تاریخ سند: 20 دی 1344
موضوع: دکتر نراقی
متن سند:
شماره: 1164 /315 تاریخ:20 /10 /1344
گزارش اطلاعات داخلی
موضوع: دکتر نراقی
دکتر نراقی هنگام اقامت در آمریکا با دانشجویان ایرانی در دانشگاه برکلی بحث جالبی انجام دادند. ایشان دانشجویان را تشویق به مراجعت به ایران نمودند تا هر کدام در قسمتی از امور مملکتی راه مبارزه را در پیش بگیرند و برای اصلاح کشور تلاش نمایند.
در جلسه مذکور فرهاد پرتوی خطاب به دکتر نراقی اظهار داشت امروزه در ایران وضع تبلیغات دستگاه فاسد طوری است که از سنین بچگی کودکان را به فساد میکشانند مثلاً در اطلاعات کودکان در مورد جنگ ویتنام و یا جریان طلاق فلان هنرپیشه بحث میشود ما باید راهی را انتخاب کنیم تا ریشه فساد را براندازیم و پایهای نو بنیاد کنیم. (البته ایشان در جواب اینکه به چه نحو این اصلاح صورت گیرد جوابی ندادند و اضافه نمودند که ما امروز در پی راه حل هستیم.)
دکتر نراقی پاسخ دادند که امروز در ایران انقلاب میسر نیست چون اکثریت کارگران و کشاورزان در موقعیت کنونی نسبت به شاه و هیئت حاکمه نظر خوب دارند و اینها هستند که بایستی ایجاد انقلاب کنند ولی حاضر به انقلاب نیستند. پس راه ما راه انقلاب نیست بلکه اصلاح تدریجی است و آن هم بایستی به وسیله افراد تحصیلکرده صورت گیرد.
سپس دکتر نراقی به فعالیتهای دستههای سیاسی در ایران حمله کردند و گفتند جبهه ملی بزرگترین ضربه را به روحیه جوانان ایران وارد کرده و دیگر نمیتواند در ایران اقدامی به عمل آورد.
گرچه اکثریت حاضرین با این امر موافق بودند ولی کلانتری به این امر اعتراض و جریانات چند سال قبل دانشگاه تهران را یک موقعیت محسوب نمودند.
نظریه منبع: گرچه آقای نراقی در هنگام صحبت قدری عصبانی شده بود ولی به طور کلی بحث ایشان بسیار مفید بوده و به نظر میرسد در اکثریت حاضرین تأثیر مفید داشته است به احتمال قوی اگر افرادی به این ترتیب چند بار در سال بحثهائی بر روی موضوعات مختلف بنمایند افرادی که متمایل به دستههای اصلاحطلب میباشند همگی به ایران مراجعت کرده و به کار مشغول [می]شوند.
نظریه رهبر عملیات: اصولاً طبقه دانشجو در مقابل استادان دانشگاه بهتر و سهلتر از نظر ایدئولوژی تحت تأثیر قرار میگیرد اگر در آینده برنامههائی به مرحله اجرا گذاشته شود تا بعضی از استادان دانشگاههای ایران ضمن اقامت در خارج کشور در مجامع دانشجوئی این قبیل بحثها را انجام دهند از نظر جلوگیری گسترش فعالیتهای مضره دانشجویان ایرانی مقیم خارج از کشور بینتیجه نخواهد بود.
در پرونده دکتر احسان نراقی ضمیمه و ارائه فرمائید... 11 /11 /44
منبع:
کتاب
احسان نراقی به روایت اسناد ساواک صفحه 160