گزارش اطلاعات داخلی
تاریخ سند: 21 مرداد 1340
گزارش اطلاعات داخلی
متن سند:
شماره : 1628 /311 موضوع : سازمان نگهبانان آزادی از ساعت 16 روز 18 /5 /40 به تدریج دکتر ارسطو ایرانی کرمانی، مهندس عباس باستانی، حاج قاسم محرابی، احمد احرار، کارمند روزنامه اطلاعات به اتفاق دو نفر مخبرین روزنامه اطلاعات و کیهان، محمد مروی، علی اکبر افراسیابی، علی جانمدار، نیک نفس کرمانی وکیل پایه یک دادگستری، علی نعمت زاده، عباس معتمد، رضا سلطانی و عده[ای ]دیگر جهت ملاقات با دکتربقائی به زندان دژبان رفتند و با دکتر بقائی ملاقات نمودند1 در این ملاقات دکتر بقائی درباره تظاهرات مردم کرمان در روز جشن مشروطیت و این که چند نفر دستگیر شده اند سئوالاتی از دکتر ایرانی نمود، دکتر ایرانی اظهار داشت در روز جشن مشروطیت عده زیادی از مردم، در میدان مشتاقیه کرمان اجتماع کردند و شعارهائی به نفع شما و اعتراض به زندانی بودن شما دادند ولی پلیس و ژاندارم، دخالت کرد و مردم نیز مقاومت کردند بالنتیجه در حدود 80 نفر دستگیر شدند که عده ای از آنها را آزاد کردند.سپس علی قنائیان درباره اللهیار صالح اظهار داشت طرفداران اللهیار صالح شایع کرده اند که علت چپ شدن ماشین آقای اللهیار صالح در جاده کاشان این بوده [که ]دولتی ها در ماشین آقای اللهیار صالح مواد منفجره گذاشته بودند.
دکتر بقائی اظهار داشت تمام این کارهای مصنوعی را آقای اللهیار صالح برای این کرد که در تظاهرات 30 تیر شرکت نکند، بقائی اضافه نمود ما از این لحاظ از آقای اللهیار صالح متشکریم.
2 ضمنا مخبرین روزنامه اطلاعات و کیهان مدت 35 دقیقه با دکتر بقائی خیلی آهسته مذاکره کردند.
به پرونده سازمان نگهبانان آزادی ضمیمه و بایگانی شود
توضیحات سند:
1ـ 15 خرداد 1340 هش محاکمه دکتر بقائی در دادگاه عادی نظامی به اتهام انتشار اعلامیه ای مبنی بر تحریک افسران آغاز شد، در 6 تیر ماه، دادگاه عادی نظامی دکتر بقائی را به دو سال حبس تأدیبی محکوم کرد اما در دادگاه تجدید نظر نظامی، در روز 7 دی ماه، سرانجام به اتفاق آرا، رأی برائت دکتر بقائی صادر شد.2ـ جبهه ملی در 29 تیرماه، همگان را به تظاهرات علیه دولت امینی دعوت کرد.
سخنگوی دولت نیز اعلام نمود: «دولت با تمام قوا تظاهرات 30 تیر را درهم می شکند، اگر حوادثی اتفاق بیفتد، مسوول مستقیم آن کسانی هستند که زیربار این مسوولیت رفته اند و دولت شدیدا آنها را مجازات خواهد کرد.
به جوانانی که نمی خواهند به جای آزادی، قدرت خفقان آوری بر مملکت حکومت کند، اخطار می کنیم که متوجه جریان باشند.
عواملی که سی ام تیر را (در سال 1331) به وجود آورد، امروز وجود ندارد»