گزارش کنفرانس
گزارش کنفرانس
متن سند:
world conference to end the Arms Race, for Disarmement and Detente بنا به دعوت خانم PTRKKO TYOLAJARVI وزیر امور اجتماعی (حزب سوسیال دموکرات) فنلاند عضو کمیته برگزار کننده و آقای AHTI KARJALAINEN رئیس کمیته مزبور و پس از کسب اجازه در تاریخ 22 سپتامبر مطابق با 31 /6 /35 عازم هلسینکی شدم.برنامه کنفرانس شامل 4 کمیسیون و 8 میزگرد بود که گزارش هر یک از آنها به پیوست ایفاد می گردد.
1 با اینکه ادعا می شد در این کنفرانس جهانی نمایندگان تمام گروههای مختلف شرکت دارند و از این رو مذاکرات آن نماینده افکار عمومی دنیا است، عملاً شرکت کنندگان نمایندگان احزاب و گروههای مختلف اجتماعی کمونیست یا دست چپی و یا از احزاب میانه بودند.
از احزاب و گروههای دست راستی اگر بودند بسیار معدود بودند.
در بین دانشمندان و بعضی از سازمانهای بین المللی از جمله جمعیت های طرفدار سازمان ملل و سازمانهای مذهبی (آن هم بعضی از آنها) افراد غیر دست چپی وجود داشتند.
نمایندگان دولتها دعوت نشده بودند.
به نام ایرانی سه نفر از جمله مریم فیروز2 و دو نفر آقا که گویا اسم یک نفر از آنها دکتر نوروزی بود و اکثرا با هم بودند شرکت کرده بودند.
آقای مظفر فیروز نیز در ردیف میهمانان مخصوص که دعوت شده بودند می نشست نه با آن سه نفر دیگر.
جای اینجانب نیز در روز افتتاح در ردیف میهمانان مخصوص بود ولی ترجیح دادم با بعضی از خانمهای آشنای بین المللی بنشینیم.
همانطور که از موضوع کنفرانس و کمیسیون پیدا است این گروهها خود را تنها طرفداران صلح و آرامش بین المللی می دانند و مثل معمول به کشورهای سرمایه داری به استعمار و استعمار نو، به نژاد پرستی حمله می کنند و طرفداری از ملل ضعیف و استقلال طلب و از قبیل آن.
یک نفر از عراقی ها در ضمن صحبتش انتقاد از کشور آمریکا کرد که دارد ایران و عربستان سعودی را مسلح می کند و این خطری است برای منطقه.
ولی در کمیسیونها نحوه بررسی موضوعها اصولی تر و منطقی تر بود که خلاصه گزارش هر کدام از کمیسیونها تا اندازه ای معرف آن است.
اینجانب در کمیسیون چهارم «خلع سلاح و موسسات اجتماعی در یک دنیای متغیر» و میزگرد زنان شرکت کرده ام.
در هر دو مورد توضیح دادم که نمایندگی دولت یا سازمانی را ندارم و شخصا دعوت شده ام و با استفاده از تعطیل در آن کنفرانس شرکت کرده ام.
ریاست کمیسیون چهارم را مادام سیسه از گینه به عهده داشت.
بدیهی است خیلی هم از او تجلیل می شد مخصوصا به عنوان تنها زنی که به سمت رئیس شورای امنیت سازمان ملل رسیده است.
ریاست میزگرد زنان را خانم ادیت بالینتین A.
BALENTINE رئیس «جامعه بین المللی برای صلح و آزادی» به عهده داشت.
(ایشان را از سابقه فعالیتهای بین المللی و کاملاً دست چپش می شناختم).
مخبر این کمیسیون خانم فردا براون FREDA BROWN(استرالیایی) بود که از زنان برجسته دنیای کمونیست و در حال حاضر رئیس فدراسیون بین المللی دموکراتیک زنان است.
ایشان بدلیل این سمت خود و به مناسبت موقعیت اینجانب در شورای بین المللی زنان که هر دو سازمان در ضمن رقابت در سطوح بالای فعالیتهای بین المللی قرار دارند با اینجانب تعارفاتی می کرد و گاهی در جلسات پهلویم مینشست.
با اینکه در گذشته در اجلاس های مشابه مانند کنفرانس نیروهای صلح در مسکو و کنفرانس صلح و امنیت اروپا در هلسینکی و کنفرانس سال بین المللی زنان در برلین نسبت به نمایندگان شورای بین المللی زنان چندان برخورد گرمی به عمل نمی آمد این بار رفتار آنها و برگزار کنندگان کنفرانس نسبت به این جانب متفاوت بود و رئیس فدراسیون خانم Freda Brown اظهار تمایل کرد که در ماههای آینده به اتفاق اینجانب ملاقاتی با رئیس جدید شورای بین المللی زنان (پرنس پرم از تایلند) داشته باشد.
در جلسه افتتاح کنفرانس حضرت رئیس جمهور فنلاند حضور داشتند و نطق افتتاحیه را نخست وزیر فنلاند انجام داد.
نماینده دبیر کل سازمان ملل نیز پیام او را خواند.
گرداننده عمده کنفرانس آقای chandra Ramesh (هندی) دبیرکل شورای جهانی صلح بود.
نخست وزیر فنلاند در سخنانش گفت ما از هیچ قدرتی نمی خواهیم که ما را در مقابل قدرت دیگر حمایت و یا مسلح کند.
همه از کشور فنلاند به عنوان کشور صلح و مردم صلح دوست تجلیل کردند.
به اعلامیه دوم استکهلم که سال گذشته به مناسبت بیست و پنجمین سالگرد اعلامیه اول در استکهلم از طرف شورای جهانی صلح صادر شد زیاد اشاره می شد.
از همه گروهها خواسته می شد که با جمع آوری امضاء از مردم مختلف از نهضت خلع سلاح و جلوگیری از مسابقه تسلیحاتی پشتیبانی شود.
در روز آخر طی مراسم نمایش Demonstrationتعداد زیادی افراد از پیرو جوان و زن و مرد و دختر و پسر به عنوان نمایندگان گروههای مختلف مردم با پوسترهای عکسهای کبوتر سفید و شعارهایی مبنی بر جلوگیری از مسابقه تسلیحات وارد سالن شدند و تعداد زیادی آلبوم حاوی هزارها امضاء را که قبلاً جمع کرده بودند به نمایش گذاردند.
توضیحات سند:
1ـ احسان طبری در کژراهه در خصوص کنفرانس هلیسنکی نوشته است : «یکی از موفقیت های شوروی در زمینه اعمال سیاست استکباری خود در دوران برژنف تشکیل کنفرانس اروپایی و آمریکایی هلیسنکی است.هلیسنکی، نتیجه محاسبه و معامله طولانی اتحاد شوروی، که مدعی بود در توازن نیروها بر غرب پیشی گرفته و کشورهای امپریالیستی غرب و در رأس آنها آمریکا بود.
...
.
در روزهای هلسینکی، غرب حاضر شد، امتیازاتی در مورد به رسمیت شناختن کوبا، آلمان شرقی و مغولستان و به طور مخفی در جهت منافع شوروی بدهد، ولی در عوض شوروی را به قبول سفر آزادانه افکار و اشخاص و تثبیت وضع برلین غربی وا دارد...
هلسینکی آئینه معامله نابرابر شرق و غرب است، معامله ای که حتی هنگامی که مرکب قرارداد آن خشک نشده از هر دو طرف نقض شد.
(ص 145) 2ـ مریم فیروز (فرمانفرمائیان) دختر عبدالحسین میرزا فرمانفرما که در 1292 ش در کرمانشاه به دنیا آمد.
وی پس از جدا شدن از همسر نخست خود، عباسقلی اسفندیاری فرزند محتشم السلطنه اسفندیاری، به حزب توده گرایش یافت.
اما مخالفت سلیمان میرزا اسکندری با فعالیت زنان در حزب مانع عضویت او شد.
از این رو با هم پیوستن همسران اعضای حزب توده زمینه های شکل گیری تشکیلات زنان فراهم آمد (1321) و چندی پس از مرگ سلیمان میرزا اسکندری این گروه به عنوان یکی از سازمانهای جانبی حزب توده به فعالیت پرداخت و نشریه «بیداری ما» با صاحب امتیازی زهرا اسکندری ارگان آن بود که در تاریخ 9 /2 /23 مجوز انتشار گرفت.
مریم فیروز از بدو شکل گیری این تشکیلات از گردانندگان اصلی آن بود و در کنگره اول حزب 1323 به نمایندگی از تشکیلات زنان حضور یافت و در کنگره دوم (1327) به عنوان عضو مشاور کمیته مرکزی انتخاب شد و همواره به عنوان نماینده تشکیلات زنان در مجامع و کنگره های بین المللی و حزبی حضور داشت، پس از بهمن 1327 که نورالدین کیانوری و سایر رهبران حزب دستگیر شدند مدتی را مخفی بود و بعد از فرار کیانوری به شوروی او نیز از طریق بغداد به رم و سپس به شوروی رفت.
در پلنوم 15 حزب توده (1354) علاوه بر مسئولیت سازمان زنان، عضو اصلی کمیته مرکزی شد و در پلنوم 17 (1360) نخستین زنی بود که به عضویت هیئت سیاسی درآمد و تا زمان دستگیری در همین سمت فعالیت داشت.
* 2ـ خاطرات مریم فیروز، خاطرات کیانوری، سیاست و سازمان حزب توده، اسناد ساواک.