تاریخ سند: 22 دی 1357
متن سند:
تلگرافات وارده 1ـ در این موقعیت هیچ روحانی محتاج هم حاضر نخواهد بود که از طرف ساواک بوی کمک مالی شود و همه از اسم ساواک گریزانند.1 2ـ وضع فعالیتهای دو نفر روحانی بشرح زیر بعرض میرسد.
الف.
شیخ اسداله مدنی فعلاً کلیه امور شهر زیر نظر وی انجام میشود و شهربانی تحت نظر ایشان است و رابط بین آنها ستوان نیکوسخن میباشد که کلیه گزارشات توسط وی به شیخ اسداله مدنی داده می شود اخیرا رئیس شهربانی نهاوند بنا بدستور مرکز به تهران احضار که مدنی به رابط شهربانی اظهار میدارد چرا رئیس شهربانی نهاوند به تهران اعزام شده بایستی بما تحویل تا او را مجازات و عقده های مردم خالی میشد حال با رفتن رئیس شهربانی مردم چگونه عقده های خود را خالی کنند در پاسخ سروان نیکوسخن مرتبا بله قربان گفته و اظهار میدارد منبعد همین کار را خواهیم کرد جناب مدنی و فرمانده پادگان هم تلفنا همبستگی خود را اعلام و اظهار بندگی نموده که مراتب قبلاً بعرض رسیده است فرماندار و تمام مدیران کل ادارات بمنزل مدنی رفته ضمن اعلام همبستگی روش کار خود را از وی سؤال مینمایند بازاریان و سایر طبقات مختلف مردم به همین منوال ضمنا شیخ مدنی در مدت کوتاهی که بهمدان وارد شده در تمام سخنرانیهای خود مردم را بآرامش دعوت و از تهمت زدن و کشتن و آتش زدن منع نموده است.
ب : شیخ محمدتقی عالمی عامل اصلی درگیریها و تظاهرات ضد میهنی علنا با کمونیستها همکاری دارد که دکتر رادمنش استاد دانشگاه بوعلی یکی از آن اشخاص می باشد وی هر گونه عمل خلافی که از لحاظ [ناخوانا] و آتش سوزی را که از وی سئوال میکنند میگوید کار ساواکی ها است و گفتارش هم تحریک آمیز و دروغ و حقایق را وارونه جلوه داده و اشخاص را گمراه مینماید به یاد شده گفته میشود در راه پیمایی عده ای کمونیست شرکت داشته و شعار کمونیستی میداده اند و عالمی در پاسخ اظهار میدارد هدف یکی است اشکالی ندارد و فرزندش بنام رضا عالمی با عده ای از اوباش رابطه دارد و آنها را جهت آتش زدن و ترور اشخاص رهبری مینماید و تصمیمی که در مرکز گرفته شده در این وضع کنونی بمصلحت نمی باشد زیرا پس از اقدام بکار این آرامش نسبی هم که بوجود آمده از بین خواهد رفت چون شهربانی قدرتی ندارد فوری عملیات را بمامورین ساواک نسبت داده در نتیجه منازل بدون دفاع کارمندان آسیب پذیر و به آتش کشیده میشود.
2 فاتح محترما بعرض برساند.
24 /10 /57
توضیحات سند:
1ـ ساواک اعتباری را برای پرداخت به روحانیان به ویژه در شهرهای کوچک در نظر گرفت تا از این طریق بتواند با جلب نظر آنان از دامنه تظاهرات مردم علیه حکومت بکاهد ؛ چرا که علنا به این نتیجه رسیده بود، رهبری نهضت توسط روحانیان صورت می گیرد.از نتیجه واقعی این اقدام سندی در دست نیست ؛ این که ساواک تا چه حد موفق شده اعتبار در نظر گرفته شده را هزینه کند.
امّا روشن است که در این مورد (همدان) موفقیتی نداشته است.
و یا در سند دیگری از ساواک مازندران آمده است که «وجوه باقی مانده را با بررسی کامل به واعظی که برای ایراد سخنرانی به منابر می روند و همچنین لوتی های محل و سردسته های آنان پرداخت نموده و ضمن تحبیب این افراد مبلغ پرداختی را برآورد و اعلام نمایید.
» (پرونده 5 ـ 312 /125، ج 5) که معلوم می شود ساواک مازندران نتوانسته آن را هزینه کند، سراغ رده دیگری از روحانیان (وعاظ) رفته تا شاید بتواند موفق شود.
به هر حال در چنان موقعیتی، تعداد اندک روحانیان موافق با حکومت دوره سکوت خود را می گذراندند و بقیه نیز که با نهضت امام خمینی همگام بودند، رهبری مردم را در دست داشتند.
2ـ این جمله که «تصمیمی که در مرکز گرفته شده در این وضع کنونی به مصلحت نمی باشد» قطعا تصمیمی سری بوده که به درستی نمی شود حدس زد چیست؟ آیا می تواند ارتباطی با سخنرانی افشا شده محمدرضا پهلوی و قرینه ای بر درستی آن باشد؟ ر.ک : ضمیمه شماره یک.
* امروز (22 /10 /57) «از ساعت 5 /9 صبح گروه کثیری از طبقات مختلف مردم همدان که تعداد آنها حدود 15 هزار نفر بود پس از راهپیمایی از میدان امامزاده عبداللّه و خیابان بوعلی در انتهای خیابان جهان نما مبادرت به تظاهرات آرامی نمودند.
در انتهای خیابان جهان نما چند تن برای آنان سخنرانیهایی ایراد کردند.
این تظاهرات آرام و بدون جلوگیری پایان یافت.
» (بولتن خبرگزاری پارس، ش 295، صص 5 و 6) از دیگر اخبار همدان این که «ساعت 0200 یک بطری کوکتل مولوتف در تعمیرگاه بهداری همدان پرتاب و باعث آتش سوزی یکدستگاه خودرو گردید.
» (گزارش نوبه ای اطلاعاتی شماره 40 اداره سوم ستاد بزرگ ارتشتاران)