظری داشته باشید اعم از اینکه نظر نهضت آزادی یا حقوق بشر باشد، بهتر است با آقای نزیه صحبت کنید چون ایشان هم رئیس کانون وکلا هستند و هم اصولاً در قضیه آزاد کردن زندانیان سیاسی مقدم بودند و کمیسیونهای مربوط به آزادی زندانیان سیاسی نیز با حضور ایشان و وزیر دادگستری تشکیل و نتیجه گیری شده است بنابراین بهتر است هرگونه سئوالی را از نامبرده بفرمائید.
فرقانی : البته من چند بار تماس گرفته ام ایشان نبودند و با ایشان هم صحبت خواهم کرد ولی میخواستم نظر جنابعالی را هم بپرسم.
بازرگان : من نظر خاصی ندارم و همانطوریکه گفتم در اینمورد با آقای نزیه یا دکتر لاهیجی صحبت نمائید.
فرقانی : بنظر جنابعالی تعداد زندانیان سیاسی در ایران چند نفر است، بازرگان : من اطلاع دقیقی ندارم ولی تصور میکنم متجاوز از 1500 نفر باشند.
فرقانی : تا ده هزار نفر هم تخمین میزنند.
بازرگان : فکر نمیکنم.
فرقانی : این 1500 نفر همه زندانیان سیاسی هستند یا همه آنهائی که در دادگاههای نظامی محاکمه میشوند بازرگان : منظور از 1500 نفر همان زندانیان سیاسی هستند نه همه آنهائیکه در دادگاههای نظامی محاکمه میشوند زیرا قاچاقچیان هم در دادگاه نظامی محاکمه میشوند البته وقتی که ما میگوئیم زندانیان سیاسی میدانیم مقصود چه کسانی هستند.
ولی آنها میگویند زندانیان ضد امنیتی.
فرقانی : آیا میتوانند چنین عنوانی را روی آنها بگذارند چون اگر عنوان آنها سیاسی باشد باید محاکمه آنها در دادگاه با حضور هیئت منصفه انجام گیرد و اصولاً آنها میتوانند چنین عنوانی را (زندانیان ضد امنیتی) روی اینگونه متهمین بگذارند و آیا قانون دست آنها را در اینمورد باز گذاشته است.
بازرگان : قانونا که مجاز نیستند چنین کاری را بکنند ولی بزور اینکار را انجام میدهند.
فرقانی : کمیته دفاع از حقوق بشر در مورد آزادی زندانیان سیاسی چه اقداماتی را انجام داده است.
بازرگان : نامه نوشته و مواردی را خواستار شده است.
فرقانی : آیا امیدواری هست.
بازرگان : بله شاید هم باشد.
نظریه یکشنبه : با توجه بوضعیت شنبه مفاد خبر صحت دارد ضمنا با توجه به متن خبر شماره پیروی که بطور مستقیم و به اختصار کسب و بموقع اعلام گردیده بود، مفاد خبر فوق حاوی تمام مطالب عنوان شده بین نامبردگان بوده که بطور تکمیلی تنظیم و جهت استحضار تقدیم میگردد.
پریسا نظریه سه شنبه : نظریه یکشنبه مورد تایید است.
دهر نظریه چهارشنبه : نظریه سه شنبه تایید میگردد.
آرزو
توضیحات سند:
* امروز (26 /7 /57) «نزدیک به 700 تن از دانشجویان دانشکده پزشکی دانشگاه تهران به عنوان پشتیبانی از آزادی زندانیان (سیاسی) و اعتراض به حوادث خونین اخیر در سرسرای این دانشکده اجتماع کردند.دانشجویان در حالی که شعارهایی به طرفداری از آزادی زندانیان سیاسی می دادند، تظاهراتی در محیط دانشکده برپا کردند.
در این تظاهرات ماموران دخالتی نکردند.
» (کیهان، ش 10590، ص 30) در میان سندهای ساواک تلگراف کوتاهی وجود دارد که در آن آرشام رئیس ساواک کرمان به تهران اطلاع داد که «محمدحسن کریمی فرزند محمد واعظ، بعدازظهر روز26 /7 /57 از زندان آزاد و از آمار زندانیان ضد امنیتی این سازمان کسر گردید.
» (پرونده 106983، ج 2) روزنامه پیغام امروز هم در شماره امروز خود نوشت که به دنبال سخنان منوچهر آزمون وزیر مشاور در امور اجرایی مبنی براین که تمام کسانی که در چارچوب قانون اساسی فعالیت کرده اند حق دارند آزاد باشند، در روزهای آینده عده زیادی از زندانیان سیاسی که تعداد آنان از هزار نفر تجاوز می کند، از زندان آزاد خواهند شد.
(ش 5401، ص 1)