تلفنگرام
تاریخ سند: 17 آبان 1357
تلفنگرام
متن سند:
سند شماره (257)به: 2 ه 3 تاریخ گزارش: 17 /8 /57
از: 342 شماره گزارش: 2168 /342
تلفنگرام
موضوع: خسرو مریخى1 رئیس انجمن استان و رئیس سابق اطاق اصناف سارى
نامبرده بالا که تا قبل از رئیس اصناف سارى یک معلم ساده و به عنوان چرخ پنجم در دبیرستان پهلوى مشغول به کار بوده، از سال 1352 با انجام اعمال خلاف مشروح زیر و سوءاستفاده‌هاى انجام شده موجبات ناراضى شدید اهالى و به خصوص اصناف را فراهم آورده است.
1ـ فشار و اعمال نفوذ بى حد به اصناف.
2ـ فراهم نمودن جرائم سنگین جهت اصناف.
3ـ جمع‌آورى اموال از طریق تهدید و ارعاب مردم به جرائم سنگین.
4ـ انتساب خود به ساواک و مرعوب ساختن اهالى به خصوص اصناف جهت اعمال نمودن اغراض شخصى.
5 ـ انجام خدمات نامشروع براى مصطفى درخشش2 استاندار سابق مازندران و رئیس سابق اطلاعات و امنیت مازندران.3
6ـ سلب آسایش همسایگان خود به علت برگزارى بساط قمار در منزل شخصى (هنگامى که مستأجر بوده)
7ـ تبعید صاحبان بعضى از مغازه‌ها به منظور اعمال اغراض شخصى و مجبور نمودن همسرانشان به باز نمودن مغازه‌ها.4
ملاحظات: تحقیق نسبت به صحت یا سقم موارد فوق و اعلام نتیجه مورد نیاز است.
مراتب فوق در ساعت 1245 مورخ 17 /8 /57 به مازندران تلفنگرام گردید.
موسوى 17 /8 /57
نورى 17 /8 /57
اوجى 17 /8 /57
توضیحات سند:
1. خسرو مریخى فرزند محمدباقر درسال 1304 در سارى به دنیا آمد. وى رئیس اتاق اصناف و رئیس انجمن سارى و رئیس حزب رستاخیز مازندران بود. وى در تلگراف‌هاى متعدد به شاه سالروز ششم بهمن، حلول سال نو در سال 55، سالگرد کودتاى 28 مرداد، تولد شاه، کودتاى سوم اسفند رضاخان، 24 اسفند سالروز تولد رضاشاه و حلول سال نو در سال 56 را از طرف خود و اعضاى انجمن شهرستان سارى و استان مازندران تبریک گفت. اسناد ساواک، پرونده‌هاى انفرادى2. مصطفى درخشش فرزند یداله در سال 1302 ش در تهران به دنیا آمد. وى داراى لیسانس حقوق و علوم سیاسى از دانشگاه تهران و فوق لیسانس مدیریت بازرگانى از آمریکا بود و به زبان فرانسه نیز تسلط داشت. نامبرده دبیر زبان، استاد دانشگاه، رئیس دانشکده پلى‌تکنیک، مدیر کل آموزش بازرگانى، معاون توسعه استاندارد و تحقیقات صنعتى، مدیر عامل نمایشگاهها، مدیر عامل و رئیس هیئت مدیره شرکت سهامى فرش ایران، مشاور عالى وزارت اطلاعات و جهانگردى، مدیر کل اطلاعات، قائم‌مقام وزیر اطلاعات در رادیو و تلویزیون ملى ایران، معاون وزیر کشور در امور شهردارى‌ها، استاندار کرمان و مازندران، مشاور عالى وزیر صنایع، معاون سازمان جوانان حزب ایران نوین، مسئول و مجرى طرح‌هاى ملى 28 مرداد و ششم بهمن، عضو باشگاه شاهنشاهى، عضو باشگاه روتارى و به عنوان منبع با ساواک تهران نیز همکارى داشت. مشارالیه در طول خدمت مدال و نشان‌هاى درجه چهارم همایونى، سوم پرچم، درجه 3 اصلاحات ارضى و چندین تشویق از طرف فرح پهلوى، شمس پهلوى و وزیر دربار دریافت نمود. براساس گزارش موثق ساواک، نامبرده در زمان تصدى استاندارى مازندران در سال‌هاى 1354 ـ 1352 مبلغ یک میلیون ریال از عبدالسمیع لیوانى نماینده مجلس شوراى ملى در سال 55 به عنوان رشوه اخذ و ترتیب انتخاب وى را از حوزه انتخابیه کردکوى براى نمایندگى مجلس شوراى ملى داده بود. 2ـ مشارالیه از شخصى به نام فریور که قطعه زمین وسیعى در ساحل دریاى مازندران داشت مبلغ یک میلیون ریال رشوه اخذ و طبق تقاضاى فریور ترتیبى داده بود که از کنار زمین وى خیابانى عمود بر دریا احداث و موجبات مرغوبیت زمین مذکور را فراهم و براى این کار از وسائل و امکانات اداره کل راه استان مازندران استفاده نموده‌اند. 3ـ آقاى درخشش استاندار مازندران براى اراضى خارج از محدوده مازندران که داخل محدوده نمود میلیونها تومان پول و زمین به نام خانمش گرفت درخشش چک‌هایى را که به عنوان رشوه گرفت و گیرنده آن نیز حامل بود توسط عبدالعلى فروهرى از سرشناسان سارى وصول گردیده و به درخشش داده است.نظرات کلى مردم مازندران نسبت به وى چندان مساعد نبود به ویژه این که در بدو ورود به عنوان استاندار طرز برخوردش با افراد زننده و با پرخاش و گاهى نیز هتاکى و توهین توأم بود. هنگام تصدى مدیریت شرکت سهامى فرش ایران مرتکب تخلفات ادارى و مالى شد. به عنوان نمونه فرش‌هاى کهنه آستان قدس و وزارت‌خانه‌ها را بدون انجام تشریفات قانونى با وساطت یک بازرگان به یک نفر فرانسوى فروخت. براساس نظر ساواک مدیریت مشارالیه ضعیف، صحت عمل او مورد تردید، فردى عیاش، تندخو و فاقد شخصیت لازم، نسبت به زیردستان بدرفتار و نسبت به مافوق متملق و متظاهر بین دوستان و آشنایان خوشنام نبود و ترقیات سریع او را غیرعادى دانسته و معتقد بودند که دستهایى او را تقویت مى‌کرد. اسناد ساواک، پرونده‌هاى انفرادى
3. اداره کل سوم ساواک در گزارش دیگرى درباره: خسرو مریخى رئیس انجمن استان مازندران و رئیس سابق اطاق اصناف سارى نوشت:
«نامبرده بالا که تا قبل از تأسیس اطاق اصناف، یک معلم ساده نقاشى و کاردستى و به عنوان چرخ پنجم در دبیرستان پهلوى سارى به کار مشغول بوده و بعضاً در کلاس مربوط حضور میافته، هنگام تأسیس اطاق اصناف به سمت ریاست اطاق مذکور انتخاب و به کار گمارده شده است. یاد شده فردى فاقد هرگونه درک حل مشکلات صنفى و اجتماعى و رفتار مطلوب با مردم است. او حدود سال 53 که به سِمت ریاست اصناف سارى انتخاب گردیده است با عناوین مختلف دست به چپاول‌زده و در مدت کم داراى چندین میلیون تمول گردیده است. منزل وى هر شب بساط قمار پهن گردیده و اکثر شب‌زنده‌دار بوده و کسى که تمام شب را صرف این‌گونه کارهانماید طبیعیست که فردا از انجام کوچکترین کار نیز عاجز است. وى از طریق واسطه نمودن بین طبقه اصناف و مصطفى درخشش استاندار سابق مازندران که او نیز داراى چند فقره سوءاستفاده با مدارک مستند مى‌باشد، موجود در پرونده نامبرده توانسته جاى خود را در اطاق اصناف و سپس هنگام برکنارى درخشش، در انجمن استان محکم نماید. وى فردى بدنام از نظر خانوادگى و اجتماعى بوده و حتى یک نفر از اهالى از اعمال او راضى نبوده و نمى‌باشد. هر روز مردم را به عناوین مختلف مورد اذیت قرار مى‌داده و با ایرادهاى غیراصولى و غیرمنطقى موجبات جرائم سنگین اصناف را فراهم آورده و مردم را مرتکب خلاف و جنحه نموده به طورى که وقتى مردم، صبح از خانه بیرون مى‌رفتند امید برگشت به منزل براى ایشان وجود نداشته و تبعید یا جریمه سنگین در انتظار آنان بوده است از جمله آنان یکى جلال اشکوئى خواربار فروش واقع در خیابان شاه‌عباس مى‌باشد که وى را باتهام نداشتن شیر پاستوریزه جریمه و سپس تبعید و خانمش ناچار مى‌شود جهت فریادخواهى نزد علیاحضرت شهبانو فرح به تهران عزیمت و دادخواست خود را تسلیم و پاسخى دریافت مى‌دارد که نامبرده به پاسخ مزبور وقعى ننهاده و به خانم فوق‌الذکر دستور مى‌دهد که خودت باید مغازه را بازکنى و پشت دخل بایستى. دیگرى صاحب قنادى یاس واقع در خیابان شاه، چهارراه برق مى‌باشد و دو تا از پسرانش که دانشجوى مدرسه عالى کشاورزى سارى بوده‌اند جهت اعتراض به جرائم مکرر و ایرادهایى بى‌جهت پیش بازپرس وقت رفته و اظهار داشته‌اند چنانچه مرتبه دیگر جریمه تکرار شود، ما خرابکار مى‌شویم. یکى دیگر از آنها مجیدى کفاش واقع در خیابان شاه مى‌باشد. او از این که بى علت جریمه شود از این بابت ناراحت و موقعى که دکتر سعید جهت اخذ رأى به سارى مى‌آید پیش او معترض و مریخى بلافاصله چکى به همان مبلغ (5000 ریال) در وجه مجیدى صادر مى‌نماید که نامبرده فتوکپى آن را تا چندى قبل نگهدارى کرده است. مشاارلیه بانفوذى که از طریق دکتر سعید، دکتر نیلى آرام، کاسمى، درخشش و بعضى از مقامات دیگر بدست آورده به خود مغرور شده و ظلم و اجحاف را به اوج رسانیده و محیطى خفقان‌آور به وجود آورده و موجب نارضایتى شدید اهالى گردیده است. وى تا سال اول ریاستش در اطاق اصناف مستأجر بوده و در خیابان سعدى (کوى میرزمانى) کوچه نسترن رابط در خانه شخصى به نام رابط زندگى مى‌کرده و هر شب بساط قمار را در منزل خود گسترده و حتى پارک ماشینهاى مهمانش سراسر کوچه را فرا مى‌گرفته و آسایش مردم را سلب مى‌کرده است مشارالیه سپس ساختمان جدیدى براى خود احداث و دو باغ مرکبات در جاده فرح‌آباد حوالى چشمه آلى باک (حدود 3 کیلومترى سارى) خریدارى که اخیراً محصول مرکبات یک باغ را به 000 /000 /10 ریال فروخته است. و یک دستگاه مرسدس بنز 230 مدل سال براى خود تهیه نموده که شایع است وى براى صعود قیمت تره بار از صاحبان مغازه خواسته است، تا آن را جهت وى خریدارى نمایند. ضمناً در محل شایع است که یاد شده به ویژه به علت خدمات نامشروعى که براى درخشش استاندار، و تیمسار عمید رئیس سازمان امنیت و اطلاعات استان مذکور انجام داده این موقعیت را براى خود کسب کرده و باعث وحشت و نارضائى مردم گردیده است و به خصوص به وسیله عنوان کردن نام سازمان امنیت موجب مرعوب اهالى شده و از نام ساواک به عنوان یک حامى و پناهگاه استفاده مى‌کرده و سازمان را بدنام جلوه مى‌داده است.
توضیح: به فرض این که حتى یادشده جهت منافع شخصى و برخوردارى حمایت ساواک همکارى داشته، اعمال وى بزیان دستگاه منتهى شده است، زیرا با گماردن وى در پست‌هاى مذکور و جرائم سنگین و بازگو کردن مردم در مورد جرائم در منزل، موجب به وجودآمدن نفرت شدید فرزندان و دیگر اعضاء خانواده آنها نسبت به دستگاه گردیده است موارد فوق صحیح است و ضرورت دارد جهت پى‌گیرى به وزارت دادگسترى منعکس گردد. کارمند بخش 342 ـ نظام‌الدین نورى»
4. ساواک مازندران نیز در 4 /9 /57 در پاسخ به گزارش ساواک مرکز درباره خسرو مریخى رئیس انجمن استان مازندران و شهرستان سارى نوشت: «نتیجه تحقیقات معموله را به شرح زیر به استحضار مى‌رساند: 1 و 2ـ در زمانى که رئیس اتاق اصناف بوده رفتار وى با اصناف منطبق با قانون بوده و چنانچه افرادى را جریمه نموده به استناد مقررات و آئین‌نامه‌هاى مربوطه بوده است (به محض این که نام کسى را به اصناف منعکس مى‌کردند زمزمه 000 /40 ریال یا 000 /100 ریال جریمه بر سر زبانها مى‌افتاد و واسطه‌ها با دیدن طرفین و اخذ رشوه آن را منتفى مى‌کردند). 3ـ تاکنون موردى در زمینه جمع‌آورى اموال وسیله نامبرده از طریق تهدید و ارعاب مردم به جرائم سنگین شنیده نشده وخود فرد متمکن است و از پدر مقدارى باغ مرکبات به او رسیده که سالیانه مبلغ کافى از فروش مرکبات بدست می‌آورد. منزل وى قمارخانه بوده و تمام دارائى وى برباد رفته و حتى قدرت خرید یک پیکان را نداشته و موقعى که رئیس اصناف شده تره بار فروشها بنز مدل 230 براى وى خریدارى و شاکرى مخارج نمره‌اش را داده است. 4ـ تاکنون موردى در زمینه انتساب وى به ساواک شنیده نشده لیکن با تیمسار عمید (رئیس سابق سازمان مازندران) دوستى و مراوده داشته است. مردم را تهدید مى‌کرده از این که از طریق ساواک شما را احضار خواهم کرد. 5ـ تاکنون درباره انجام خدمات نامشروع براى آقاى درخشش و تیمسار عمید موردى شنیده نشده لیکن با هر دو نفر مذکور روابط دوستى داشته و در انتخابات گذشته به نفع کاندیداى موردنظر خود (دکتر جواد سعید رئیس مجلس شوراى ملى) فعالیت کرده است. 6 و 7ـ صحت ندارد. (در خیابان گلستان کوچه رابط (نسرتن) هنگامى که مستأجر بوده همه شب بساط قمار را آماده مى‌کرده است)
(بند 7 ـ خانمهاى دو نفر از تبعیدشدگان از جمله خانم جلال اشکوئى صاحب مغازه در خیابان شاه‌عباس جهت فریادرسى به دفتر علیاحضرت فرح پهلوى عزیمت مى‌نماید و...)»