موضوع: جلسه کارمندی حزب نیروی سوم
تاریخ سند: 25 آبان 1339
موضوع: جلسه کارمندی حزب نیروی سوم
متن سند:
شماره: 3507/ س . ن تاریخ:25 /8 /1339موضوع: جلسه کارمندی حزب نیروی سوم
جلسه کارمندی حزب نیروی سوم از ساعت 1800 تا 30 /19 مورخ 23 /8 /39 در منزل خلیل ملکی، شاهرضا خیابان رامسر بن‌بست اول سمت راست تشکیل بود.
ابتدا خلیل ملکی راجع به اوضاع سیاسی و اقدامات نهضت ملی مطالبی اظهار و از جمله گفته با آنکه ما مرتباً اصرار می‌کردیم که جبهه ملی خط‌مشی خود را روشن کند، پس از ماه‌ها مطالعه گویا تاکنون ده بار هر بار اساسنامه‌ای در بیست سی ماده تدوین کرده، ولی آن را علنی نکرده‌اند و حتی یکی از رهبران جبهه اخیراً گفته است که ما حزب و دسته که نیستیم، بنابراین اساسنامه و مرامنامه می‌خواهیم چه کنیم. یک چیزی در سه چهار ماده به عنوان برنامه جبهه تهیه خواهیم کرد.
از طرف دیگر بین آقایان رهبران جبهه ملی اختلاف افتاده و به دو سه جناح تقسیم شده‌اند. عده‌ای صحبت و پیشنهاد کرده‌اند که آقای اللهیار صالح به عنوان رهبر نهضت رسماً و علناً انتخاب شود، اما گروه طرفدار باقر کاظمی گفته‌اند که آقای صالح که جشن تولد نوزاد دربار را در کاشان برپا کرد، نباید به این سمت انتخاب شود و آقای کاظمی برای این امر مناسب‌تر است. ظاهراً خود کاظمی هم برای چنین جریانی تمایل نشان داده است. در این میان جناح دکتر کریم سنجابی هم نظرهایی دارد و تک مضراب‌هائی می‌زند. شورای مرکزی جبهه ملی هم دچار وضع مبهمی شده، به طوری که ظاهراً جز نمایندگان نهضت مقاومت ملی، نمایندگان سایر دستجات در آن مرتباً شرکت نمی‌نمایند. به این ترتیب بار دیگر لزوم این مطلب احساس می‌شود که ما باید حسابمان را با آقایان روشن نمائیم و به هیچوجه دنباله‌روی از آنها نکنیم.
خلیل ملکی سپس تأکید و اصرار زیادی برای تهیه آمار و ارقام عملکرد ادارات و وزارتخانه‌ها خصوصاً شرکت ملی نفت و کنسرسیوم نمود که کارمندان عضو کمیته که در آن ادارات کار می‌کنند ارقام فوق و اطلاعات لازم را تهیه و هر چه زودتر به ایشان بدهند.
مهندس حسین ملک1 مطالب مشروحی پیرامون وضع نامطلوب و سوءاستفاده‌های ادارات؛ همچنین رضا شایان2 مطالب مشابهی در خصوص وضع اداری و بوروکراسی وزارت کار اظهار داشته؛ ضمناً ملکی گفته است که اولین شماره روزنامه قریباً انتشار خواهد یافت و از مطالبی که تهیه خواهد شد در روزنامه ارگان حزب هم استفاده می‌شود.
رونوشت برابر اصل، اصل در پرونده کلاسه 149 . ح
بایگانی شود. 2 /9
توضیحات سند:
1. حسین ملک از اعضاى کمیته ایالتى حزب توده در تهران و مسئول برنامه‌هاى این حزب بود. وی به عنوان یکى از آوانگاردیست‌ها همراه با جلال آل احمد و ناصحى نخستین اقدامات عملى در حزب را در جهت انشعاب سازمان انجام داد و همراه با 11 تن از اعضاى این حزب در شمار نخستین انشعابیون، از حزب توده جدا شد. در انتشار نشریات اندیشه نو و حجار با انورخامه‌اى و برخى دیگر از انشعابیون همکارى داشت. وی به همراه خلیل ملکى و غالب انشعابیون، به حزب زحمتکشان ملت ایران پیوست و پس از شکل‌گیرى نیروى سوم در زمره فعالان آن درآمد.پس از کودتای 28 مرداد، به عنوان عضو هیأت اجرائیه نیروى سوم به عنوان رابط این حزب با کمیته مرکزى نهضت مقاومت ملى و نیز نماینده نیروى سوم در جلسه بین‌الاحزاب نهضت مقاومت برگزیده شد. ملک در این سال‌ها با مجله نبرد زندگى همکارى داشت و پس از تشکیل جامعه سوسیالیست‌هاى نهضت ملى ایران، به عضویت کمیته مرکزى این جامعه درآمد. در سال 1343 از سوى جامعه سوسیالیست‌ها همراه با آل‌احمد و امیر پیشداد در کنگره انترناسیونال سوسیالیست در بروکسل شرکت کرد.
در آغاز انقلاب در صدور بیانیه‌هایى علیه رژیم همراه با جمعى از شخصیت‌هاى سیاسى دیگر مشارکت داشت و در دهه شصت در پاریس نشریه سهند را به هوادارى از نهضت مقاومت ملى (دکتر شاهپور بختیار) انتشار داد، امّا فعالیت حزبى خاصى نداشت.
ملک در رشته‌هاى کشاورزى، اقتصاد و جامعه‌شناسى تحصیل کرد و آلبرت کارتى دبیر بین‌الملل سوسیالیست‌ها از وى به عنوان یکى از کارشناسان برجسته بین‌المللى یاد کرده است. از آثار حسین ملک مى‌توان به کتب و مقالات تولد غولها، نامه‌هایى از آسیا و آفریقا، چند مبحث در روان‌شناسى، درباره شناخت و دیالکتیک، نابسامانی‌هاى کشاورزى و ضرورت و شرایط اصلاح ارضى اشاره کرد. برخى نوشته‌هاى او در نشریات نامه مردم، اندیشه نو، نبرد زندگى و جهان نو منتشر می‌شد.
حسین ملک برادر خلیل ملکى و از مدافعان رژیم صهیونیستى اسرائیل بود و به همین علت در مورد مشقت‌هاى آنان مقالاتى مى‌نوشت که مورد اعتراض محافل سیاسى مذهبى قرار گرفت. وى در دهه 40 ملاقاتى با فرح پهلوى داشت. در اواسط دهه 60 خاطرات خود را در کیهان لندن انتشار داد که به علت اعتراض ایرانیان غرب‌نشین آنرا نیمه‌تمام رها کرد.
ر.ک: احزاب سیاسى ایران، محسن مدیر شانه‌چى، صص 215ـ 216
2. رضا شایان یکى از همکاران نزدیک خلیل ملکى در اتحادیه سوسیالیست‌ها که با ملکى دستگیر و محاکمه شد و در سال 1345 به اتهام انتشار افکار کمونیستى، محکوم گردید.