تاریخ سند: 14 بهمن 1357
متن سند:
اظهارات یکنفر دیپلمات یکی از سفارتخانه های بلوک شرق در تهران پیرامون اوضاع ایران اخیرا دیپلمات یکی از کشورهای اروپای شرقی مقیم ایران پیرامون تحولات و اوضاع جاری کشور، اظهاراتی بشرح زیر نموده است : «....
در موقعیت فعلی هیچگونه امیدی برای بهبود وضع داخلی ایران و شانسی برای بختیار و یارانش وجود ندارد و اینکشور روزبروز با سرعت بجنگ داخلی نزدیک میشود.
1 با فشاریکه خمینی بر دولت وارد مینماید، بعید بنظر میرسد که بختیار بتواند بر اوضاع مسلط شود.
در حال حاضر خمینی توجه خود را به ارتش و سران آن معطوف نموده و این میرساند که او روزبروز در مورد موفقیت خود امیدوارتر میشود...
» دیپلمات مزبور با اشاره به ضعف دستگاه تبلیغاتی دولت ایران در مقابل مخالفین، عنوان نموده است که دولت آقای بختیار در این جریان بازنده اصلی است زیرا مخالفین بتاکتیکهای مختلف دولت آشنائی دارند و از قبل آموزشهائی در این زمینه دیده اند و بخصوص میدانند که در صحنه جنگ وضع بهتری دارند.
یاد شده در تشریح تاکتیکهای دولت چنین اضافه نمود : «...
دوستان شوروی ما چنین بررسی نموده اند که دولت بختیار با یاستهای مختلف خود سعی دارد هر چه بیشتر وقت بدست آورد و سعی دارد با این تاکتیک نیروهای موافق خمینی را دچار بی تفاوتی نماید و از طرف دیگر با ایجاد تضاد عقاید بین قشرها و گروههای مختلف ایجاد تفرقه کند و سپس با یک هجوم حساب شده آنها را بکلی متلاشی نماید...
» دیپلمات مورد اشاره آنگاه با تاکید بر اینکه سفارت متبوع وی بشدت مشغول جمع آوری اطلاعات درباره اوضاع ایران بمنظور برآورد وضعیت آتی این کشور میباشد، ادامه داده : «...
ما باید بهکمیته هائی که هدایت مردم را بعهده گرفته و همچنین گروههائی که این اعتصابات و تظاهرات را طرح ریزی مینمایند، توجه بیشتری داشته باشیم...
» نامبرده در خصوص دخالت کمونیستها و نقش شورویها در جریانات اخیر چنین اظهار نظر نموده است : «...
یکی از دوستان شوروی ما که با روحانیون اصفهان در تماس است، اطلاعاتی در مورد اعتصابات راه آهن بدست آورده و گفته است کمونیستها در این کار نقش عمده بعهده دارند و این جریان میرساند که دوستان و رفقای ما در راه آهن هم هستند.
در هر حال باید بگویم آنطور که از دوستان شوروی خود شنیده ام، آنها سرگرم تهیه طرحی هستند که ضمن آن با تشکیل گروههائی، کلیه خیابانها و جاده های اطراف تهران و شهرستانها را کنترل نمایند و از طرفی قصد دارند تردد فشارها را نیز تا حد امکان کنترل کنند و بدینوسیله اطلاعاتی در مورد نقل و انتقالاتی که بعمل میآید، کسب نمایند.
بطور کلی نفوذ کمونیستها در حال افزایش است و آنها توانسته اند جای خود را در بین مخالفین باز نمایند.
از نظر دوستان شوروی ما موفقیت آنها بسیار مثبت و خوب است و در آینده بسیار نزدیک آنها نقش اصلی را در تظاهرات بدست خواهند گرفت زیرا کمونیستها در حال حاضر بسیار خوب رهبری میشوند.
در چند روز آینده مسائل خاصی روشن میگردد که البته این مسائل بستگی به نوع تظاهرات خواهد داشت ولی آنچه مسلم است ارتباط کمونیستها در نقاط مختلف ایران گسترش خواهد یافت...
» ارزیابی خبر : خبر صحت دارد.
توضیحات سند:
1ـ وقوع جنگ داخلی در ایران خواست اتحاد جماهیر شوروی بود.قرینه این داوری را می توان از موضع گیری تازه حزب توده نیز دریافت.
حزب توده پس از تغییر در رهبری روز بیست و سوم دی ماه با اطلاعیه ای که منتشر کرد خواستار تدارک همه جانبه مسلحانه خلق شد.
(اسناد و دیدگاه حزب توده ایران از آغاز پیدایی تا انقلاب بهمن 1357، ص 892 تا 897) در مقاطع بعدی هم از اظهارات این دیپلمات بلوک شرق استنباط می شود که این حزب در حال نفوذ، تدارک و کنشهای فعالانه ای برای این کار بود.
با همین مقدمه است که می توان حدس زد حزب توده و گروههای وابسته به آن در حمله به نظامیان، برخی ترورها، آتش سوزیها و حرکات مسلحانه ای که در دی و بهمن رخ داد، نقش داشتند.
سازمان چریکهای فدایی خلق هم در همین راستا حرکت می کرد.
سند بعدی را بخوانید.