موضوع: اظهارات دکتر على امینى
تاریخ سند: 29 اسفند 1349
موضوع: اظهارات دکتر على امینى
متن سند:
گزارش خبربه: 20ﻫ 4 شماره گزارش: 1542 /20ج
از: 20ج تاریخ گزارش: 29 /12 /49
موضوع: اظهارات دکتر على امینى
ساعت 08:30 صبح روز 27 /12 /49 جلسه‌اى با حضور سروش مقاله‌نویس. شیخ على حبیبى. سید شریفى. شیخ محمد اشعرى. سید حسین رضوى کارمند کارخانه برق تهران. دکتر مقدسیان دندانپزشک. دکتر کروریان کارمند شرکت کل داروئى. صانعى کارمند شرکت داروئى کل کشور. رنجبرى پیشکار امینى و کوتوال در منزل امینى تشکیل و پرسشهاى زیر از او شده است:
1 ـ آقاى دکتر امسال در سلام عید شرکت خواهید کرد یا خیر؟ دکتر جواب داده تا خدا چه خواهد سپس موضوع شرفیابى به حضور شاهنشاه را در زمان نخست‌وزیرى خود چنین شرح داده است. در زمان نخست‌وزیرى شاهنشاه آریامهر مرا احضار فرموده و من هم با عجله لباس پوشیده وارد کاخ سعدآباد شدم. محسن گفت آقاى نخست‌وزیر یقه پیراهنت پاره است در صورتی که اجازه دهید چند عدد پیراهن بیاورم دکتر اظهار داشته گمان نمى‌کنم محسن گفته جلو آئینه تماشا کن. من وقتى نگاه کردم دیدم پیراهنم پاره است. امینى به محسن گفت چاره چیست باید به حضور شاهنشاه شرفیاب شوم. وقتى شرفیابى صورت گرفت پس از مذاکرات شاهنشاه فرمودند این کراواتى که بسته‌اى به لباست نمى‌خورد. من سکوت کردم و پس از پایان بیانات شاهنشاه مرخص و به محسن گفتم روى عجله از کراواتم نیز ایراد گرفتند.*
حال در ایام عید سعى می‌کنم کهنه‌ترین لباس خود را بپوشم زیرا براى دیدن من مى‌آیند و نمى‌خواهم افرادی که وضع مالى آنها خوب نیست جلویشان لباس خوب پوشیده باشم.1
شیخ محمد اشعرى اظهار داشت پیغمبر اکرم نیز همین عقیده را داشتند. رجال نباید در برابر فقرا لباس فاخر بپوشند. دکتر امینى سپس افزود دکتر محمد مصدق که فامیل من بود وقتی که می‌خواست نخست‌وزیر شود به او گفتم دکتر صلاح نیست شما نخست‌وزیر مملکت شوید. به حرف من گوش نکرد تا اینکه در جریانات زد و خورد به حضورش رفتم دیدم زیر پتو غش کرده او را به منزل خودم آوردم و مخفى نمودم و سپس به او گفتم عرض نکردم صلاح نیست نخست‌وزیر شوید. مرحوم دکتر مصدق گفت: من باید مبارزه کنم و مرد مبارزى باشم. امینى سپس گفت اینهم بگویم که مصدق مرا وزیر کرد در صورتی که مایل نبودم در کابینه او باشم حالا باید بگویم نخست‌وزیرى کار مشکل و پرمسئولیتى است. اکنون اداره مملکت به دست تواناى شاهنشاه آریامهر انجام مى‌گیرد.
2 ـ امینى افزود سه شب قبل به اتفاق دکتر فرهاد به منزل یک نفر به شام دعوت داشتیم پس از صرف شام دکتر فرهاد از من خواهش کرد که روز دوشنبه دوم عید به شمال برویم. هر چند من میل نداشتم ولى به علت رو در بایستى که با او دارم مجبورم به اتفاق به شمال برویم و شاید تا روز سیزده هم آنجا باشیم. این جلسه در ساعت 50: 9 پایان یافت.
نظریه شنبه:
1 ـ با توجه به اینکه دکتر فرهاد تحصیلکرده شوروى و خانمش نیز روس مى‌باشد معلوم نیست دکتر امینى از او چه رو در بایستى دارد.
3 ـ برابر تحقیقاتى که از وارسى تابلونویس که در خیابان شاهپور جنب سینما آتیله دارد به عمل آمده دکتر موصوف جراح مى‌باشد ضمناً نامبرده در انجمن فرهنگى ایران و شوروى نیز تردد داشته است.
نظریه یکشنبه ـ مفاد گزارش خبر تأیید و نظریه شنبه قابل بررسى مى‌باشد تا چنانچه دکتر فرهاد پیشینه‌اى در ستاد داشته باشد مراقبت بیشترى از او به عمل آید.
نظریه 20 ج ـ نظریه یکشنبه تأیید مى‌گردد.
توضیحات سند:
* دکتر امینى در این گزارش ماجراى ملاقات خود را با شاه به تفصیل بیان مى‌کند:گزارش خبر
به: 321، شماره گزارش: 20051 /20ﻫ 4
از: 20ﻫ 4، تاریخ گزارش: 7 /1 /50
موضوع: اجتماع در منزل دکتر على امینى
ساعت 800 روز 27 /12 /49 در منزل دکتر على امینى عده‌اى در حدود 15 نفر حضور داشته و شناخته‌شدگان به شرح زیر بودند. کوتوال. اکبر سروش. کسروى. سرمست. شیخى به نام اشعرى. شیخى به نام حریرى اهل گیلان. منصوریان از غله. یوسف رنجبر. در این جلسه کرورى یک جلد کتاب مثنوى از طرف پدرام کارمند بازنشسته گمرکات که شب‌هاى جمعه نیز جلسه درویشى دارند به امینى تسلیم نمود. سپس از جزوه پیوست تحت عنوان اندرزهاى حضرت محمد (ع) وسیله اشعرى بین حاضرین توزیع گردید بعد امینى ضمن اظهار اینکه در لباس پوشیدن به خودش توجه ندارد اضافه کرد در زمان نخست‌وزیرى روزى به حضور اعلى‌حضرت شرفیاب و گزارشى را به عرض مى‌رساندم. فرمودند این کراوات شما مناسب نیست بنده سکوت کردم فرمودند بقیه گزارش. عرض کردم من تصور کردم.
مى‌خواستید از وراجى بنده خلاص شوید که از کراوات ایراد فرمودید بعد به نخست‌وزیرى رفتم و در آئینه دیدم علاوه بر اینکه کراواتم مناسب نیست یقه بنده هم ریش و پاره است و افزود بعضى از دوستان مى‌خواهند به من لطف کنند مرا ناراحت مى‌نمایند کارت تبریکى داشتم نوشته بود آقاى دکتر امینى نخست‌وزیر سابق و آینده این کلمه را هرکس بگوید من ناراحت می‌شوم زیرا دیگر نخست‌وزیرى در ایران کار من و امثال من نیست زیرا بسیار دشوار شده و بار سنگینى است که نمى‌شود به دوش کشید. بیان این قبیل مطالب تا ساعت0900 ادامه داشت.
نظریه یکشنبه ـ تشکیل اجتماع و بیان مطالب بالا صحیح به نظر می‌رسد.
نظریه چهارشنبه ـ نظریه یکشنبه مورد تأیید است.ب
1 ـ همان طورى که در گزارش ملاحظه مى‌شود امینى در برخوردهاى اجتماعى سعى مى‌نمود خود را وجیه‌المله و مردمى نشان دهد به طورى که با لباس مندرس و کهنه در ایام خاص در جلو انظار، ظاهر مى‌شد. ولى مردم نمى‌دانستند که این ظاهرسازی‌ها را باور کنند یا موضوع باخت در قمار دویست هزار تومانى همسرش در سوئیس (برابر گزارش 16 /6 /41) و یا قضیه رشوه یک میلیون دلارى امینى از آمریکایی‌ها بابت قرارداد نفت را، قبول نمایند. (گزارش 13 /12 /46).