تاریخ سند: 24 آذر 1355
موضوع : اجتماع و همبستگی روحانیون و متعصبین مذهبی افراطی تهران
متن سند:
رونوشت گزارش خبر شماره : 24252 /20 ه 12
منبع کارمند سازمان اطلاعات و امنیت تهران
در ستون اول روزنامه کیهان شماره 10015 مورخ یکشنبه 23 /8 /35 به
امضای شیخ محمدتقی فلسفی1 یک آگهی تسلیت درج گردیده و ذیل همین
امضاء روحانیون مشروحه زیر نیز به تبعیت از فلسفی به بازماندگان بانو محمدی
مادر حاج سیدهاشم رسولی محلاتی2 تسلیت گفته اند،
مرتضی مطهری.
3 سید محمد بهشتی.
4 محسن موسوی خلخالی.
ابوالحسن
شریف عسگری.
ذبیح اللّه عسگری محلاتی.
محمد مفتح.
5 سیدحسن مصطفوی.
مصطفی ملکی.
سیدعلی غیوری.
6 امام جمارانی.
7 سید محمدتقی حکیم.
سید
حسن موسوی اصفهانی.
مهدی شاه آبادی.
سید مهدی موسوی.
سید علی اصغر
هاشمی.
سیدجمال الدین دین پرور.
امامی کاشانی.
8 علی اصغر مروارید.
9 شیخ
جعفر شجونی.
10 سروش محلاتی.
عبدالحسین معزی.
سید حسن رضوی.
سیدجمال الدین مرتضوی.
فضل اللّه محلاتی.
و چند امضا دیگر.
نظریه شنبه : نظری ندارد.
نظریه یکشنبه : از آنجا که مدتی است تاحدودی همبستگی و فعالیت روحانیون و
متعصبین مذهبی رو به کاهش گذاشته و هر کدام به اصطلاح در لاک خود فرو
رفته اند ولی این همبستگی کاملاً از هم نپاشیده و هر کدام به نحوی از انحا
تماسهایی با یکدیگر داشته که این تماسها و همفکریها می تواند نشانگر آن
باشدکه هنوز مراوداتی با یکدیگر داشته و در صورت لزوم به تبادل افکار
بپردازند رهبری و جمع کننده این افراد باسابقه و بعضا طرد شده از منبر و اجتماع
را شیخ محمدتقی فلسفی به عهده داشته و اگر هنگام فوت یکی از آیات و یا اهل
منبر و یا خانواده های آنها مشاهده و توجه شود در ستون اول روزنامه کیهان
قسمت آگهی تسلیت ها ابتدا فلسفی به بازماندگان شخص فوت شده تسلیت گفته
و مجلس ترحیمی ترتیب می دهد که این خود یک جلسه علنی بوده و بلافاصله
بعد از تسلیت فلسفی کلیه وعاظ ممنوع المنبر طرد شده و افراطی که تمامی آنها
دارای سابقه می باشند جملگی هماهنگی کرده و به پیروی از فلسفی نسبت به
درج آگهی تسلیت در جراید اقدام می نمایند.
این موضوع کاملاً روشن است که نامبردگان همانند زنجیری دست به دست
یکدیگر داده و چنانچه در نظر داشته باشند تصمیمی را به مرحله اجرا درآورند
هر کدام آنها کافی است که شهر یا محله ای را با گفتارهای تند و مسموم کننده خود
و سوابقی که مردم و پیروان آنها از آنان دارند همزمان تصمیم خود را عملی
سازند.
نظریه سه شنبه : نظریه یکشنبه مورد تایید است و اضافه می نماید فلسفی از
وعاظ طراز اول و ممنوع المنبر تهران می باشد که هفته ای دو سه روز نیز در
منزلش عده ای از وعاظ و روحانیون تحت عنوان آموزشهای مذهبی اجتماع و از
وی در مورد تعیین خط مشی منابر و سایر امور مذهبی کسب تکلیف می نمایند و
مورد احترام و قبول قاطبه روحانیون کشور می باشد.
نظریه جمعه : بستگی و اتفاق نظر آخوندها منحصر به وعاظ ممنوع المنبر نیست و
تمام اینها که از راه وعظ و خطابه به امرار معاش می پردازند چون ممر زندگی آنها
از این راه تامین می شود بخصوص وقتی از خانواده معممین کسی فوت نماید با
توجه به بستگی های حرفه ای شرکت در این قبیل اجتماعات الزامی است و
اصولاً آخوند جماعت منتظر چنین گردهم آیی هایی هستند چون در این قبیل
مواقع است که عقده ها گشوده می شود، گلایه ها سرباز می کنند و با پادرمیانی
عده ای کدورت ها زدوده می شود اختلافات حل می گردد و درباره این که چه
کسی شایستگی دارد مثلاً از حجت الاسلامی به آیت الهی ارتقاء یابد نظراتی
می دهند و حتی درباره وعاظی که با سیاست روز کشور تعارض دارند بحث و
گفتگو می گردد بندوبست هایی صورت می دهند و تعدادی نیز از موهبت این
جمع شدن ها به سود خود بهره برداری می نمایند فلسفی هم که با توجه به
رسواییهای گذشته طبعا دل خوشی از دستگاه ندارد و تشکیل یا شرکت در چنین
مجالسی هم منبر نیست که ممنوع شده باشد با استفاده از چنین فرصتهایی
خودی نشان می دهد و خود به برگزاری مجالس ختم یا ترحیم مبادرت می کند تا
هم اجتماعی تشکیل داده باشد و هم از احساسات موافق صاحبان مجلس
برخوردار شود هم به اصطلاح سر زبانها باشد و فراموش نگردد و برگزاری چنین
اجتماعاتی هم که بنا به متن گزارش آخوندهایی از قماش هم در آنها شرکت
می نمایند علی الاصول موجه ترین و مناسبترین مستمسکی است که این عده در
اختیار دارند.
چون از نظر مذهبی هم نمی شود با برگزاری چنین مجالسی که این عده
منعقدکنندگان آنها هستند مخالفت کرد و اگر هم مخالفت شود مراد و مقصود این
قبیل وعاظ که به علت ممنوع المنبر شدن نمی توانند راضی باشند به دست
دستگاه و به منظور تحریک سایر آخوندها، وعاظ و متعصبین مذهبی حاصل
شده است لذا راه حل این است که بخش 12 منابع و همکاران خود را توجیه و آنها
را در این مجالس شرکت دهد و به موقع از کم وکیف اظهارات و مباحث آنها مطلع
گردد و سپس با توجه به اطلاعات کسب شده به طور انفرادی و در فرصت
مقتضی روی هر یک از آنها تصمیم بگیرد.
نظریه 20 ه 12 : نظریه جمعه مورد تایید است
رونوشت برابر اصل است اصل در پرونده کلاسه 129320 می باشد
در پرونده 29094 بایگانی شود.
24 /9 /35
توضیحات سند:
1ـ حجت الاسلام والمسلمین
شیخ محمدتقی فلسفی فرزند
علامه آیت الله حاج شیخ
محمدرضا تنکابنی در سال
1327 ق در تهران متولد شد،
پس از طی مقدمات و ادبیات و
سطوح و معقول و فلسفه در
تهران و قم، روش نوینی را در
منبر پایه گذاری کرد و تحول
عمیقی را در فن سخنرانی به
وجود آورد.
روایات پیامبر
(ص) و ائمه (ع) را با منطق
علمی روز تشریح و توضیح
نمود در زمان حضرت آیت الله
بروجردی دهه آخر صفر را در
منزل ایشان به سخنرانی
می پرداخت.
وی مورد توجه
کلیه مراجع تقلید گذشته و حال
بوده و آثار و تألیفاتی گرانقدر
به رشته تحریر درآورده است.
آقای فلسفی در طول دوران
مبارزات مردم ایران با
سخنرانیهای خود به افشای
چهره رژیم شاهنشاهی
می پرداخت و از یاران امام
خمینی (ره) محسوب می شد.
بعد از پیروزی انقلاب نیز
علیرغم کبر سن همچنان در
سنگر تبلیغ به ادای وظیفه
مشغول بوده و به فعالیت های
مختلف و منبرهای روشنگر
خویش ادامه داد و یک آن
نیاسود و سرانجام در روز جمعه
27 /9 /77 در 93 سالگی
دارفانی را وداع گفت و در حرم
مطهر عبدالعظیم حسنی در شهر
ری به خاک سپرده شد.
از آثار ایشان :
ـ کودک 2 جلد
ـ بزرگسالان 2 جلد
ـ جوان 2 جلد
ـ معاد 3 جلد
ـ آیت الکرسی
ر.ک: حجت الاسلام محمدتقی
فلسفی به روایت اسناد ساواک،
تهران، مرکز بررسیهای اسناد
تاریخی، 1378.
(ر.ک : شهید محمد صدوقی،
ص 48)
خاطرات فلسفی، مرکز اسناد
انقلاب اسلامی، 1374
2ـ حجت الاسلام والمسلمین
سید هاشم رسولی محلاتی در
1311 ه.
ش در محلات متولد
شد.
پس از چندی به قم رفت و
به تحصیلات علوم دینی
پرداخت و در این مسیر از
محضر درس فضلاء و علمای
بزرگ چون آیت الله نوراللهی
اصفهانی، مرحوم مجاهدی و
سلطانی، مرحوم آیت الله
بروجردی و حضرت امام
خمینی(ره) کسب فیض نمود.
وی مبارزات سیاسی خود را در
جامعه روحانیت مبارز تهران
سازمان بخشید و در کنار
شهیدان مطهری، بهشتی،
محلاتی، مفتح و شاه آبادی به
ابلاغ اندیشه های ناب امام (ره)
پرداخت.
با پیروزی و حضور
امام به دستور معظم له قسمت
مهمی از کارهای دفتر ایشان را
به عهده گرفت و تا هنگام رحلت
آن حضرت، عهده دار آن بود.
وی سپس به عنوان نماینده
ولی فقیه در بنیاد مسکن انقلاب
مشغول کار شد.
از آثار ایشان :
ـ قصص قرآن
ـ زندگی حضرت زینب (س)
ـ زندگی حضرت علی (ع)
ـ زندگی امام حسین(ع)
روزشمار انقلاب اسلامی، دفتر
ادبیات انقلاب اسلامی، ص
612
3ـ استاد شهید آیت الله مرتضی
مطهری در سال 1299 ه .
ش در
شهر فریمان خراسان در
خانواده ای روحانی به دنیا آمد.
وی پس از تحصیل مقدمات
حوزوی در محضر پدر
بزرگوارش در سال 1316 عازم
حوزه علمیه قم شد.
وی با
استعداد و هوش و علاقه
سرشاری که به فراگیری فقه و
اصول داشت در درسهای خارج
مرحوم آیت الله بروجردی
حضور می یافت و از محضر آن
بزرگوار استفاده می نمود.
استاد شهید مطهری به مدت 12
سال در مجالس درس عرفان و
فلسفه امام خمینی (ره) شرکت
کرد و همزمان از محضر استاد
علامه طباطبائی در رشته فلسفه
(ابن سینا) کسب فیض می نمود.
وی در سال 1331 از قم به
تهران عزیمت و در مدرسه
علمیه مروی به تدریس فلسفه
الهی پرداخت.
با توجه به تبحر
استاد در تدریس اصول و
معارف اسلامی در سال 1334
دانشگاه تهران رسما از ایشان
برای تدریس الهیات و معارف
اسلامی دعوت به عمل آورد.
استاد مطهری با اجابت این
درخواست به تدریس فلسفه و
حکمت اسلامی و سایر
رشته های معارف اسلامی
پرداخت که این دوران 22 سال
طول کشید.
شهید مطهری در سال 1342
توسط ساواک بازداشت شد.
از کارهای مهم استاد مطهری در
تهران سخنرانی در حسینیه
ارشاد و در محافل دانشجویی و
انجمنهای اسلامی دانشگاهها
بود.
وی در سال 1342 به دستور
مستقیم حضرت امام با هیئت
مؤتلفه همکاری نزدیکی داشت.
از سال 1349 کانون فعالیتهای
استاد مطهری مسجد الجواد
بود که وی امام جماعت آن را
برعهده داشت.
پس از تعطیلی حسینیه ارشاد و
مسجد الجواد به دست ساواک،
در سال 1351 که دو پایگاه مهم
فعالیت تبلیغی شهید مطهری
بودند، ساواک مجددا ایشان را
دستگیر و زندانی کرد.
شهید مطهری در سال 1355
برای دیدار با امام به نجف اشرف
رفت.
وی یک سال بعد توسط
ساواک بازداشت و ممنوع المنبر
گردید.
وی در ایام اقامت امام در
پاریس به حضور ایشان رسید و
رهنمودهای لازم را جهت کیفیت
تداوم مبارزه کسب کرد و به
ایران بازگشت.
در دوران انقلاب، شهید مطهری
یکی از رهبران اصلی و
تصمیم گیرندگان محوری
راهپیماییها و تظاهرات سیاسی
ملت بر علیه رژیم شاهنشاهی
بود.
بر این اساس امام پس از تأسیس
شورای انقلاب وی را به
عضویت و ریاست این شورا
منصوب نمود.
سرانجام شهید مطهری که از
پیشگامان مبارزه بر علیه تفکر
التقاطی در پوشش اسلام بود.
در
12 /2 /1358 پس از اتمام
جلسه شورای انقلاب توسط
گروه فرقان به شهادت رسید.
شهید مطهری از استثنائی ترین
شخصیتهای فرهنگی انقلاب به
شمار می رود.
چه حضرت امام
طی پیامی به مناسبت شهادت
وی تمام آثار و کتب او را
بی استثناء آموزنده و سالم معرفی
فرموده اند.
آثار ایشان:
مجموعه آثار، 20 جلد، تهران،
صدرا، 1376
نهضتهای صد سال اخیر، تهران،
صدرا، 1360
پیرامون انقلاب اسلامی، صدرا،
1360
تفسیر قرآن مجید، 7 جلد، تهران،
صدرا، 1360
4ـ آیت الله سید محمد حسینی
بهشتی در سال 1307 ه .
ش در
اصفهان بدنیا آمد.
تحصیلات
خود را تا پایان دوره دبیرستان
در این شهر به اتمام رساند و
سپس به آموزش علوم دینی
روی آورد و مدارج این علم را با
سرعت طی کرد.
آیت الله بهشتی
پس از تبحر در فقه و اصول به
فلسفه پرداخت و از سال 1330
تا 1335 نزد استاد علامه سید
محمد حسین طباطبایی تلمذ کرد.
ایشان بعدها وارد دانشگاه شد و
رشته فلسفه را تا گرفتن درجه
دکترا ادامه داد.
آیت الله بهشتی
در سال 1333 دبیرستان دین و
دانش را در قم تأسیس کرد.
ایشان در سال 1344 از طرف
آیت الله خوانساری به کشور
آلمان رفت و امامت مسجد مرکز
اسلامی هامبورگ را تا 5 سال به
عهده گرفت.
تشکل انجمنهای
اسلامی دانشجویان در همین
زمان با حضور دکتر بهشتی در
خارج از کشور شکل گرفت.
علاقه او به تربیت نسل جوان
موجب شد که پس از بازگشت از
آلمان (1349) به استخدام
وزارت آموزش و پرورش در
آید و به عنوان کارشناس کتابهای
تعلیمات دینی در سازمان
کتابهای درسی ایران مشغول به
کار شود.
فعالیتهای سیاسی دکتر
بهشتی موجب شد که در سال
1354 دستگیر شود.
آیت الله
بهشتی یکی از اصلی ترین
عناصر شکل دهی به تظاهرات در
مبارزات مردمی در سال 1357
بود.
پس از پیروزی انقلاب دکتر
بهشتی از طرف امام خمینی (ره)
به عضویت شورای انقلاب و
سپس ریاست دیوان عالی کشور
رسید.
وی با تأسیس حزب
جمهوری اسلامی اعتقاد عمیق
خود را به تشکلهای سیاسی نشان
داد.
نقش او در تدوین قانون
اساسی جمهوری اسلامی توسط
مجلس خبرگان بی بدیل بود.
آیت الله دکتر بهشتی در هفتم تیر
1360 در تالار سخنرانی دفتر
مرکزی حزب جمهوری اسلامی
به وسیله بمبی که منافقین
(سازمان مجاهدین خلق) کار
گذاشته بودند، به همراه 72 تن
دیگر از مسؤولان نظام به
شهادت رسید.
از جمله آثار ایشان :
1) اقتصاد اسلامی
2) حج
3) تاریخ اسلام
4) شناخت اسلام
5) لیبرالیسم می باشد.
ر.ک: انقلاب اسلامی به روایت
اسناد ساواک، صص 272
ـ شهید آیت الله بهشتی به روایت
اسناد ساواک، تهران، مرکز
بررسی اسناد تاریخی، 1377
5ـ شهید آیت الله دکتر محمد
مفتح، عالم اندیشمند، مبارز
ژرف اندیش، استاد دانشگاه،
نویسنده و مترجم معاصر، در سال
1307 در همدان متولد شد.
پدرش از مدرسین حوزه علمیه
همدان بود.
وی دروس اولیه را
در زادگاه خواند و محضر آیت الله
آخوند همدانی را درک کرد و در
پانزده سالگی راهی حوزه علمیه
قم شد.
محضر حضرات امام
خمینی (ره)، آیت الله بروجردی،
علامه طباطبایی، آیت الله محقق
داماد ...
را درک کرد و به اجتهاد
رسید و در کنار آن، دکترای
فلسفه را نیز از دانشکده مشهور
این شهر گردید.
سابقه مبارزاتی
وی به زمان فدائیان اسلام بر
می گردد و در طول دوران نهضت
امام خمینی(ره) چند مورد
بازداشت و ممنوع المنبر گردید.
وی پس الهیات دریافت کرد.
شهید مفتح، مبارزه علمی و
فرهنگی خود را علیه استبداد و
استعمار آغاز کرد و در منبر و
درس علیه استعمار فرهنگی به
مبارزه پرداخت.
در سالهای
1340 ـ 1342 جزء مبارزان
نهضت امام بود و پس از آن
سالها در خط امام حرکت می کرد.
بارها دستگیر، تبعید و
ممنوع المنبر گردید.
در سال
1352، مسجد جاوید، را احیاء و
یا تشکیل کلاسها، حرکت
فرهنگی خود را آغاز کرد و پس
از تعطیل شدن آن، مسجد قبا را
تأسیس نمود.
در سال 1356،
نماز عید فطر را با عظمت برگزار
کرد و در دوران انقلاب، عضو
جامعه روحانیت مبارز بود.
پس
از پیروزی انقلاب، ریاست
دانشکده الهیات را به عهده
گرفت.
در 27 آذر 1358، در
حالی که وارد دانشکده می شد،
به دست مزدوران آمریکا
گروهک فرقان به شهادت رسید.
از آثار وی: حاشیه بر منظومه /
ترجمه تفسیر مجمع البیان /
روش اندیشه / ...
.
می باشد
ر.ک : شرح احوال رجال، ج 1،
ص 532
6ـ حجت الاسلام و المسلمین
حاج سید علی غیوری
نجف آبادی، متولد 1309
می باشد، تحصیلات خود را در
حوزه علمیه گذرانده، عامل
تشکل روحانیت در سال 1342
و در دوران مبارزه فعال و بارها
دستگیر شده است.
بعد از انقلاب
نماینده امام خمینی(ره) در
شهرری، هلال احمر، اطاق
بازرگانی بود.
وی عضو شورای
مرکزی جامعه روحانیت مبارز
تهران می باشد.
ر.ک : یاران امام به روایت اسناد
ساواک، ملااحمد کروبی، ص
221
7ـ حجت الاسلام والمسلمین امام
جمارانی از یاران و شاگردان
امام خمینی (ره) بود که از سال
1327 شاگردی خود را نزد امام
آغاز کرد.
ایشان مدارج عالی
علوم دینی را در شهر قم طی کرد.
بعد از انقلاب اسلامی نیز عضو
دفتر امام خمینی(ره) و نیز
نماینده رهبر انقلاب در سازمان
حج، اوقاف و امور خیریه بود.
8ـ آیت الله امامی کاشانی در دهم
مهر 1310 در کاشان متولد شد.
پس از طی تحصیلات ابتدایی
راهی قم شد.
دروس فقه و اصول
و تفسیر را نزد حضرات آیات
عظام بروجردی، امام خمینی و
علامه طباطبایی گذراند.
در
دوران نهضت امام خمینی(ره) به
تبلیغ و تدریس و فعالیتهای
سیاسی و فرهنگی پرداخت.
بعد
از انقلاب، تولیت مدرسه شهید
مطهری و عضویت در شورای
نگهبان را از سوی امام عهده دار
شد.
در مجلس اول شورای
اسلامی نماینده مردم کاشان و به
عضویت مجلس خبرگان از سوی
مردم تهران انتخاب شد.
وی
اکنون عضو شورای نگهبان و
امام جمعه موقت تهران و عضو
مجمع تشخیص مصلحت نظام
است.
ر.ک : شهید سعیدی، مرکز
بررسی اسناد تاریخی وزارت
اطلاعات، ص 212.
9ـ آیت الله شیخ علی اصغر
مروارید فرزند علی در سال
1306 ه .
ش در شهر مقدس
مشهد به دنیا آمد.
مقدمات
دروس حوزوی را در زادگاه
خویش گذراند و ادامه آن را در
حوزه علمیه قم پی گرفت و به
درجه اجتهاد رسید.
مشارالیه از
جمله افرادی بود که در منابر
خویش بر علیه رژیم ستمشاهی
سخن می گفت و از سال 1337
سخنرانی های وی مورد
حساسیت ساواک قرار داشت.
در
سال 1342 یکی از سخنرانان
هیئت اصفهانیها ـ یکی از
هیئتهای تشکیل دهنده مؤتلفه ـ
بود و بارها به اتهام حمایت از
حضرت امام خمینی(ره) مورد
تعقیب و بازداشت قرار گرفت.
ساواک در تاریخ 17 /2 /43 در
این رابطه چنین می نویسد:
«نامبرده از جمله وعاظی است که
تعصب خاصی در تبعیت از
نظریات روحانیون مخالف،
مخصوصا آیت الله خمینی
دارد...
» آقای مروارید پس از
دستگیریهای مکرر در سالهای
42، 43، 45، در سال 47 در
مسجد مهدی(عج) تهران ویلا به
امامت جماعت پرداخت و یکی
از سخنرانان ثابت هیئت
انصارالحسین(ع) بود.
مشارالیه
در سال 49 به 18 ماه اقامت
اجباری در ایرانشهر محکوم
گردید ولی در دادگاه تجدید نظر
برائت یافت.
وی در همین سال
دستگیر و سه ماه در بازداشت به
سر برد.
آقای شیخ علی اصغر
مروارید در خرداد 51 به مدت
سه سال به شهرستان تبعید گردید
که این مدت در دی ماه 54 پایان
یافت.
وی پس از بازگشت از
تبعید به فعالیتهای خود ادامه داد
و یکی از فعالین دوران انقلاب
اسلامی بود و پس از پیروزی
انقلاب نیز مسئولیت کمیته
خیابان زنجان تهران را بعهده
گرفت.
شرح احوال رجال، ج 2، ص
680
10ـ حجت الاسلام حاج شیخ
جعفر جوادی شجونی در تاریخ
اردیبهشت 1311 در شهرستان
فومن متولد شد و پس از طی
مدارج خارج فقه و اصول به
تهران آمده و از وعاظ مشهور
این شهر گردید.
سابقه مبارزاتی
وی به زمان فدائیان اسلام بر
می گردد و در طول دوران
نهضت امام خمینی(ره) چند
مورد بازداشت و ممنوع المنبر
گردید.
وی پس از انقلاب
اسلامی از شهرستان کرج به
نمایندگی مجلس انتخاب شد.
ر.ک : یاران امام به روایت
اسناد ساواک، شهید حاج مهدی
عراقی، ص 261.
منبع:
کتاب
شهید حجتالاسلام و المسلمین مهدی شاه آبادی به روایت اسناد ساواک صفحه 210