سید محمد یزدی واعظ و صفر کاشی پز
تاریخ سند: 15 آذر 1314
سید محمد یزدی واعظ و صفر کاشی پز
متن سند:
13140915اداره-
به تاریخ 15 /9 /14
دایره-
نمره 19265
موضوع-
وزارت داخله
اداره کل شهربانی
محرمانه مستقیم فوری
ریاست ستاد ارتش
عطف به ابلاغیه مطاعه نمره ۵۴۸۰ طبق راپرت کفیل شهربانی کرمان سید محمد یزدی واعظ و صفر کاشی پز که نسبت به حجاب در مسجد اظهاراتی نموده بودند، جلب و با اطلاع ایالت، سید محمد به یزد و صفر [کاشی پز] به سیرجان1 تبعید شدند.2 نظر به اینکه کفیل شهربانی آنجا این موضوع را به فوریت راپرت نداده بود، یاور جهانگیری رئیس شهربانی کرمان که برای معالجه و عمل جراحی به مرخصی در تهران بود فوراً به محل مأموریت اعزام شد. تا کفیل شهربانی را تحت محاکمه قرار دهد.
کفیل اداره شهربانی
امضا
عینا به شرف عرض رسید فرمودند: «توقیف شوند3 تبعید صفر کاشی پز چه معنا دارد4؟!»
16 /9 /14
توضیحات سند:
١- سیرجان شهرستانی است در مغرب استان کرمان و از طرف شمال به شهرستان رفسنجان، از شرق به شهرستان بم، از جنوب به شهرستان بندرعباس و از مغرب به شهرستان شیراز محدود است. سیرجان قبل و بعد از تقسیمات کشوری در ۱۶ آبان ۱۳۹۶ جزو ایالت - استان هشتم - کرمان و دارای دو بخش، بافت و مشیز (بردسیر) می‌باشد. سیرجان به علت داشتن آب و هوای نامناسب یکی از شهرهای تبعیدی پذیر در حکومت پهلوی بوده است. (ر. ک: فرهنگ معین و رهبر فرماندار، وزارت کشور، صفحات ۶۶۱ به بعد)۲- تبعید افراد در زمان دیکتاتوری به حدی زیاد بود که دولت مردم را مجبور کرده بود که جهت مسافرت از شهری به شهر دیگر در داخل کشور پروانه مسافرت دریافت دارند و تنها بعد از شهریور ۲۰ بود که از طرف شهربانی کل، آگهی به شماره 3229-3 /7 /1320 انتشار یافت و مسافرت بدون پروانه مردم، در داخل کشور مجاز گردید. (تاریخ سیاسی معاصر ایران، دکتر مدنی، جلد اول، صفحه ۱۳۰ به نقل از روزنامه ایران ما شماره ۶۶۸۳ -4 /7 /1320)
٣- توقیف و جلب افراد نیز از رونقی بسیار در آن زمان بر خوردار بود به طوری که به محض کوچکترین مخالفت با اقداماتی از قبیل تغییر لباس و کلاه و کشف حجاب افراد توقیف شده ماهها و سال‌ها در زندان به سر می‌بردند در همین باره وزیر داخله طی دستوری محرمانه به حاکمان ولایات عراق (اراک)، همدان، ملایر، کرمانشاه، سنندج و گلپایگان در مورخه 18 /9 /1314 چنین دستور می‌دهد: «اگر کسی از وعاظ یا غیره مخالفت با اظهاراتی بر ضد [کشف حجاب ] بنمایند فورأ توسط شهربانی جلب و تنبیه شود...» در پی آن حاکمان ایلات و ولایات نیز به شهرستانها و بخشهای تابعه خود چنین فرمان می‌دادند:
«.... ۴- اگر کسی از وعظ کنندگان یا غیره مخالفتی با اظهاراتی بر ضد رفع حجاب نماید فوراً توسط شهربانی جلب و تنبیه شود... والی ایالت خراسان - فتح اله پاکروان [۷ / دی / ۱۳۱۴]». (ر.ک : خشونت و فرهنگ، سازمان اسناد ملی، صفحات ۱ و ۵)
۴- مطالبی که در حاشیه این سند و چند سند قبل و اسناد بعدی نوشته شده است دستورات صادره شخص رضاخان است. بدین نحو که نامه یا تلگراف رسیده توسط رئیس دفتر مخصوص شاهنشاهی و یا ریاست ستاد ارتش به اطلاع و سمع رضا خان می‌رسید و وی دستوراتی را صادر می‌کرد و بوسیله مداد سیاه در کنار نامه یادداشت می‌گردید و سپس همان دستورات به صورت نامه رسمی به مراکز مربوطه ارسال می‌شد.