نیروی دریایی شمال از بدو امر در اجرای اوامر شاهانه ساعی بوده
تاریخ سند: 30 دی 1314
نیروی دریایی شمال از بدو امر در اجرای اوامر شاهانه ساعی بوده
متن سند:
13141030(وزارت جنگ)
تاریخ30 /1۰ماه ۱۳۱۴
نیروی دریایی شمال
نمره 2764
ضمیمه__دو قطعه عکس
شماره ۵۹
محرمانه مستقیم
ریاست ستاد ارتش
راپرت
عطف به امریه رمز تلگرافی نمره6197-29 /10 /14مفتخراً معروض می‌دارد: نیروی دریایی شمال از بدو امر در اجرای اوامر شاهانه ساعی بوده و حتی اولین مرتبه که در گیلان دعوتی از اهالی و رؤسای دوایر دولتی و خانمهایشان به عمل آمده، از طرف نیرو در موقع جشن به آب انداختن ناوچه‌های جدید بوده است که در تاریخ ۱۴/۱۰/۶ به عمل آمده است1. دو قطعه عکس که از مدعوین در سرسره بندر پهلوی2 در همان موقع برداشته شده است، تلوا جهت استحضار خاطر مبارک تقدیم می‌گردد.
به علاوه افسران و افراد نیروی دریایی بدون استثنا، امریه مبارک را اجرا و در برداشتن چادرهای فامیل و کسان خود اقدام نموده‌اند. البته در آتیه نیز در تشویق و ترغیب سایرین بیشتر اقدام خواهد شد.
کفیل فرماندهی نیروی دریائی شمال - ناخدا سه...
[امضا ]
عینۀ به شرف عرض رسید15 /11 /14
توضیحات سند:
۱- در سال ۱۳۰۳ شمسی رضا خان به سرتیپ محمد حسین خان آیرم [فرمانده تیپ مستقل شمال نامبرده بعدا به ریاست شهربانی کل کشور منصوب شد] دستور تهیه یک کشتی برای دریای مازندارن راه می‌دهد، آیرم یک کشتی فرسوده ۷۱ تنی که به شرکت شیلات البیانازف متعلق بود خریداری و تعمیر و مرمت نمود. این کشتی را به نام «بارکاس سفیدرود» نامگذاری و با دو توپ کوهستانی ۳۷ میلمیتری تجهیز کردند و در تاریخ 17 /7 /1306طی حکم عمومی قشونی شماره ۴۷۵ بحریه تیپ مختلط مستقل شمال با چند نفر ناخدا و مکانیسین خارجی شروع به کار کرد. (تاریخ نیم قرن نیروی دریایی نوین ایران، ناو سروان حمید احمدی، صفحات ۴۹ و ۵۰)درباره به آب انداختن ناوچه مذکور دو سند دیگر وجود دارد که قسمت مربوط به موضوع حاضر را ذیلاً می‌آوریم: فاطمی والی حکومت گیلان و طوالش طی نامه‌ای به شماره ۲۶۴ بتاریخ1 /10 /1314به ریاست الوزراء از اقدامات خود برای کشف حجاب سخن گفته و آنها را برمی‌شمارد و یکی از مواردی که بعنوان اقدام آتی بیان می‌کند این است که: «... رابعا: برای به آب انداختن «ناوچه نوشهر» که روز شنبه ششم دی ماه خواهد بود، عده خیلی زیادی از وجوه اهالی رشت و پهلوی و لاهیجان و لنگرود که متجاوز از دویست نفر شده‌اند با خانمهایشان دعوت شده‌اند که حضور پیدا خواهند نمود» و بعد از برگزاری مراسم و به آب انداختن ناوچه نوشهر گزارش آن را به این صورت به رئیس‌الوزراء تقدیم می‌دارد:
نامه نمره ۲۰۹۸۷، تاریخ۱۳۱۴/۱۱/۴
«... اولاً در قسمت پهلوی می‌توانم عرض نمایم [کشف حجاب] تقریبا خاتمه یافته باید محسوب نمود، زیرا طبقات تجار و اشخاص درجه اول که همان روز ششم دی ماه که دعوت شده بودند عمومأ حتى اشخاصی مثل... آمده بودند برای نمونه از وضعیات آنجا و مخصوصأ طبقات عامه دو قطعه عکس لفأ تقدیم داشت...» «دو عکس اشاره شده در اینجا و در اصل سند حاضر در عکسهای پیوست درج شده است.» (ر.ک: خشونت و فرهنگ، سازمان اسناد ملی، صفحات ۲۷۸ و ۲۸۲ - در کتاب مزبور در پاورقی متذکر می‌شود که عکسها موجود نیست).
۲- بندر پهلوی [بندر انزلی] از توابع شهرستان رشت است که طی مصوبه ۶ آبان ۱۳1۶ (تقسیمات کشوری) به نام استان یکم نامیده شد. این بندر، بندر انزلی نام داشت ولی طبق تصویب نامه هیئت وزیران در شهریور ۱۳۱۴ نام آن را به پهلوی تبدیل کردند و تا پیروزی انقلاب اسلامی به همین نام نامیده می‌شد، تا اینکه در جریان تغییر اسامی شهرها مجددا نام آن به نام اصلی گذشته خود «انزلی» تغییر یافت. این بندر کناره دریای خزر و مرداب قرار گرفته است، مرکز آن در حاشیه شمال مرداب مقابل بندر غازیان واقع شده است. (ر.ک: رهبر فرماندار، وزارت کشور، صفحات ۶۶۱ به بعد و فرهنگ معین)