اساسنامه
متن سند:
فصل اول ـ ارکان حزب
ماده اول ـ ارکان حزب بدین قرار است :
الف) کنگره
ب) کمیته مرکزی
ج) شورای مرکزی
د) کمیته استان
ه) شورای استان
و) کمیته شهرستان
ز) شورای شهرستان
ح) کمیسیونها
ط) حوزه ها
الف ـ کنگره
ماده دوم ـ کنگره مجمع عالی و عمومی حزب است که هر دو سال یک بار در اردیبهشت ماه در
شهر تهران تشکیل می شود.
ماده سوم ـ کنگره ممکن است به تقاضای کمیته مرکزی به طور فوق العاده منعقد شود.
ماده چهارم ـ کنگره حزب تشکیل می شود از اعضای کمیته مرکزی و شورای مرکزی و یک
نماینده از هریک از کمیته های استانها و شهرستانها.
ماده پنجم ـ اولین جلسه کنگره به ریاست مسن ترین اعضاء تشکیل می شود سپس یک رئیس دو
نایب رئیس یک منشی از میان خود انتخاب خواهد کرد.
تبصره ـ مادام که کنگره حزب تشکیل نشده است هیئت مؤسس که عده آن ممکن است به دویست
نفر برسد قائم مقام کنگره خواهد بود و پس از تشکیل اولین کنگره منحل می شود.
ب ـ کمیته مرکزی
ماده ششم ـ کمیته مرکزی تشکیل می شود از دوازده عضو که از طرف کنگره انتخاب می شوند و
نخست وزیر در صورتی که عضو حزب باشد و دو رئیس گروه پارلمانی حزب در مجلسین
مشروط برآنکه به عضویت کمیته مرکزی انتخاب نشده باشند.
ماده هفتم ـ کمیته مرکزی پس از انتخاب از میان خود یک رئیس و یک نایب رئیس و یک دبیر و
یک مسئول مالی انتخاب خواهد کرد.
رئیس رهبر و دبیر رئیس دبیرخانه و مسئول مالی خزانه دار حزب خواهد بود.
ج ـ شورای مرکزی
ماده هشتم ـ شورای مرکزی دارای 21 عضو است که از طرف کنگره انتخاب خواهند شد.
کمیته مرکزی نیز دو نفر از میان خود برای عضویت شورای مرکزی انتخاب خواهد کرد.
ماده نهم ـ شورای مرکزی پس از تشکیل از میان خود یک رئیس نایب رئیس و یک منشی انتخاب
می کند.
تبصره ـ تا زمانی که اولین کنگره تشکیل نشده و اعضای شورای مرکزی را انتخاب نکرده است
هیئت مؤسس جانشین شورای مرکزی نیز خواهد بود.
د ـ کمیته استان
ماده دهم ـ کمیته استان تشکیل می شود از یازده عضو که کنگره از میان 33 نفر که شورای
استان پیشنهاد می کند انتخاب می نماید.
تبصره ـ اولین کمیته استان بدین طریق انتخاب می شود:
نمایندگانی که از طرف کمیته مرکزی برای تشکیل حزب به استانها مأموریت پیدا می کنند از
میان افراد صالح و خوشنام و واجد شرایط استان 33 نفر را در نظر می گیرند و پیشنهاد می کنند
هیئت مؤسس 11 نفر از آنان را به عنوان کمیته آن استان انتخاب می کند.
ماده یازدهم ـ کمیته استان پس از تشکیل یک رئیس و یک نایب رئیس و یک منشی و یک
حسابدار از میان خود انتخاب می نماید.
هـ شورای استان
ماده دوازدهم ـ شورای استان تشکیل می شود از یک نماینده کمیته استان یک نماینده از هر
کمیسیون متشکل و نمایندگان حوزه ها به نسبت هر ده حوزه یا کمتر یک نماینده.
ماده سیزدهم ـ شورای استان پس از تشکیل یک رئیس و یک نایب رئیس و یک منشی از میان
خود انتخاب می کند.
و ـ کمیته شهرستان
ماده چهاردهم ـ کمیته شهرستان تشکیل می شود از یک نماینده شورای شهرستان و یک
نماینده از هر کمیسیون متشکل و از هر ده حوزه یا کمتر یک نماینده.
ماده پانزدهم ـ کمیته شهرستان پس از تشکیل یک رئیس و یک نایب رئیس و یک منشی و یک
حسابدار از میان خود انتخاب می کند.
ز ـ شورای شهرستان
ماده شانزدهم ـ شورای شهرستان تشکیل می شود از یک نماینده کمیته شهرستان و یک
نماینده از هر کمیسیون متشکل و نمایندگان حوزه ها به نسبت هر پنج حوزه یا کمتر یک نماینده.
ماده هفدهم ـ شورای شهرستان پس از تشکیل یک رئیس یک نایب رئیس یک منشی از میان
خود انتخاب می کند.
تبصره 1 ـ تشکیل کمیته شهرستان و شورای شهرستان توسط کمیته استان بعمل خواهد آمد و
نتیجه با ذکر اسامی و مشخصات به کمیته مرکزی گزارش خواهد شد.
تبصره 2 ـ در مرکز استانها وظایف کمیته و شورای شهرستان برعهده کمیته و شورای استان خواهد
بود.
ج ـ کمیسیونها
ماده هیجدهم ـ کمیسیونها عبارت است از :
1ـ کمیسیون عضویت
2ـ کمیسیون تحقیق
3ـ کمیسیون بازرسی
4ـ کمیسیون انتشارات و تبلیغات
5ـ کمیسیون هم آهنگی
6ـ کمیسیون بودجه و حسابداری
7ـ کمیسیون دادگستری
8ـ کمیسیون دارایی
9ـ کمیسیون بهداشت
10ـ کمیسیون کشاورزی
11ـ کمیسیون فرهنگ
12ـ کمیسیون صنایع و معادن
13ـ کمیسیون اقتصاد و بازرگانی
14ـ کمیسیون ارتباطات
15ـ کمیسیون کار و امور اجتماعی
16ـ کمیسیون ورزش و پیشاهنگی
17ـ کمیسیون سازمان های وابسته
18ـ کمیسیون امور بین المللی
19ـ کمیسیون بهبود امور اداری
تبصره 1) تشکیل و حذف کمیسیون ها منوط به احتیاجات و مقتضیات هر محل است.
ماده نوزدهم ـ عده اعضای هر کمیسیون از 5 تا 9 نفر خواهد بود (جز کمیسیون هم آهنگی)
ماده بیستم ـ هر کمیسیون یک رئیس و یک نایب رئیس و یک منشی از میان خود انتخاب خواهد
کرد.
ماده بیست و یکم ـ انتخاب اعضای کمیسیونهای مرکز استان به وسیله کمیته استان و اعضای
کمیسیونها شهرستان به وسیله کمیته شهرستان انجام می گیرد.
تبصره 1ـ کمیسیونهای تهران به وسیله کمیته مرکزی انتخاب می شوند.
تبصره 2ـ کمیسیون هم آهنگی که فقط در تهران خواهد بود و از یازده عضو تشکیل می شود بدین
قرار که یک نفر از کمیته مرکزی و ده نفر دیگر که هریک اهل یک استان و یا با آن ارتباط کامل
داشته باشند از طرف کمیته مرکزی انتخاب می شوند.
ط ـ حوزه ها
ماده بیست ودوم ـ حوزه تشکیل می شود از 7 تا 14 نفر همین که عده به چهارده رسید یک
حوزه دیگر از آن منشعب می شود.
ماده بیست و سوم ـ هر حوزه به مجرد تشکیل از میان خود یک رئیس یک نایب رئیس و یک رابط
و یک منشی و یک تحویلدار انتخاب می کند.
ماده بیست و چهارم ـ حوزه هایی که در هر شهر و بخش های تابع آن تشکیل می شود از لحاظ
تشکیلاتی تابع کمیته شهرستان مربوط خواهد بود.
تبصره ـ رابطین حوزه ها با کمیته ها در تهران به وسیله دبیرخانه حزب و در استانها و شهرستانها به
وسیله منشی کمیته ها ارتباط خواهند داشت.
فصل دوم ـ عضویت
ماده بیست و پنجم ـ کسانی به عضویت حزب پذیرفته می شود که دارای شرایط زیر باشند:
الف ـ تابعیت ایران
ب ـ داشتن حداقل 20 سال
ج ـ دارا بودن حسن اخلاق و نداشتن محکومیت جزایی که مستلزم محرومیت از حقوق اجتماعی
است.
د ـ عدم عضویت در حزب سیاسی دیگر.
ماده بیست و ششم ـ داوطلب عضویت باید درخواست کتبی را که در اختیار او گذاشته می شود
نوشته امضاء کند و در مرکز به دبیرخانه حزب و در شهرستانها به کمیته تسلیم دارد.
درخواست
داوطلب به کمیسیون عضویت فرستاده می شود و کمیسیون رد یا قبول آن را اعلام می دارد.
در
صورت قبول دبیرخانه در مرکز و کمیته در شهرستان ها ورقه عضویت به نام داوطلب صادر می کند
و در صورت رد آن را به کمیسیون تحقیق ارجاع می نماید.
نظر کمیسیون تحقیق قطعی است.
ماده بیست و هفتم ـ تعیین میزان حق عضویت در مرکز با کمیته مرکزی و در شهرستانها با کمیته
استان است.
ماده بیست و هشتم ـ کمیته مرکزی می تواند در شهرستانهایی که مقتضی بداند
سازمانهای وابسته به حزب از جوانانی که سن آنان از 18 به بالا باشد تشکیل دهد.
ماده بیست و نهم ـ کمیته مرکزی می تواند شوراهای کارگری و کشاورزی و صنفی را در محل که
صلاح بداند به وابستگی حزب بپذیرد.
فصل سوم ـ وظایف:
وظیفه کنگره :
ماده سی ام ـ وظیفه کنگره عبارت است از :
الف ـ استماع و رسیدگی به گزارش کمیته مرکزی و پیشنهادهای رسیده و تعیین خط مشی آینده
حزب.
ب ـ رسیدگی به ترازنامه سالانه و تصویب بودجه.
ج ـ انتخاب اعضایی که به موجب اساسنامه برعهده آن گذاشته شده است.
د ـ تصویب یا رد هرگونه تغییر و اصلاح و حذف یا اضافه در مرامنامه و اساسنامه که از طرف کمیته
مرکزی پس از جلب نظر شورای مرکزی به اکثریت دوثلث پیشنهاد شده باشد.
تبصره ـ پیشنهادهایی که از طرف اعضاء بدین منظور می شود باید لااقل پانزده روز قبل از تشکیل
کنگره به دبیرخانه حزب تسلیم شده باشد.
وظیفه کمیته مرکزی :
ماده سی و یکم ـ کمیته مرکزی مسئول اداره حزب و مجری سیاست آن خواهد بود و در حسن
اجرای حزب نظارت تام و تمام خواهد داشت و دستورهای صادره از آن قطعی و لازم الاجرا
است.
وظیفه دبیرخانه حزب:
ماده سی دوم ـ دبیر کمیته مرکزی عهده دار اداره دبیرخانه حزب و مسئول کلیه مکاتبات و
مصاحبات و نشریات حزبی خواهد بود و رابطه میان ارکان و دستگاههای مختلف حزب باهم و با
کمیته مرکزی است.
وظیفه خزانه داری حزب :
ماده سی وسوم ـ خزانه دار کمیته مرکزی عهده دار حسابداری حزب و مسئول مالی و
ذی حساب و صاحب جمع اموال حزب خواهد بود و بودجه کل حزب را تنظیم و به کمیته مرکزی
تسلیم خواهد نمود.
وظیفه کمیته استان :
ماده سی و چهارم ـ وظیفه کمیته استان به قرار زیر است :
الف ـ تشکیل جلسه لااقل هر پانزده روز یک بار.
ب ـ رسیدگی به پیشنهادهای رسیده از طرف کمیته های شهرستانها و کمیسیونها.
ج ـ تهیه و ارسال پیشنهادهای مفید و لازم راجع به امور حزب به کمیته مرکزی با جلب نظر شورای
استان.
د ـ اجرای دستورهای کمیته مرکزی.
ه ـ انتخاب اعضای کمیسیونها.
ز ـ رسیدگی و نظارت در درآمد و هزینه حزب در استان.
وظیفه کمیته شهرستانها:
ماده سی و پنجم ـ وظیفه کمیته شهرستان به قرار زیر است :
الف ـ تشکیل جلسه لااقل هر پانزده روز یک بار.
ب ـ رسیدگی به پیشنهادها و گزارش های رسیده از طرف کمیسیون ها و حوزه ها.
ج ـ تهیه و ارسال پیشنهادهای مفید و لازم راجع به امور حزب به کمیته استان با جلب نظر شورای
شهرستان.
د ـ اجرای دستورهای کمیته استان.
ه ـ انتخاب اعضای کمیسیونها.
ز ـ رسیدگی و نظارت در درآمد و هزینه حزب در شهرستان.
وظیفه شوراها:
ماده سی وششم ـ وظیفه شوراها عبارت است از :
الف ـ تشکیل جلسه لااقل هرماه یک بار
ب ـ رسیدگی و اظهارنظر در اموری که از طرف کمیته ها به آن رجوع می شود.
ج ـ تهیه پیشنهادهای مفید و ارسال آنها به کمیته های مربوط.
د ـ تشریک مساعی و همفکری و همکاری با کمیته های مربوط.
وظیفه کمیسیونها :
ماده سی وهفتم ـ وظیفه کمیسیون عضویت تحقیق در هویت و صلاحیت داوطلبان عضویت حزب
و اظهار نظر درباره آنان است.
ماده سی و هشتم ـ وظیفه کمیسیون تحقیق عبارت است از :
الف ـ رسیدگی به گزارشهای کمیسیون عضویت.
ب ـ رسیدگی به تخلفات حزبی که به آن رجوع می شود و اظهارنظر در آنها.
ماده سی و نهم ـ وظیفه کمیسیون بازرسی رسیدگی و تحقیق و بازرسی در هر امری است که از
طرف کمیته های مربوط به آن رجوع می شود.
ماده چهلم ـ وظیفه کمیسیون تبلیغات و انتشارات عبارت است از تهیه برنامه های تبلیغاتی و
انتشار روزنامه و نشریات حزبی.
ماده چهل و یکم ـ وظیفه کمیسیون سازمان های وابسته تشریک مساعی و همکاری با تشکیلات
و سازمان های وابسته به حزب است.
ماده چهل و دوم ـ وظیفه کمیسیون هم آهنگی عبارت است از :
الف ـ حفظ ارتباط و ایجاد هم آهنگی کمیته های استانها و کمیته مرکزی به وسیله دبیرخانه.
ب ـ رسیدگی به طرز عمل کمیته ها و کمیسیون ها در استانها و شهرستانها به منظور هم آهنگ کردن
آنها و گزارش به کمیته مرکزی.
ماده چهل و سوم ـ وظیفه کمیسیون حسابداری و بودجه عبارت است از :
الف ـ رسیدگی به تمام اسناد و اوراق مالی مربوط به درآمد و هزینه.
ب ـ رسیدگی به کلیه پرداخت ها و تطبیق آن با مصوبات کمیته.
ج ـ تهیه و تنظیم بودجه و تسلیم آن به وسیله خزانه دار در مرکز به کمیته مرکز و یا به وسیله
حسابدار در شهرستانها به کمیته استان.
ماده چهل و چهارم ـ وظیفه کمیسیونهای دیگر عبارت از :
الف ـ تحقیق و مطالعه در کلیه لوایح قانونی مربوط
ب ـ تهیه طرح ها و گزارش های مستند و مدلل باتوجه به مرام حزب
ج ـ مطالعه و تهیه گزارش در هر امری که از طرف کمیته به آن رجوع می شود.
د ـ مطالعه در کلیه قوانین موجود و مربوط به کار کمیسیون و اتخاذ نظر و پیشنهاد کمیته.
ماده چهل و پنجم ـ کمیسیونها باید جلسات خود را مرتبا تشکیل و امور محوله را در اسرع اوقات
انجام و گزارش آن را در مرکز دبیرخانه و در شهرستانها به کمیته ارسال دارند.
وظیفه حوزه ها :
ماده چهل و ششم ـ وظیفه حوزه ها عبارت است از :
الف ـ تشکیل جلسه لااقل یک بار در هر هفته.
ب ـ بحث و نقد در مسایل اجتماعی و اقتصادی و سیاسی براصول مرام حزب.
ج ـ تهیه پیشنهادهای مفید و ارسال آن به کمیته شهرستان.
وظیفه افراد حزب :
ماده چهل و هفتم ـ هریک از اعضای حزب حق دارد در کمال آزادی در مسایل حزبی اظهار و
پیشنهادهای کتبی خود را در حوزه های مربوط طرح کند.
ماده چهل و هشتم ـ اعضای حزب باید اصول انضباط حزبی را کاملاً رعایت کنند و حق عضویت
را بپردازند و در جلسات حوزه مربوط مرتبا شرکت جویند و دستورهای حزبی را اجرا و در ترویج
مرام و پیشرفت مقاصد حزب و جلب افراد جدید کوشش نمایند.
فصل چهارم ـ کلیات :
ماده چهل و نهم ـ حزب ملیون طبق مقررات مملکتی به ثبت رسیده و دارای شخصیت حقوقی
است.
ماده پنجاهم ـ برای رسمیت جلسات نصف به علاوه یک اعضای حاضر در محل لازم خواهد بود.
ماده پنجاه و یکم ـ کلیه تصمیمات حزبی با اکثریت تمام اعضای حاضر در جلسه اتخاذ خواهد شد
و هرگاه عده رأی دهندگان زوج باشد در صورت تساوی رأی آن طرف که رئیس باشد متبع است.
ماده پنجاه و دوم ـ کلیه انتخابات برای مدت دو سال و با رأی مخفی خواهد بود.
ماده پنجاه و سوم ـ کلیه آیین نامه ها که برای اجرای این اساسنامه ضرورت دارد پس از تصویب
کمیته مرکزی به موقع اجرا گذاشته خواهد شد.
ماده پنجاه و چهارم ـ کلیه اوراق و اسناد مالی حزب را خزانه دار حزب و یک نفر از اعضای کمیته
مرکزی به انتخاب کمیته امضاء خواهد کرد.
ماده پنجاه و پنجم ـ در استانها و شهرستانها این وظیفه برعهده حسابدار و یک نفر از اعضای کمیته
استان یا شهرستان با انتخاب کمیته مربوط خواهد بود.
ماده پنجاه و هفتم1 ـ تشکیلات دبیرخانه و خزانه داری حزب با تصویب کمیته مرکزی خواهد بود.
ماده پنجاه و هشتم ـ صدی پنج از کلیه درآمد حزب در هر محل هر ماهه به صندوق مرکزی حزب
ارسال خواهد شد.
ماده پنجاه و نهم ـ پرداخت هایی که در حدود اعتبارات مصوب بودجه انجام می گیرد در هر محل
منوط به تصویب کمیته های مربوط است.
ماده شصتم ـ هیچ یک از اعضا نمی تواند در پیش از دو کمیسیون عضویت داشته باشد.
ماده شصت و یکم ـ در صورت فوت یا استعفا یا برکناری هریک از اعضای حزب که سمتی برعهده
دارد جانشین او کسی است که در انتخابات پس از منتخبین حائز اکثریت بوده است.
فصل پنجم ـ گروه پارلمانی
ماده شصت و دوم ـ گروه پارلمانی حزب عبارت است از نمایندگان حزب در دو مجلس.
تبصره ـ مادام که انتخابات حزبی در مملکت به موقع اجراء در نیامده است نمایندگان دو مجلس که
عضویت حزب را پذیرفته اند گروه پارلمانی حزب را تشکیل خواهند داد.
ماده شصت و سوم ـ گروه پارلمانی حزب مجری مرام و سیاست حزب در هریک از دو مجلس
خواهد بود.
فصل ششم ـ تشویق و تخلف
ماده شصت و چهارم ـ تشویق و تنبیه اعضای حزب در مورد حسن اجرای وظیفه و یا تخلف از
مقررات حزبی طبق آیین نامه خاص خواهد بود.
توضیحات سند:
1ـ ماده پنجاه و ششم در اصل سند موجود نبود.
منبع:
کتاب
حزب ملیون به روایت اسناد ساواک صفحه 33