موضوع: برکناری رضا رادمنش
تاریخ سند: 27 مهر 1349
موضوع: برکناری رضا رادمنش
متن سند:
آلمان 315 شماره: 2654 همان‌طور که قبلاً به عرض رسید برکناری رضا رادمنش از دبیر اولی حزب منحله توده با گرفتاری نماینده حزب به دست روسها1 و دور شدن تدریجی او از مواضع سیاسی شورویها نسبت به ایران ارتباط داشته است.خبر تازه‌تر حاکی است که دستگیری نماینده حزب به دست مامورین سازمان امنیت شوروی مربوط به پنج سال قبل است و پس از گرفتاری با اینکه موضوع کاملاً سری بوده و هیچ کس اطلاع نداشته معهذا نورالدین کیانوری در یکی از جلسات کمیته مرکزی آن را مطرح نموده و براساس پیشنهاد وی کمیسیونی مرکب از رضا رادمنش، غلام یحیی دانشیان و نورالدین کیانوری تشکیل شد که به جریان رسیدگی نماید نتیجه بررسی از سالها این شد که دانشیان گزارش کمیسیون را که حاکی از برکناری رادمنش از دبیر اولی حزب بود به اطلاع هیئت اجراییه و اعضای مشاور رسانید و این جلسه نیز به اتفاق آراء (بقراطی رای نداده) رادمنش را برکنار نمود.
توضیح منبع.
تشکیل کمیسیون رسیدگی بکار رادمنش مرکب از غلام یحیی دانشیان و نورالدین کیانوری که هر دو از افراد سرشناس و مورد اعتماد سازمان امنیت شوروی هستند نحوه رسیدگی و اجرای دستور مقامات شوروی را به روشنی نشان می دهد.
دادستان.
در پرونده به کلاسه 22117 رضا رادمنش بایگانی شود.
توضیحات سند:
1 .فرد مذکور شخصی بود به نام ملایری.
مرزداران شوروی با شنود مکالمات ایران یک پیام رادیویی از ساواک به سرهنگ فرمانده ژاندارمری ناحیه مرزی دریافت می کنند که در آن دستور داده شده بود تا فردی را از مرز عبور دهند.
ماموران مرزی شوروی، پس از ورود آن شخص را دستگیر و بازجویی می کنند.
آن شخص که ملایری نام داشت اظهار می دارد که از طرف سازمان مخفی حزب توده ایران آمده و می خواهد با دکتر رادمنش دبیر اول حزب ملاقات کند.
با تحت فشار قراردادن او بالاخره اعتراف می کند که نفوذی ساواک است.
وی همچنین اعتراف می کند که عباس شهریاری نیز عامل ساواک است.
اعترافات ملایری سرآغاز افشاء عباسعلی شهریاری گردید.
کیانوری می نویسد: بعد از این ماجرا جریان تراژیک تر می شود رفقای شوروی به این فرد [ملایری] دستور می دهند که با دکتر رادمنش ملاقات کند و تنها آنچه را که ساواک به او دستور داده به رادمنش منتقل کند و سپس جویای نظر رادمنش درباره این پیک و پیام سازمان حزب در ایران می شوند.
دکتر رادمنش خوش باور با خشنودی زیاد درباره گزارش این مرد و اثر مثبت آن بر فرد خودش داد سخن می دهد.
رادمنش سپس گزارش این دیدار را به هیئت دبیران (اسکندری و کامبخش) می دهد که چنین فردی آمده و وضع در ایران عالی است و رهبری حزب باید به داخل کشور منتقل شود.
سپس رفیق میلیوانف مسئول بخش خاورمیانه و ایران در شعبه بین‌المللی کمیته مرکزی حزب کمونیست اتحاد شوروی- دکتر رادمنش را می خواهد و اعترافات مفصل فرد ساواکی را به او نشان می دهد رادمنش این جریان را باور نمی کند و صحت این اعترافات را زیر سوال می برد و مدعی می شود که کل ماجرا توطئه دانشیان علیه رهبری حزب است و مامورین مرزبانی آذربایجان شوروی زیر تاثیر دانشیان که از پیشرفت کار حزب توده در ایران به دلیل حسادت رنج می برد چنین اعترافات ساختگی را به این فرد تحمیل کرده اند.
(خاطرات نورالدین کیانوری ص 456).