حوادث و وقایع شهرهاى استان مازندران
حوادث و وقایع شهرهاى استان مازندران
متن سند:
حوادث و وقایع شهرهاى استان مازندرانبدنبال تظاهرات اخلالگرانه‌اى که در شهرهاى آمل، بابل، سارى و گرگان در استان مازندران رخ داد و چگونگى آن قبلاً به استحضار رسیده، در روزهاى 23 و 24 /7 /57 (2537 شاهنشاهى) نیز حوادث و وقایع شهرهاى استان مذکور بشرح زیر بوده است:
1ـ از ساعت 1515 روز 23 /7 /57، حدود 4 نفر از اهالى شهر آمل بمنظور شرکت در شب هفت کشته‌شدگان تظاهرات اخیر شهر آمل، در حالیکه سه نفر از روحانیون سرشناس شهر آمل به نام‌هاى رجائى، فاضل و مداح و 1 نفر زن چادرى و 1 دستگاه اتومبیل سیاه‌پوش آنها را همراهى می‌کرده با عبور از خیابان بطرف گورستان شهر حرکت کرده‌اند.
افراد مزبور ضمن تظاهرات خیابانى مبادرت به دادن شعار «برادر ارتشى چرا برادرکشى» کرده و هنگامیکه به امامزاده ابراهیم (گورستان شهر) رسیده‌اند، عده‌اى از دانشجویان شرکت کننده در اجتماع مذکور پلاکارد پارچه‌اى بزرگى به مضمون: «تنها قیام مسلحانه می‌تواند ملت ایران را از اسارت حکومت کنونى خلاصى بخشد» در معرض دید همگان قرار داده‌اند. سپس طلبه‌اى که از شهر قم به آمل آمده اعلامیه پنجم ذیعقده روح‌الله خمینى را که بعنوان دانشجویان و طلاب علوم دینى می‌باشد قرائت کرده است.
در اجتماع مذکور همچنین افراد ناشناسى مبادرت به توزیع دو نوع اعلامیه مضره نموده‌اند. در یکى از اعلامیه‌ها که به امضاء جمهورى انقلابى و دموکراتیک خلق بوده، از مردم دعوت شده تا با درهم شکستن ارتش و جنگ مسلحانه دراز مدت توده‌ها، تحت رهبرى طبقه کارگر برقرارى جمهورى انقلابى و دموکراتیک خلق را ممکن سازند.
در اعلامیه دیگر شعارهایی به مضمون زیر به چشم می‌خورده است:
«جواب دوستی، خمپاره و تفنگ نیست ـ ارتش، مملکت ستمدیده منتظر توست ـ ارتش، به روی پاخیز، ملت یاور توست.»
در ساعت 2 /17 پس از سخنرانی یک نفر از نزدیکان یکی از کشته‌شدگان تظاهرات اخیر و دو نفر واعظ، جمعیت به تدریج گورستان را ترک گفته‌اند.
2ـ در ساعت 1815 روز مذکور افراد ناشناسی یک بطری حاوی مواد آتش‌زا را در میدان مجسمه شهر آمل به طرف مأمورین مستقر در میدان پرتاب کرده و متواری شده‌اند. بطری مزبور عمل نکرده لیکن خساراتی ببار نیاورده است.1
3ـ روز 23 /7 /57 از طرف پنج نفر از روحانیون قشری و طرفدار روح‌الله خمینی مقیم شهر بهشهر اعلامیه‌ای در مورد تعطیل روز 24 /7 /57 تهیه و انتشار یافته است. در این اعلامیه از مردم شهر بهشهر خواسته شده که محل کسب و کار خود را در روز 24 /7 /57 تعطیل نمایند. ضمناً اعلامیه دیگری به همین منظور از سوی طرفداران جبهه به اصطلاح ملی در شهر مذکور توزیع شده است.
4ـ روز 23 /7 /57 در شهر گنبد کاووس عده‌ای ناشناس ضمن تماس تلفنی و پخش اعلامیه‌های دستنویس، مغازه‌داران شهر مزبور به ویژه کسبه ترکمن را تهدید نموده‌اند چنانچه روز 24 /7 /57، مغازه‌های خود را تعطیل نکنند محل کار آنها به آتش کشیده خواهد شد.
5ـ از ساعت 1 روز 24 /7 /57، مجلسی با شرکت قریب 25 نفر در مسجد رضاخان شهر ساری برگزار گردیده است. در این مجلس واعظی به نام عبدالوهاب قاسمی ضمن سخنرانی، از روح‌الله خمینی تمجید و مردم را به آرامش دعوت کرده و اضافه نموده نباید با برهم‌زدن نظم، بهانه‌ای بدست مأمورین دولت بدهید که کشتار راه بیندازند. مجلس مذکور در ساعت 1115 خاتمه یافته و جمعیت شرکت‌کننده در آن در حالیکه عکس‌هائى از خمینى در دست داشته‌اند با دادن شعارهائى به مضمون زیر:
«اى برادر ارتشى، تو در قلب ما جاى دارى» به تدریج از مسجد خارج شده‌اند.
تظاهرکنندگان همچنین شعارهائى به مضمون زیر داده‌اند:
«دروازه تمدن یا قتل عام مردم ـ قرآن حامى ما، قرآن ناجى ما ـ ما همه سرباز توئیم خمینى، ما همه جانباز توئیم خمینى، ما قاتل دشمن توئیم خمینى.»
متظاهرین از خیابانهاى نادر، پهلوى و شاه گذشته و مجدداً در مقابل مسجد رضاخان اجتماع کرده و در سطح خیابان نشسته و شیخ عبدالحمید عبدالهى براى آنان سخنرانى کرده است.
این تظاهرات در ساعت 123 خاتمه یافته و شرکت‌کنندگان متفرق شده‌اند.2
6ـ ساعت 11 روز 24 /7 /57، قریب 2 نفر از اهالى بخش کلاله در شهرستان گنبدکاووس، بدون تظاهرات در خیابانهاى بخش مذکور مبادرت به راه‌پیمائى کرده و سپس متفرق شده‌اند.
7ـ برابر اطلاع واصله، در شهر آمل شایع شده که در روز 24 /7 /57، 1 قبضه اسلحه کمرى به شهر مذکور وارد و در اختیار قشریون مذهبى قرار گرفته تا بعد از روز 24 /7 /57 افراد فوق‌الذکر دست به عملیات خرابکارى و براندازى بزنند.
ارزیابى خبر :
خبرهاى مندرج در مواد یک تا شش و همچنین وجود شایعه در ماده هفت صحت دارد.
اقدامات انجام شده:
مراتب به نخست‌وزیرى اعلام گردیده است.
توضیحات سند:
1. روزنامه‌ها نوشتند که در واپسین ساعات امروز (23 /7 /57) «برای مدتی در خیابان‌های رضاشاه آمل صدای شلیک گلوله به گوش می‌رسید. در پی شلیک پیاپی گلوله‌ها مردم وحشت‌زده از خواب پریدند. مأموران انتظامی که در تمامی خیابان‌ها و کوچه‌های آمل مستقر بودند اعلام کردند که یک ناشناس دست به تیراندازی زده است. (اطلاعات، ش 15735، ص2) همچنین قضات دادگستری آمل در بیانیه‌ای که منتشر کردند و آن را به رئیس دیوان عالی کشور فرستادند خواستار انحلال دیوان کیفر شدند. آنان در این بیانیه کشتار مردم آمل را به دست نیروهای نظامی و انتظامی حکومت محکوم کردند. (همان)2. خبرگزارى پارس شمار مردم تظاهرکننده سارى را 4000 نفر نوشت و از قول خبرنگارش یادآور شد که «در جریان تظاهرات که از ساعت 11 بامداد تا نیم ساعت بعدازظهر به طول انجامید برخورد و تشنجى بین تظاهرکنندگان و ماموران پیش نیامد.» (بولتن خبرگزارى پارس، ش 210، ص 27)