تیمسار فرماندهی محترم لشکر 2 تبریز
تاریخ سند: 24 فروردین 1336
تیمسار فرماندهی محترم لشکر 2 تبریز
متن سند:
شماره:154 /1213/ ﻫ تاریخ:24 /1 /1336تیمسار فرماندهی محترم لشکر 2 تبریز
تعقیب نامه شماره 144 /1162/ ﻫ- 22 /1 /36 به استحضار می رساند.
مأمورین اعزامی روز 21 /1 /36 به مساجد جهت مراقبت و استحضار از مفاد اظهارات وعاظ در مساجد گزارش دادند.
1-آقای ناصرزاده در مسجد میرزا حسن آقا واقع در بخش 8 بازار در منبر ضمن وعظ و خطابه اظهار داشته: «اگر صد مرتبه هم به من بگویند از کشف حجاب1 نگویم، خواهم گفت من مخالف کشف حجاب هستم. دولت همیشه به ملا احتیاج دارد و ملا هم به دولت. عوارض که این قدر از ماشین-ها و از چیزهای دیگر می گیرند چه می کنند؟ چرا اداره فرهنگ و اداره های دیگر در ماه رمضان ساعت اداره را تغییر ندادند؟ اگر تغییر می دادند، بچه های مدرسه می‌دانستند که ماه رمضان است. الحمدالله حالا بزرگان و رؤسای دولت کارها را طوری نموده اند که ملت و دولت را به هم نزدیک نموده اند. ولی سالهای گذشته میان دولت و ملت خیلی فاصله بوده (و در مسجد حصیری [حصیرچیلر] اظهار داشته) هرکجا می روم، تمام ادارات روزه هستند.» و فرماندهی محترم لشکر را دعا نمود و درباره خیانت گفته: «هرکس به مملکت و دین خود خیانت نماید اهل آتش است ما به تمام دنیا امتیاز داریم که خوب‌ترین اشیا در کشور ما است. آقایان! دختران خود را زیاد به تحصیل نگذارید که باعث از بین رفتن عفت آنان و پاشیدگی وضع زندگی شما خواهد بود. اگر ما مسلمانان از روی حقایق و احکام شرعی نماز را ادا نماییم نظمیه و عدلیه به ما لازم نخواهد شد.»
2-آقای شکوهی در مسجد مفید آقا ضمن وعظ و خطابه شاهنشاه اسلام را دعا نموده سپس درباره مسایل شرعی صحبت کرده است.
3-آقای میرزا حسین انزابی چهرگانی ضمن وعظ و خطابه در مسجد مقبره یکی از جنگ های حضرت رسول اکرم [ص] را تشریح و اظهار داشته: «محل قشون اسلام مخلوط خاک و ریگ بوده ولی موضع دشمن خاک رس بود، موقع شروع جنگ باران بارید خاک رس گل شد به پای دشمن چسبید و محل قشون اسلام از برکت باران مثل آسفالت شد، البته نه مانند آسفالت خیابان های امروزه که سه روزه از برکت شهرداری خراب می شود.»
نظر به مراتب بالا سه نفر وعاظ نزد اینجانب حضور یافتند و مذاکرات لازمی در مورد خودداری از اظهار مطالب سیاسی و یا مطالب خارج از وعظ و خطابه که باعث تحریک بود به عمل آمد مراتب جهت استحضار به عرض می رسد.
رئیس شهربانی‌های آذربایجان- سرهنگ خلیل پور
توضیحات سند:
1. کشف حجاب : رضاخان در 11 آذر ماه 1314 شمسی که محمود جم را مأمور تشکیل کابینه می‌کند، از وی می‌پرسد: «چطور می‌شود این چادر و چاقچورها را از بین برد؟ از وقتی که به ترکیه رفتم و زنهای آنها را دیدم که پیچه و حجاب را دور انداخته‌اند، دیگر از زن چادری بدم می‌آید. اصلاً چادر و چاقچور دشمن ترقی و پیشرفت است. درست حکم یک دمل را پیدا کرده که باید با احتیاط به آن نیشتر زد.» وی پس از مشورت با جم، در روز 17 دی 1314 شمسی همسر و دختران خود (تاج‌الملوک، شمس و اشرف) را بدون حجاب بیرون می‌آورد تا همراه وی در جشن دانشسرای مقدماتی شرکت کنند. در این مراسم همسران وزرا و جمعی از مقامات مملکتی نیز بدون حجاب همراه با شوهرانشان شرکت داشتند. در پایان مراسم رضاخان به جم (نخست وزیر) دستور داد که باز هم از این قبیل جلسات تشکیل دهد تا بانوان کشور بیشتر به وضع جدید و معاشرت با مردان آشنا گردند! از آن پس جشنهای متعدد برای این کار ترتیب داد و به مأموران نیز دستور اکید داد که با بانوانی که با حجاب ظاهر می‌شوند با خشونت رفتار کنند و حجاب را از سر آنان بردارند.ر.ک: تغییر لباس و کشف حجاب به روایت اسناد، مرکز بررسی اسناد تاریخی.