موضوع: محمد موسوی نسل (مشاور حقوقی شرکت کارخانجات ایران در تهران)
تاریخ سند: 3 آذر 1345
موضوع: محمد موسوی نسل (مشاور حقوقی شرکت کارخانجات ایران در تهران)
متن سند:
از: 9/ﻫ تاریخ:3 /9 /1345به: 316 شماره: 8868 /9ﻫ
موضوع: محمد موسوی نسل (مشاور حقوقی شرکت کارخانجات ایران در تهران)
روز 21 /8 /45 محمد موسوی نسل به اتفاق محمدرضا مهربان طلبه مدرسه نواب مشهد، در خیابان استخر تهران مشغول صحبت بود. محمود شرکاء به آنها می‌رسد؛ مهربان خداحافظی کرده می‌رود. محمود شرکاء با محمد موسوی نسل مشغول صحبت شده، موسوی نسل ضمن صحبت سفارش می‌کند که محمود شرکاء به هیچ وجه حتی برای احوالپرسی به ملاقات دوستان و اقوام بجنوردی‌های مقیم تهران و مشهد نرود، حتی اگر در خیابان یا هر محلی با آنان روبرو شد، ندیده بگیرد و موسوی نسل اظهار می‌دارد بعد از جریاناتی که برای آنها (افراد بجنوردی مقیم تهران) پیش‌آمد، فرد فرد آنان تحت مراقبت هستند و به هیچ وجه صلاح نیست به طرف آنها رفت.1
نظریه منبع . محمد موسوی نسل در راهنمائی و اقدامات گذشته افراد بجنوردی مقیم مرکز دخالت داشته (مخصوصاً این جریان از موقعی که محمد موسوی نسل برای وکالت مجلس شورای ملی از بجنورد کاندید بوده و موفق نشده، شروع شده است) و چنین تصور می‌رود در حال حاضر این عده تصمیم گرفته‌اند برای مدتی با یکدیگر تماس نگیرند.
نظریه: همان‌طوری که قبلاً به عرض رسیده است، در حال حاضر ساواک نمی‌تواند صریحاً در مورد گزارشات این منبع اظهار نظر نماید.
آقای صابری. قبلاً هم گزارش مفصلی واصل شده بود ضمن بررسی سوابق محمدرضا مهربان خواسته شود که نسبت به تهیه و ارسال اطلاعات تکمیلی خواسته شده اقدام، ضمناً توجه داده شود که گزارشات خبری را با قید امضاء رهبر عملیات مربوطه و به طور تکمیل تنظیم و ارسال دارند. 8 /9 /45
توضیحات سند:
1. به نظر می‌رسد این مسئله مربوط به دستگیری اعضای حزب ملل اسلامی در مهر ماه سال 1344ش باشد که رهبری آن را سیدمحمدکاظم بجنوردی به عهده داشت:در اسفند 1340 ش گروهی از جوانـان مـتدین و انقلابی به رهـبری سـیدمحمدکاظم بجنوردی گرد هم آمـدند و هسته حـزب کوچکی را به نام ««حزب ملل اسلامی» بنیان نهادند. این حزب به صـورت مخفیانه مبادرت به عضوگیری کرد. هدف حزب سرنگونی رژیم سلطنتی و استقرار حکومت اسلامی و اتحاد مسلمانان از طریق جنبش مسلحانه بود. بـعد از قـیام ۱۵ خـرداد و تـبعید حـضرت امـام(ره) حزب ملل اسلامی با عزمی راسخ مبادرت به عضوگیری، سـازماندهی اعـضایش و جـمع‌آوری سلاح و آموزش نظامی کرد و تمامی این اقدامات سری و مخفیانه بـود. در مهرماه 1344 ش مـحمدباقر صنوبری عضو ساده حـزب ملل اسلامی با کیف حاوی پاره‌ای از اسناد حـزب بـه طور اتفاقی گرفتـار مأموران رژیم می‌شود. چند روز بعد رهبر و اعضای کمیته مـرکزی و نـیز تـعدادی از اعضای حـزب پس از یک درگـیری مسـلحانه در کوه‌های شمیرانات دستگیر می‌شوند. محمدکـاظم بجنوردی رهبر حـزب محکوم به اعدام شد. ۵۶ نفر دیگر از اعضای این حزب محکوم به سه سال زندان تا حبس ابد شدند. رژیم در اثر اعتراض مـراجـع دینی و مجامع بین‌المـللی مـجبور شد حکم اعدام رهبر حزب ملل اسلامی را به حبـس ابد تخفیف دهد. حسـن حـامد عزیزی، محمد سیـدمحمود قمی، علی نور صادقی، ابوالقاسم سـرحـدی‌زاده، محمد میرمـحمدصـادقی، عباسعلی مظاهری عمرانی، محمدجواد حجتی کرمانی، جواد منصوری و عباس دوزدوزانی از اعـضای کـمیته مرکزی یا عضو مـعروف و سرشناس حزب ملل اسلامی بودند (دوانی، نهضت روحانیون ایـران. ج ۵، ص 167ـ174: مدنی، تـاریخ سیاسی معاصر ایران، ج 2، ص 105، بجنوردی، محمدکاظم، خـاطرات، صـفحات مختلف)