طبق اطلاع ساعت ۰۹۳۰ روز جمعه 2/10/45 آقایان معدل شیرازی، شجاعی
تاریخ سند: 3 دی 1345
طبق اطلاع ساعت ۰۹۳۰ روز جمعه 2/10/45 آقایان معدل شیرازی، شجاعی
متن سند:
خیلی محرمانهبه: 322 شماره گزارش: 2673/هـ4
از: هـ4 تاریخ گزارش: 3 /10 /45
طبق اطلاع ساعت ۰۹۳۰ روز جمعه 2 /10 /45 آقایان معدل شیرازی، شجاعی، شفتی، دکتر جمارانی، امیر ضرابی در منزل دکتر حسابی1 استاد دانشگاه حضور بهم رسانیدند. ابتدا در این جلسه اظهار داشتند در دانشگاه از اعلیحضرت استقبال بی‌نظیری کردند آقای شجاعی شفتی اضافه کرد اصلاحات عمیق و چشم‌گیری در کلیه شئون پیدا شده و مایه بسی امیدواری است سکون و آرامش دانشگاه را نباید نتیجه لیاقت و کاردانی دکتر صالح دانست بلکه سازمان امنیت است که دانشگاه و طهران و همه کشور را تا بدین پایه آرام و امن نموده است در خود دانشگاه مثل مور و ملخ مأمور سازمان هست و هر چند وقت یک مرتبه گزارشی از فرد فرد اهالی کشور تهیه می‌شود نه فقط از روی پرونده کارگزینی و وضع استخدامی بلکه می‌روند درب منازل و از محل مسکونی و همسایگان راجع به اخلاق و رفتار اشخاص تحقیق می‌نمایند بنابراین پته همه روی آب است و کسی را یارای لگدپرانی نیست و در دانشگاه انصافاً دانشجویان علاقه شدیدی نشان دادند و شاه را احاطه کردند سپس دکتر حسابی گفت دانشجویان سربازان را تنه می‌زدند و به عقب پرت می‌کردند. اعلیحضرت از قسمت‌های دندانپزشکی بازدید می‌فرمودند و طبق معمول همیشگی عده‌ای مریض نشسته و منتظر تعمیر و یا کشیدن دندان بودند. اعلیحضرت سؤال می‌کنند این مریض‌ها چه نوع افرادی هستند بعرض می‌رسد افرادی بی‌بضاعت هستند و اتفاقاً یک عده از دخترهای دانشجو را بجای مریض آنجا نشانده بودند و یکی از آنها هم خیلی خوشگل بود اعلیحضرت نظری به آن دختر می‌اندازند و می‌فرمایند گمان نمی‌رود که این دختر با وضع ظاهر خوب مستحق و بی‌چیز باشد. بعد امیر ضرابی اظهار نمود در حال حاضر وزارت آموزش و پرورش دست آقای رجبی می‌گردد و او قدرت زیادی بدست آورده و می‌تواند به آسانی هر کس را می‌خواهد روی کار بیاورد و یا بیرون بکند اصلاً معلوم نیست چرا این همه اختیار و قدرت بدست یک نفر می‌دهند. شجاعی اضافه کرد آقای گرجی چقدر مهمانی داد و دوندگی کرد و این و آن را دید که معاون وزارت آموزش بشود و عاقبت نشد دیگر محال است که مثل سابق و با این دسیسه بازی‌ها کسی بتواند مقام بگیرد حالاها فرم دیگری است باید کاری بکنند که دستگاه بخواهد الساعه روی کار آمدن و یا از کار برکنار رفتن مثل آب خوردن است هیچ اقدامی مقدور نیست و کوچک‌ترین اعتراضی بجائی نخواهد رسید هر کسی را که تشخیص بدهند می‌توانند مفید واقع شود و منظور دستگاه را اجرا نماید روی کار می‌آید خواه دکتر باشد و یا نباشد خواه از طبقات بالا باشد و یا فرد گمنامی باشد مگر برداشتن دکتر منتظری و یا شاکرین به سختی انجام گرفت هرکاری این روزها سریع و آسان و به دلخواه انجام می‌شود. امیر ضرابی گفت من فکر می‌کنم که آقای علم می‌خواهد دکتر خانلری را رئیس دانشگاه ملی بکند زیرا دوست اوست مثلاً آقای باهری وزیر سابق دادگستری را آقای علم معاون خودش کرد چطور یک وزیر معاون می‌شود برایش ناراحت کننده نیست؟ معدل شیرازی گفت خیر زیرا وزارت دربار خیلی مهم و مافوق وزارتخانه‌های دیگر است و چون می‌خواهند دربار را خیلی بالا ببرند یکی از نخست وزیران سابق مثل علم را وزیر دربار می‌کنند و یا دکتر باهری را معاون می‌کنند این برای کسب اهمیت دربار است در حال حاضر هیچکس توی این کشور مثل علم مورد علاقه شاه نیست حتی دکتر اقبال نمی‌تواند شاه را ملاقات کند مگر قبلاً از علم وقت بگیرد ولی علم هر ساعت که دلش بخواهد می‌تواند شاه را ملاقات کند و هر حرفی که مایل است بگوید.
رونوشت برابر اصل است ۸ بهمن در ۲۲۳۷۱۷
توضیحات سند:
___1- دکتر محمود حسابی: سید محمود حسابی فرزند عباس در ۱۵ اسفند ۱۲۸۲ هـ.ش از پدر و مادری تفرشی در تهران متولد گردید در سن چهار سالگی پدرش معزالسلطنه بعنوان سفیر ایران در شامات برگزیده شد. او به همراه خانواده به شامات رفت در هفت سالگی تحصیلات ابتدائی را در بیروت در مدرسه کشیش‌های فرانسوی آغاز کرد شروع تحصیلات متوسطه او مصادف با آغاز جنگ جهانی اول بود، مدارس فرانسوی زبان بیروت تعطیل شدند لذا وی پس از دو سال تحصیل در منزل برای ادامه تحصیل به دانشگاه آمریکایی بیروت رفت و در سن ۱۷سالگی لیسانس ادبیات و در۱۹سالگی لیسانس بیوشیمی و سپس مدرک مهندسی راه و ساختمان گرفت و در رشته‌های پزشکی، ریاضیات و ستاره‌شناسی به تحصیلات آکادمیک پرداخت و به دلیل اینکه پدرش در زمان تحصیلات ابتدائی او به ایران بازگشت او مجبور بود که همزمان با تحصیلات به کار نیز بپردازد. او در شرکت راه‌سازی فرانسوی مشغول کار شد که به پاس زحمات او شرکت فرانسوی وی را برای ادامه تحصیل به کشور فرانسه اعزام کرد و در سال ۱۳۰۳ به مدرسه عالی برق پاریس وارد و در سال ۱۳۰۵ فارغ‌التحصیل شد او همزمان در راه‌آهن برقی فرانسه مشغول به کار گردید و سپس به تحصیل در دانشگاه سوربن در رشته فیزیک پرداخت و در سال ۱۳۰۶ در سن ۲۵ سالگی دانشنامه دکترای فیزیک خود را دریافت کرد و به کشور بازگشت و از سال ۱۳۰۶ به کارهای علمی و تحقیقاتی پرداخت که منشأ خدمات بسیاری می‌باشد در سال ۱۳۱۲ اساسنامه دانشگاه تهران را نوشت و در سال ۱۳۱۳ به ریاست دانشکده فنی دانشگاه تهران منصوب شد در زمان نخست وزیری دکتر مصدق مأموریت خلع ید از شرکت نفت انگلیس را بعهده داشت و اولین رئیس هیئت مدیره و مدیر عامل شرکت ملی نفت ایران بود. در سال ۱۳۳۰ وزیر فرهنگ در دولت مصدق شد. در سه دوره سناتور انتصابی بود و در سال ۱۳۲۸ در دوره چهارم مجلس سنا نماینده مردم تهران شد و در سال ۱۳۳۹ بعنوان نماینده مجلس شورای ملی انتخاب شد او به عنوان پدر علم فیزیک و مهندسی نوین ایران قلمداد گردید وی در سال ۱۳۷۱ پس از ۹۰ سال در ۱۲ شهریور در بیمارستان دانشگاه ژنو در اثر عارضه سکته قلبی درگذشت و در زادگاه خود در شهر تفرش به خاک سپرده شد.
«فرازهایی از زندگی پروفسور حسابی/ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی»