تاریخ سند: 15 دی 1357
متن سند:
حوادث و وقایع نقاط مختلف کشور در روز 15 /10 /57 شهرهای قم و کاشان : الف ـ پیش از ظهر روز 15 /10 /57، بتدریج قریب 20 هزار نفر در مسجد جامع شهر قم و خیابانهای اطراف آن اجتماع و سپس بطرف صحن مطهر حضرت معصومه (ع) حرکت کرده و گروهی از اینعده در صحن مطهر به تظاهرات و دادن شعارهای ضد میهنی پرداخته و طی آن کتیبه مربوط به فرامین اعلیحضرت همایون شاهنشاه آریامهر را در مورد بازسازی حرم حضرت معصومه (ع) از بین برده و بتدریج متفرق شده اند.1 ب ـ بعدازظهر روز 15 /10 /57 گروههائی از عناصر فرصت طلب در نقاطی از شهر قم به تظاهرات و راه پیمائی خیابانی مبادرت نموده و سپس بتدریج متفرق شده اند.
ضمنا در روز مذکور پس از برگزاری نماز جماعت مغرب و عشاء قریب 1000 نفر از قشریون مذهبی و طلاب علوم دینی در صحن مطهر حضرت معصومه (ع) به دادن شعارهای ضد میهنی مبادرت کرده و سپس متفرق و ضمنا منازل دو نفر از مأمورین انتظامی را بآتش کشیده اند.
پ ـ پیش از ظهر روز 15 /10 /57 متدرجا عده ای از مردم شهر کاشان طبق معمول در گورستان فیض این شهر اجتماع و در مراجعت از گورستان به تظاهرات آشوبگرانه خیابانی و دادن شعار مبادرت کرده اند و در خلال آن چند وسیله انفجاری نیز بطرف مأمورین پرتاب که مأمورین به مقابله با آنها پرداخته و در نتیجه یک نفر از اخلالگران کشته2 و 5 نفر دیگر مجروح شده اند.
بعدازظهر روز 15 /10 /57 بتدریج قریب 2 هزار نفر از اهالی در میدان کمال الملک شهر کاشان اجتماع نموده و بعد بطرف زیارتگاه پنجه گاه رفته و پس از لحظاتی توقف در این محل بدون درگیری با مامورین انتظامی متفرق شده اند.
کرمان : از ساعت 1000 روز 15 /10 /57، متدرجا قریب یکهزار نفر از مردم کرمان در مسجد جامع این شهر اجتماع و سپس از مسجد خارج و شروع به راه پیمائی در خیابانهای شهر مزبور کرده و طی آن شعارهای ضد میهنی داده اند.
راه پیمایان آنگاه به ساختمانهای ادارات دارائی و آموزش و پرورش کرمان که تعدادی از کارمندان آنها در این ادارات متحصن بوده اند، مراجعه و همبستگی خود را با اینعده اعلام کرده اند و بعد به راه پیمائی ادامه داده و قصد عبور از مقابل ساختمان ستاد مرکز آموزش نظامی کرمان را داشته اند که به آنان تذکر داده شده مسیر خود را تغییر دهند، ولی جمعیت به راه خود ادامه داده و در همین هنگام یکی از سربازان مراقب ستاد مذکور چند تیر هوائی شلیک کرده که در نتیجه راه پیمایان متفرق شده اند.
3 شهرهای استان مازندران : از صبح روز 15 /10 /57، شماری از قشریون مذهبی و عناصر فرصت طلب در برخی از مساجد شهرهای ساری، گنبدکاووس و بهشهر اجتماعاتی داشته اند و در شهر ساری پس از خاتمه مجلس، اجتماع کنندگان از مسجد خارج و به راه پیمایی خیابانی پرداخته و ضمن آن عدادی از راه پیمایان بطرف مامورین انتظامی سنگ پرتاب نموده اند.
4 راه پیمایان با دخالت مأمورین انتظامی متفرق شده اند.
شیراز : پیش از ظهر روز 15 /10 /57، حدود 1500 نفر از طبقات مختلف در گروههای تقریبی 100 نفری در برخی از خیابانهای شهر شیراز دست به تظاهرات و دادن شعار زده و در مسیر حرکت خود جماعتی از تظاهرکنندگان بطرف کامیون حامل مأمورین فرمانداری نظامی سنگ پرتاب کرده اند.
متظاهرین توسط مأمورین فرمانداری نظامی متفرق شده اند.
5 اراک : از صبح روز 15 /10 /57، حدود 1500 نفر از قشریون مذهبی روستاهای نمک کور، سنجان، مشک آباد و داودآباد شهرستان اراک، اهالی روستای مرزی جوان را که قبلاً در تظاهرات ملی و میهنی شهر اراک شرکت کرده بودند، مورد حمله و هجوم قرار داده و در درگیری فوق 7 نفر از مخالفین زخمی شده که جهت درمان به بیمارستان اعزام شده اند.
6 کرمانشاه : از صبح روز 15 /10 /57، حدود پنجهزار نفر از قشریون مذهبی و عناصر فرصت طلب در برخی از خیابانهای شهر کرمانشاه به تظاهرات آشوبگرانه مبادرت و قصد پایین آوردن پیکره شاهنشاه آریامهر را داشته اند که با دخالت مامورین انتظامی متفرق شده اند.
در تظاهرات مذکور سه شعبه بانک، یک رستوران، یکباب مغازه صفحه فروشی، قسمتی از هتل داریوش و یک مشروبفروشی توسط تظاهرکنندگان به آتش کشیده شده است.
7 شهرهای خرم آباد و بروجرد : روز 15 /10 /57، گروههائی از عناصر فرصت طلب و قشریون مذهبی در شهرهای خرم آباد و بروجرد در برخی از خیابانها شهرهای مذکور به تظاهرات پرداخته و ضمن آن شعارهای ضد ملی و علیه مقامات عالیه مملکتی داده اند.
ضمنا گروههائی از متظاهرین به منازل سه نفر از درجه داران ارتش شاهنشاهی حمله و قصد آتش زدن منازل مذکور را داشته اند که مأمورین از اقدام آنان جلوگیری بعمل آورده اند.
8 شهر زاهدان : صبح روز 15 /10 /57، قریب 2 هزار نفر از قشریون مذهبی در محل هیئت رضویه شهر زاهدان اجتماع و پس از سخنرانی سیدمحمدرضا کفعمی خراسانی روحانی سرشناس این شهر شروع به راه پیمایی در بعضی از خیابانهای زاهدان نموده و در خلال آن گروهی از راه پیمایان اقدام به دادن شعارهایی به طرفداری از روح اله خمینی نموده اند.
راه پیمایان سپس به مسجد جامع شهر زاهدان رفته و پس از برگزاری نماز جماعت بتدریج متفرق گردیده اند.
9 شهر بوشهر : روز 15 /10 /57، تظاهرات پراکنده ای با شرکت گروههائی از مردم بوشهر صورت گرفته و متظاهرین ضمن ایجاد راه بندانهائی در برخی از خیابانها تمثالهائی از اعلیحضرت همایون شاهنشاه آریامهر را که روی آنها علامت ضربدر کشیده شده به شیشه های اتومبیلها نصب کرده اند.
در جریان تظاهرات مذکور همچنین دو دستگاه اتومبیل توسط تظاهرکنندگان به آتش کشیده اند.
بندر ماهشهر : مقارن ساعت 1000 روز 15 /10 /57، حدود 2 هزار نفر از اهالی ماهشهر در ناحیه غیر صنعتی بندر ماهشهر تظاهراتی به طرفداری از روح اله خمینی برپا کرده و سپس بتدریج متفرق شده اند.
10 یزد: روز 15 /10 /57، گروهی اخلالگر در شهر یزد با در دست داشتن سنگ و چوب بیکی از پمپ های بنزین در شهر مذکور حمله کرده اند و ضمن آتش زدن چند حلقه لاستیک فرسوده اتومبیل یکی از عناصر آشوبگر یکعدد بمب دست ساز را بطرف مامورین انتظامی مستقر در این محل پرتاب که منجر به مجروح شدن مامور موصوف گردیده است.
با دخالت مامورین انتظامی شلیک چند تیر هوائی مهاجمان اخلالگر متفرق شده اند.
11 شهرهای اصفهان و نجف آباد: روز 15 /10 /57 دو عدد بمب دست ساز یکی در منزل رئیس سندیکای خبازان شهر نجف آباد و دیگری در شرکت مسافربری اتو عدل اصفهان منفجر شده که در اثر انفجار بمب در شرکت اتو عدل چهار نفر مجروح و جهت درمان به بیمارستان اعزام گردیده اند.
ضمنا افراد ناشناسی در روز مذکور به یکی از افسران هوانیروز اصفهان و یکی از مامورین شهربانی در شهر نجف آباد حمله کرده و آنان را مجروح نموده اند.
12 شهرهای بندر لنگه و میناب : روز 15 /10 /57 شماری از اهالی شهر بندرلنگه در برخی از نقاط شهر مذکور به تظاهرات خیابانی مبادرت کرده که با دخالت مأمورین انتظامی متفرق شده اند.
ضمنا در شهر میناب بین گروههایی از موافقین و مخالفین برخورد و درگیری ایجاد شده و طرفین دست به آتش زدن منازل یکدیگر زده اند.
13 در پی این حادثه مأمورین انتظامی یکی از محرکین درگیری فوق را که به سلاح کمری مجهز بوده است دستگیر کرده اند.
ارزیابی خبر : خبر صحت دارد.
اقدامات انجام شده : مراتب به نخست وزیری اقدام گردیده است.
توضیحات سند:
1ـ در گزارشهای ارتش تعداد تظاهرکنندگان امروز (15 /10 /57) قم 30 هزار نفر یاد شده است.(گزارش زمستان 57، ص 141) روزنامه اطلاعات هم نوشت که امروز، جمعه پانزدهم دی ماه «بیش از 50 هزار نفر از مردم قم پس از اجتماع در مسجد جامع قم در خیابانها به راه افتادند و به راهپیمایی پرداختند.
مردم در حالی که شعارهایی به نفع امام خمینی می دانند وارد آستانه مقدسه شدند و سخنرانان پیرامون فجایع اخیر کشور به تفصیل صحبت کردند.
» (ش 15753، ص 7) امروز به پاسگاه کهک قم حمله مسلحانه شد که گزارش آن را پس از این بولتن می خوانید.
2ـ نام این شهید اکبر نقاده بود.
(پرونده 312202، ج 5) روزنامه کیهان هم نوشت که اکبر نقاده 25 سال داشت و در کوی پامنار به ضرب گلوله به شهادت رسید و هشت تن دیگر زخمی شدند.
(ش 10605، ص 7) تعداد تظاهرکنندگان کاشان در گزارشهای ارتش حدود 5000 نفر ذکر شد.
(گزارش نوبه ای اطلاعاتی شماره 35 اداره سوم ستاد بزرگ ارتشتاران) 3-نشریه رویدادهای انقلاب اسلامی در استان کرمان نوشت که راهپیمایان امروز (15 /10 /57) کرمان حدود 10 کیلومتر در سطح شهر راهپیمایی کردند.
«در این روز در بخش راور نیز بین تظاهرکنندگان و ماموران درگیری روی داد و یک تن به درجه شهادت رسید و چندتن زخمی شدند.
» (ص 22) پاسگاه ژاندارمری کرمان هم امروز مورد حمله قرار گرفت که خبر آن در پی خواهد آمد.
4-اخبار شهر ساری با شرح بیشتر در میان سندهای بعدی خواهد آمد.
5ـ راه پیمایی امروز (15 /10 /57) شیراز انجام نشد اما گروههایی از مردم از دانشکده پزشکی که تعدادشان حدود 1500 نفر بود به طرف مسجد ولی عصر حرکت کردند و در آن مسجد پای سخنان آقای مجدالدین محلاتی نشستند.
پس از این مراسم نیز تظاهرات در گروههای کوچک ادامه داشت (22342/ ه 1 ـ 15 /10 /57) که خلاصه آن در این سند آمد.
رویدادهای برخی دیگر از شهرهای استان فارس در پی خواهد آمد.
6-ژاندارمری وارد عمل می شود و مخالفان حکومت را با ضرب و شتم متفرق می کند.
(2654 /22 ه ـ 15 /10 /57) ساعت 10 صبح هم تظاهراتی با شرکت حدود 4000 نفر در اراک شکل گرفت.
این خبر در گزارش نوبه ای اطلاعاتی شماره 35 اداره سوم ستاد بزرگ ارتشتاران منعکس شد، اما از جزئیات آن سند دیگری درست نیست.
7-از موقعیت کرمانشاه سند دیگری هم هست که خواهید خواند.
8-روزنامه کیهان هم خبری از امروز، جمعه، پانزدهم دی ماه از استان لرستان داشت.
اما شهر آن را معلوم نکرده بود، با این حال می توان حدس زد که شهر دورود باشد.
گویا عده ای چماق به دست به کوی کارگران کارخانه سیمان حمله کردند و خساراتی به بار آوردند که با حمایت مأموران ژاندارمری صورت گرفت.
«چماقداران درها و منازل ها کارکنان و کارگران را شکستند و پس از فحاشی و آزار و اذیت خانواده کارگران به شهر حمله کردند و به مغازه های شهر خسارت زیادی آوردند.
» (ش 10613، ص 7) در این حمله تعدادی از مردم مجروح شدند.
9-این خبر با تفصیل بیشتری در خلال سندهای بعدی خواهد آمد.
10ـ از دیگر اخبار استان خوزستان که در گزارش نوبه ای اطلاعاتی شماره 35 اداره سوم ستاد بزرگ ارتشتاران به طور خلاصه آمده این است که امروز (15 /10 /57) «شعبه بانک بازرگانی فرح در آبادان توسط اخلالگران به آتش کشیده شد.
مهندس بازرگان در روز جاری به بندرماهشهر عزیمت و برای کارگران سخنرانی کرد.
در بامداد گروه کثیری از مردم اهواز به گورستان شهر رفته و با دادن شعارهای مضره تظاهراتی انجام دادند.
ساعت 1100 حدود 100 نفر از جوانان من تظاهرات با پرتاب سنگ به مأمورین حمله که با پشتیبانی نیروهای نظامی متفرق گردیدند.
اعتصاب و کم کاریها ادامه دارد.
» خرمشهر امروز (15 /10 /57) شاهد تظاهرات پراکنده ای بود (مهرایران، ش 4670، صص 1 و 4) به نوشته همین منبع بعدازظهر در منطقه نفتون مسجد سلیمان هم تظاهراتی برپا شد.
11-فرهنگیان یزد که از 28 /9 /57 در محل اداره کل آموزش و پرورش این شهر تحصن کرده بودند، امروز (15 /10 /57) روزه گرفتند.
مدت این روزه نامحدود اعلام شد.
(ش 10606، ص 7) سند دیگری از حوادث امروز یزد وجود دارد که خواهید خواند.
12- در مورد اصفهان اخبار دیگری هم هست که در پی می آید.
13-با پشتیبانی دستگاه امنیتی و انتظامی عده ای که عکسهایی از شاه و پسرش را در دست داشتند به خیابانهای میناب آمدند و شعارهایی به طرفداری از حکومت دادند.
آنها در این تظاهرات برخی از خانه ها و مغازه های مردم را تخریب کردند و «به خانه سید هاشمی یکی از کارمندان مخابرات حمله و...
» 13 نفر مجروح به جا گذاشتند.
(کیهان، ش 10606، ص 7) و نیز برای آگاهی از این ماجرا، ر.ک: میناب و انقلاب در آیینه خاطرات، صص 136 و 137.