تاریخ سند: 3 خرداد 1344
محترماً به عرض میرساند. از مجموع تحقیقاتى که از متهمین حادثه 21 فروردین کاخ مرمر صورت گرفته این حقیقت آشکار شده است
متن سند:
فرستنده: بخش 311 0303
محترماً به عرض میرساند. از مجموع تحقیقاتى که از متهمین حادثه 21 فروردین کاخ مرمر صورت گرفته این حقیقت آشکار شده است که پس از مراجعت پرویز نیکخواه به ایران و جلوگیرى از خروج مجدد وى از کشور به رهبرى و کارگردانى نامبرده مقدمات تشکیل یک هسته کمونیستى طرفدار چین فراهم و با کوشش و تلاش مداوم مشارالیه چند نفر از تحصیل کردههاى انگلستان که در منچستر و لندن نیز با وى همکاریهائى داشتهاند در صدد ایجاد یک حزب کمونیستى بودهاند.
بازجوئیهاى معموله همچنین حکایت میکند که در ظرف یکى دو سال اخیر متجاوز از 15 فقره جزوه و نشریه کمونیستى از طرف پرویز نیکخواه تهیه و ترجمه و با همکارى دوستان وى پلىکپى و توزیع شده است.
نکتهاى را که در اینجا لازم میداند بدان اشاره و توجه مقامات عالیه ساواک را جلب نماید اینست که ضرورت مراقبت از اعمال و رفتار و فعالیتهاى پرویز نیکخواه و چند نفر همفکران وى مورد توجه اداره کل سوم بوده و این اداره که در جریان فعالیتهاى مضره نامبرده در انگلستان قرار داشته بمجرد ورود وى به ایران بوظائف ستادى خود عمل و دستورات لازم در این باره بواحد عملیاتى مسئول صادر نموده که اینک چگونگى اقدامات معموله را به طور خلاصه به عرض رسانده و فتوکپى گزارشات تنظیمى و نامههاى متبادله را به پیوست تقدیم میدارد.
در تاریخ 26 /5 /42 از طرف بخش مسئول گزارشى تنظیم و در آن ضمن تشریح فعالیتهاى پرویز نیکخواه در انگلستان بمسئله مراجعت دستجمعى شش نفر از فعالین سازمان دانشجویان ایرانى در انگلیس اشاره و احتمال داده میشود که براى انجام مأموریتى به ایران وارد شده باشند و در نتیجه از طرف مدیریت کل اداره سوم دستور مراقبت و عنداللزوم تعقیب قانون این افراد داده میشود (برگ اول).
در نتیجه از طرف بخش مسئول به اداره اعزام محصل اعلام میکردهاند که تا اطلاع ثانوى از خروج وى از کشور جلوگیرى (برگ 2) و به ساواک استان مرکز طى شماره 21826 /315 - 5 /6 /42 اعلام میکردهاند اعمال و رفتار پرویز نیکخواه را که از فعالین حزب توده در انگلستان بوده و به ایران مراجعت کرده و منزل وى در خیابان ژاله، خیابان حریرچیان واقع است زیر نظر گرفته نتیجه را اعلام دارند (برگ 3).
پس از یکماه در تاریخ 3 /7 /42 طى شماره 25387 /315 نتیجه اقدامات معموله از طرف اداره کل سوم استعلام میکردهاند (برگ 4) ولى ساواک تهران پس از مدتى در تاریخ 20 /8 /42، طى شماره 16574 (برگ 5) پاسخ میدهد که با تحقیقات معموله نامبرده در نشانى معینه شناخته نگردیده در حالى که آدرسى که در اختیار ساواک تهران گذارده شده بوده محل سکونت واقعى نیکخواه بوده و نامبرده تا هنگام دستگیرى نیز در همان منزل سکونت داشته است.
در هر صورت مجدداً از طرف اداره کل سوم در مورد تعیین آدرس مشارالیه تحقیق و ضمن تأیید آدرس قبلى آدرس محل کار پدر نیکخواه نیز بآن ساواک اعلام و در تاریخ 29 /12 /42 طى شماره 46742 /311- بار دیگر با اعلام آدرس وى دستور مراقبت از اعمال نامبرده صادر میکردهاند (برگ 6).
در تاریخ 19 /2 /43 طبق تقاضاى ساواک استان مرکزى طى شماره 9584 /311 سابقه پرویز نیکخواه به طور مفصلتر به آن ساواک اعلام و اشاره میشود که برابر اخبار واصله مشارالیه در انگلستان عضو کمونیست کمیته اجرائیه سازمان انشجویان بوده و در بین دانشجویان کمونیست ایرانى داعیه رهبرى را داشته است و طى همین نامه نیز نتیجه اقدامات معموله استعلام میشود (برگهاى 7 و 8)
ساواک استان مرکزى در تاریخ 11 /3 /43 طى شماره 5425 /20/الف پاسخ داده است «تاکنون فعالیت مضرهاى از نامبرده بالا مشاهده نشده است» (برگ 9).
با این که باستناد این نامه ساواک تهران اداره کل سوم میتوانسته پرونده را بایگانى نماید معهذا به علت اهمیت خاص موضوع و سوابق گذشته پرویز نیکخواه بلافاصله طى شماره 13281 /311- 21 /3 /43 به ساواک مذکور جواب داده میشود «خواهشمند است دستور فرمائید کماکان اعمال و رفتار نامبرده بالا را تحت مراقبت قرار داده و نتیجه را به موقع به این اداره کل اعلام دارند» (برگ 10).
ساواک مذکور پس از هفت ماه در تاریخ 22 /10 /43 که گروه نیکخواه سرگرم شدیدترین فعالیتهاى سیاسى خود بوده طى شماره 22811 /20/الف پاسخ داده است «از نامبرده بالا فعلاً فعالیت مضره سیاسى مشاهده نمیشود» (برگ 11).
دستورات مراقبت مشابهى نیز در پرونده فیروز شیروانلو و مهندس احمد منصورى مقدم داده شده که پاسخ ساواک استان مرکزى حاکى از عدم مشاهده فعالیت مضرهاى از آنان میباشد.
به طوری که ملاحظه میفرمایند اداره کل سوم در این مورد وظائف ستادى خود را به بهترین وجه ممکن انجام داده و چنانچه ساواک استان مرکزى تنها بمراقبت از اعمال و رفتار پرویز نیکخواه رهبر گروه نیز میپرداخت تمام تلاشهاى سیاسى این گروه کشف میگردید. مراتب جهت استحضار عالى به عرض رسید.
تهیه کننده. رئیس بخش 311. ثابتى
رئیس اداره یکم عملیات. لیقوانى
از طرف مدیر کل اداره سوم
شاهین
به عرض رسید فرمودند بخش 311 گزارشى در این زمینه تهیه نماید، به عرض تیمسار قائم مقام ریاست ساواک برسد.
11 /3 /44
به عرض تیمسار ریاست رسید. فرمودند یک کمیسیون چند نفرى مأمور تحقیق عمیق در این پرونده شد و گزارشهاى لازم را بمن داد.3 /3 /44
محترماً به عرض میرساند ریاست بخش شخصاً به استحضار تیمسار معاونت امنیت داخلى برساند.
19 /2
منبع:
کتاب
ترور شاه / حادثه کاخ مرمر به روایت اسناد ساواک صفحه 39