تاریخ سند: 9 بهمن 1341
موضوع: شیخ عباس واعظ طبسی
متن سند:
تاریخ: 9 /11 /1341
موضوع: شیخ عباس واعظ طبسی
ساعت 1030 روز 4 /11 جاری در منزل آیتاله قمی، آقای شیخ عباس طبسی واعظ منبر رفت و ضمن سخنرانی اظهار داشت:
« آقای علم خیال کرد میتواند پیش برود؛ ما میگوئیم مالکیت اهمیت دارد، دولت با دیکتاتوری میخواهد الغاء مالکیت بکند، ولی ما تا زندهایم نمیگذاریم این کار انجام شود. مردم بدانید من میخواهم پروندهام تکمیل بشود و بروم آش زندان قزل قلعه1 را بخورم. ای مردم پیش بروید و نترسید.»
توضیحات سند:
1. زندان قزل قلعه یا « قزل قلاع » به معنای قلعه سرخ، از جمله یادمانهای دوران قاجار و پهلوی اول و دوم است. محل این زندان که دارای دیوارهای کاهگلی بلند بود، در دوران قاجاریه به عنوان مکانِ اطراقِ کاروانهایی که از زنجان و گیلان و همدان و گلپایگان و... عازم پایتخت بودند، مورد استفاده قرار میگرفت و پیشتر از آن، محلِ نگهداریِ مهمّات قشون بود و در زمان رضاشاه نیز به عنوان انبار مهمّات و وسایل اسقاطی مورد استفاده قرار میگرفت.
قزل قلعه، بعد از کودتای ۲۸ مرداد 1332ش، تبدیل به زندان شد و در آن جنایت بسیاری رخ داد. پس از ساخته شدنِ زندان اوین، در سال 1350ش، زندان قزل قلعه نیز کارآئی خود را از دست داد.
سرگرد جانب، سروان آشتیانی نسب، سرگرد خلج هدایتی و سرهنگ سیف الدین عصار از جمله رؤسای زندان قزل قلعه بودند که از بین آنان، سرگرد سیف الدین عصار، مأمور خدمت از ارتش به ساواک بود و در سالهای حضور خود در قزل قلعه، در بسیاری از دستگیریها مشارکت داشت.
استوار ایوب ساقی، یکی از سرشناس ترین چهرههای نظامی زندان قزل قلعه با شخصیتی متضاد است. او متولد شهر اهر بود و رگهای از لوطیگری داشت. تا پنجم ابتدایی درس خوانده بود و پیشتر انباردار قزل قلعه بود و بعدها همه کاره قزل قلعه شد.
زندانیان مقاوم مورد احترام او بودند و در مقابل، با زندانیانی که از خود ضعف نشان میدادند، رفتاری خشن داشت و گاه برای تحقیرِ آنان میگفت: « آخه تو که جونش رو نداشتی، چرا چریک شدی؟» یا «چرا کمونیست شدی؟»
زمانی که قزل قلعه منحل شد، استوار ساقی نیز به اوین آمد و وارد کادر اداری شد و علی رغم آنکه در سال1353ش بازنشسته شد، ولی تا زمان پیروزی انقلاب در دستگاه ساواک باقی ماند.
بخشی از این زندان بزرگ، پس از پیروزی انقلاب اسلامی به « میدان میوه و تره بار » تبدیل شد که درحال حاضر نیز دارای همین کارآئی میباشد.
برگرفته از: قزل قلعه، زندان سرخ پهلوی، یعقوب لطفی، موزه عبرت ایران.
منبع:
کتاب
آیتالله حاج شیخ عباس واعظ طبسی به روایت اسناد ساواک صفحه 34