موضوع: اظهارات سناتور مسعودی درباره وضع دولت
تاریخ سند: 16 خرداد 1344
موضوع: اظهارات سناتور مسعودی درباره وضع دولت
متن سند:
شماره: 476 /322 روز گذشته سناتور عباس مسعودی مدیر روزنامه اطلاعات ضمن مذاکره خصوصی پیرامون وضع دولت آقای هویدا می‌گفت اگر چه دکتر آموزگار1 وزیر دارایی شانس زیادی برای نخست وزیری دارد ولیکن احتمال نمی‌رود به این زودی کابینه آقای هویدا سقوط نماید زیرا هنوز مدت زیادی نیست که آموزگار به وزارت دارایی منصوب گردیده و حداقل تا چند ماه دیگر کابینه آقای هویدا دوام خواهد داشت.سناتور مسعودی افزوده شایعاتی نیز درباره نخست وزیری مجدد اسداله علم2 در صورت تغییر کابینه وجود داشته ولیکن نامبرده که به تهران آمده بود روز گذشته به شیراز مراجعت کرد و با این ترتیب می‌توان امیدوار بود که دولت آقای هویدا تا چند ماه دیگر ادامه داشته باشد.
بررسی گردید فعلاً اقدامی ندارد در بولتن نوبه‌ای مورد استفاده قرار خواهد گرفت در پرونده¬های مربوطه بایگانی شد این اطلاعیه در پرونده عباس مسعودی به کلاسه م- س-90 بایگانی شود احمدی 18 /3 /44 رئیس بخش 323 رشیدی 18 /3
توضیحات سند:
1.جمشید آموزگار، فرزند حبیب اللّه ، در سال 1302 شمسی در تهران به دنیا آمد، در ایام جنگ دوم جهانی به آمریکا رفت، در رشته‌ی مهندسی هیدرولیک دکتری گرفت و در سال 1330 به ایران بازگشت.
وی به عنوان رئیس اداره‌ی مهندسی آژانس عمران بین المللی در «اصل 4 ترومن» در تهران مشغول به کار شد و پس از معاونت بهداشت تا سال 1334، از سال 1336 که فشار آمریکا برای واگذاری مسئولیت‌های کشور به تحصیلکرده‌ها در آمریکا فزونی یافت، «آموزگار» نیز به وزارت کار کابینه‌ی اقبال منصوب شد.
جعفر شریف امامی در خصوص عملکرد وی در این برهه چنین گفته است: «آموزگار در زمان عضویت در کابینه اقبال، مطالبی را که در هیئت دولت مطرح می گردید، بلافاصله به سفارت آمریکا اطلاع می داد.
» آموزگار در اسفند 1342 در کابینه‌ی منصور وزیر بهداری شد، در دولت هویدا به سمت وزارت دارایی رسید و در این هنگام طی گزارشی چنین معرفی شد: «در وزارت دارایی یک بچه آمریکایی که هنوز دارای گذرنامه آمریکائی است به نام آموزگار مشغول جاسوسی برای آمریکایی ها است ولی از قدیم معروف به انگلیسی بود.
» وی پس از 9 سال در سال 1353 وزیر کشور کابینه‌ی هویدا شد.
در سال 1354 به دست «کارلوس» به همراه وزرای نفت اوپک به گروگان درآمد.
او به پاس فعالیت هایش در اوپک، بزرگ‌ترین نشان درباری ایران یعنی نشان درجه اول تاج را از شاه دریافت کرد، در سال 1355 دبیر کل حزب رستاخیز شد و بالاخره در مرداد 1356 آرزوهای دیرین وی برآورده و نخست وزیر ایران گردید.
وی در دوران اوج گیری انقلاب اسلامی و شدت یافتن تظاهرات در شهرها و آتش سوزی سینما رکس آبادان، در چهارم شهریور 1357 استعفا داد و در دی ماه همان سال به آمریکا متواری شد و دفتر مشاوره‌ی انرژی در واشنگتن را تأسیس کرد.
در حال حاضر او از سرمایه داران عمده‌ی آمریکا محسوب می شود و با بانک جهانی و صندوق بین المللی پول همکاری دارد.
رجال عصر پهلوی؛ جمشید آموزگار به روایت اسناد ساواک، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی، 1382 2.
اسدالهن علم در سال 1298 در بیرجند متولد شد.
پدرش محمد ابراهیم علم معروف به شوکت الملک بود که این لقب و امیری قائنات را در زمان سلطنت مظفرالدین شاه، از برادر بزرگترش امیراسماعیل خان علم به ارث برده بود.
امیر شوکت الملک علم مانند برادر ارشد و اجدادش با انگلیسی‌ها، که نسبت به ثبات و امنیت منطقه سیستان و بلوچستان در مجاورت افغانستان و هند حساسیت زیادی نشان می دادند، روابط نزدیک داشت و در جریان جنگ جهانی نیز با نیروهای انگلیسی که بخش مهمی از خاک ایران را تحت اشغال خود داشتند همکاری می کرد.
امیر اسدالهی علم به توصیه پدرش، در سال 1318، در سن 20 سالگی با ملک تاج دومین دختر قوام الملک شیرازی ازدواج نمود و از این ازدواج پسری متولد نشد که بر مسند پدر جای گیرد و علم تنها دارای دو دختر شد.
امیراسدالها علم در سال 1321 از دانشکده کشاورزی کرج فارغ التحصیل شد و چون وضع تهران آشفته و تحت اشغال نیروهای بیگانه بود، عازم بیرجند شد.
امیر شوکت الملک که قبل از پسرش به بیرجند رفته بود در سال 1323 در همانجا درگذشت و علم اداره امور املاک وسیع پدرش را به عهده گرفت.
در اواخر سال 1324 علم ضمن مسافرتی به تهران به ملاقات قوام السلطنه نخست وزیر رفت، که تازه از سفر مسکو به تهران بازگشته بود.
قوام السلطنه این جوان 26 ساله را ظاهرا به واسطه سابقه دوستی و آشنایی با امیر شوکت الملک و شاید هم به توصیه انگلیسی‌ها که در آن زمان نقش حساسی در سیاست ایران داشتند، برای فرمانداری کل سیستان و بلوچستان در نظر گرفت.
اسدالهر علم که در سی ام تیر ماه سال 1341 به نخست وزیری برگزیده شد، اول کاری که کرد یاران گرمابه و گلستان خویش از قبیل «دکتر باهری»، «ناتل خانلری»، «متقی» و «رسول پرویزی» را گرد خود جمع کرد.
او نه کاری به احزاب موافق و مخالف و گروه‌های سیاسی داشت و نه آدمی بود که به طور حاد در کارهای سیاسی دخالت مستقیم نماید فقط و فقط مجری اوامر ملوکانه بود.
اسدالهق علم بسیار زود به وزارت رسید و نخستین بار در سن 29 سالگی در کابینه دوم ساعد (آبان 1327 ـ فروردین 1329) وزیر کشاورزی شد.
او در کابینه علی منصور (فروردین ـ تیر 1329) نیز این سمت را حفظ کرد و پس از آن در دولت رزم آرا (تیر ـ اسفند 1329) وزیر کار شد.
در همین زمان بود که هنگامی که به اتفاق رزم آرا وارد مسجد شاه می شد، نخست وزیر مقتدر و چهره آینده دار استعمار غرب، مورد اصابت گلوله استاد خلیل طهماسبی قرار گرفت و معدوم شد.
در سال های 1329 تا 1339، علم از نزدیک ترین یاران محمدرضا پهلوی بود و در ماجرای 28 ـ 25 مرداد 1332 نقش فعالی ایفا نمود.
علم وسیع ترین باند را در کشور ایجاد کرد و در همه استان ها دارای مهره ها و عوامل خود بود که آن ها را به وکالت و یا مقامات عالی می رساند.
مهم ترین پایگاه علم در خراسان و شرق کشور فارس بود؛ در خراسان و سیستان و بلوچستان به علت این که پایگاه اصلی خانواده اش بود و در فارس به علت وصلت با خانواده قوام شیرازی.
علم پیش از انقلاب به مرض سرطان مرد و روزهای انقلاب را ندید.
او در وزارت دربار 4 معاون داشت که یکی از آنها قائم مقام و جانشین او محسوب می شد و در غیاب علم وظایف او را انجام می داد.
این اولین بار بود که چنین سمتی در وزارت دربار ایجاد شد.
(ر.ک : ظهور و سقوط سلطنت پهلوی، جلد اول خاطرات حسین فردوست ص 258، تاریخ معاصر ایران از کودتای 28 مرداد تا اصلاحات ارضی نوشته پیتر آوری، ترجمه محمد رفیعی مهرآبادی ص 9، بازیگران عصر پهلوی، ج اول، ص 643، از سید ضیاء تا بازرگان نویسنده ناصر نجمی ج 1 و 2 ج دوم از کودتای سوم اسفند 1299 تا آذر 1358 ص 1570، ظهور و سقوط سلطنت پهلوی، ج 2، صص 238 و 255)