موضوع: آیت‌الله قمی
تاریخ سند: 19 فروردین 1350
موضوع: آیت‌الله قمی
متن سند:
از: ساواک استان خراسان تاریخ:19 /1 /1350به: اداره کل سوم (312) شماره: 10621/ﻫ 1
موضوع: آیت‌الله قمی
پیرو 10611/ﻫ 1 ـ 18 /1 /50
چنانچه مدتی است قمی فعالیت مضره و اقدام علیه مصالح کشور نمی‌نماید، به‌خاطر عدم توانایی و محدودیت‌هایی بوده که برای وی به وجود آمده و در این وضع مسلماً قادر به اقدام خلاف نبوده است.
قمی مقیم مشهد بوده و کلیه طرفداران و ایادی وی در این استان هستند. تبعید او علاوه بر اینکه لطمه‌ای به حیثیت او وارد ننموده، او را مجاهد و مظلوم قلمداد نموده و طرفدارانش از این وضع تبلیغات دامنه‌داری به نفع او نموده‌اند. عزیمت مشارالیه به مکه باعث گردیده که به طرفداران و ایادی و در نتیجه درآمد مشارالیه صدها برابر افزوده شود زیرا بنا به آموزشی که پس از مراجعت از عربستان به ایادی خود می‌دهد، طرفدارانش شایع نموده‌اند تنها مرجع شیعه مذهبی که پس از پیغمبر اسلام در مسجدالحرام نماز جماعت خوانده است، آیت‌الله‌العظمی قمی بوده و این دلیل لیاقت، شایستگی و شجاعت و شهامت ایشان است و در عالم تشیع هنوز مانند قمی نیامده و نخواهد آمد. این تبلیغ باعث شده که در هر مجلس و اجتماعی که نام قمی برده شود، تمام حضار به احترامش قیام کرده صلوات می‌فرستند و به بهترین وجه ممکن از این تبلیغ در بزرگداشت وی بهره‌برداری شده و نتیجه بسیار خوبی نیز به دست آورده‌اند.
آن اداره کل فقط درباره اعمال و رفتار شخص قمی در مدتی که زیر دید بوده قضاوت می‌نماید، درحالی‌که این ساواک در جریان اقدامات ایادی و طرفداران وی در محل بوده و باتوجه به اقدامات و تلاش همیشگی طرفداران نامبرده (به دستور وی) در این استان، نمی‌توان او را بی‌گناه و آرام دانست. او به خوبی موفق گردیده اقداماتی در جهت پیشبرد نظرات خود وسیله طرفدارانش بنماید و به‌اصطلاح در ظاهر خود را کنار کشیده و موجه جلوه دهد تا جایی که نظر موافق مسئولین امر را جلب نماید.
طرفداران قمی در مشهد برنامه تشریفات و استقبال مفصل و مجللی را برای ورودش پیش‌بینی نموده‌اند و همان‌طوری‌که طی گزارشات خبری که به‌موقع به مرکز منعکس گردیده، شایعه ورود مشارالیه را چندین ماه قبل طرفدارانش اشاعه داده و با اینکه مرکز اعلام نمودند این شایعات اساسی ندارد، اکنون به حقیقت پیوسته است. ورود قمی و استقبال مفصل و مجللی که از وی به عمل خواهد آمد، قهراً این نظم و آرامش کنونی که با مراقبتهای شبانه‌روزی این سازمان فراهم گردیده است، بهم خواهد خورد و دیگر روحانیون هم برای حفظ موقعیت و اظهار وجود در برابر قمی اجباراً دست به اعمالی خواهند زد که در نتیجه وضع کنونی حوزه‌های علمیه را که در اثر اقدامات این ساواک فعالیت‌های آنان کم شده و هیچ‌گونه فعالیت حادی از ناحیه احدی از طلاب و روحانیون منطقه به عمل نمی‌آید، مختل نمایند.
اگر قمی و فرزندش سید محمود به مصادر امور تعهد و قولی سپرده‌اند، اطمینانی به گفته آنها نیست زیرا به تجربه ثابت گردیده که این طبقه از اجتماع به هیچ قول و قراری پایبند نبوده و تنها فکر و ذکرشان حفظ منافع شخصی و به وجود آوردن طرفدارانی به هر نحو برای خود می‌باشند و محال است نامبردگان به گفته خود عمل نمایند. بر فرض محال که شخص قمی بخواهد خود را کنترل و دست به اقدام علیه مصالح کشور و فعالیت مضره نزند، لکن طرفداران و جیره‌خواران وی نخواهند گذاشت که او ساکت باشد زیرا موقعیت اجتماعی و مادی و حتی ادامه حیات قمی و طرفدارانش بستگی به اعمال و گفتار و کردار وی داشته و مجبور است برای حفظ منافع خود و کسب موقعیت، جانب مخالف را گرفته و آرام نباشد زیرا در غیر این صورت نمی‌تواند طرفداران خود را بفریبد.
این ساواک صراحتاً اعلام می‌نماید درصورتی‌که قمی به مشهد مراجعت نماید، علاوه بر اینکه این آرامش و سکوت را متزلزل خواهد نمود، خود نیز محال است دست به اقدام خلاف و فعالیت مضره نیالاید زیرا سوابق امر نشان می‌دهد که قمی قادر به کنترل خود نبوده و هرگونه اعمال و گفتار خود را به حساب یک استخاره گذارده و به مرحله عمل درمی‌آورد.
بنابراین به نظر این ساواک باتوجه به جمیع جهات، مراجعتش به مشهد به صلاح نمی‌باشد و چنانچه مقامات عالیه مصراً تصمیم به اعزام مشارالیه دارند شایسته است همان‌طوری‌که قبلاً به عرض رسید، مقرر فرمایند قبلاً اینجانب در مرکز با وی ملاقات و گفتگو نماید.
رئیس سازمان اطلاعات و امنیت خراسان ـ سرتیپ بهرامی
گیرندگان:
مدیریت کل اداره سوم (316) جهت استحضار
یک نسخه در پرونده سید حسن طباطبایی قمی است. در پرونده روحانیون خراسان بایگانی شود.
اوانی ـ 22 /1 /50
161126