تاریخ سند: 16 دی 1357
متن سند:
دنباله حوادث و وقایع نقاط مختلف کشور در روز 16 /10 /57 1ـ سیرجان : از صبح روز 16 /10 /57، حدود 3000 نفر از طبقات مختلف مردم در یکی از مساجد شهر سیرجان ـ استان کرمان اجتماع نموده و مقارن ساعت 1030 پس از خروج از مسجد با دادن شعارهائی بطرفداری از آیت اله خمینی در خیابانهای شهر به تظاهرات پرداخته و پیکره شاهنشاه آریامهر را پائین آورده اند.1 2ـ استان مازندران : الف ـ ساری روز 16 /10 /57، گروهی از قشریون مذهبی در شهر ساری بطور پراکنده در نقاطی از شهر مزبور دست به تظاهرات زده و ضمن دادن شعار و آتش افروزی در سطح خیابانها و قطع تنه درختان، اسامی خیابانهای شاه، نادر و شاه عباس شهر ساری را به ترتیب به آیت اله خمینی، مفتاحی و فرهودی تغییر نام داده اند.
در تظاهرات فوق تظاهرکنندگان تعدادی از شعب بانکها، اداره فرهنگ و هنر، اداره آبیاری، ساختمان سازمان کارگران و محل سابق اداره اقتصاد ساری را بآتش کشیده و خساراتی وارد کرده اند.
ضمنا به منز یکی از مامورین شهربانی ساری حمله نموده و ضمن شکستن شیشه های ساختمان، قصد بآتش کشیدن اموال منزل ویرا داشته که با دخالت مامورین انتظامی متفرق شده اند.
2 ضمنا مقارن ساعت 2100 اتومبیل یکی از کارمندان سازمان اطلاعات و امنیت ساری در شهر مذکور توسط افراد ناشناسی به آتش کشیده است.
ب ـ بهشهر روز 16 /10 /57، گروه کثیری از اهالی بهشهر با دادن شعارهائی علیه مقامات عالی کشور به تظاهرات پرداخته و ضمن آن یکدستگاه اتومبیل شخصی را به آتش کشیده اند.
ت ـ بندرشاه بعدازظهر روز 16 /10 /57، قریب 5000 نفر از اهالی بندرشاه پس از خاتمه مجلس ختمی با دادن شعارهائی در خیابانهای شهر مزبور به تظاهرات مبادرت و بطرف مأمورین انتظامی چوب و سنگ پرتاب و تیراندازیهائی نموده اند.
3 با اقدام مامورین انتظامی جهت متفرق کردن تظاهرکنندگان، 6 نفر از متظاهرین کشته و 5 نفر از آنها مجروح گردیده که جهت درمان به بیمارستان اعزام شده اند.
4 3ـ ایلام : پیش از ظهر روز 16 /10 /57، دو نفر از کارمندان سازمان اطلاعات و امنیت همراه با خانواده خود از مهران به دهلران میرفته اند که دو نفر تروریست آنها را تعقیب و با مداخله مامورین ژاندارمری دو نفر تروریست مذکور دستگیر و از آنها یک قبضه سلاح شکاری کشف و ضبط شده است.
در تحقیقات انجام شده مشخص گردیده که در شهر مهران گروهی از مخالفین رژیم هیئتی تشکیل داده و تصمیم دارند با دستگیری کارمندان سازمان اطلاعات و امنیت آنها را اعدام کنند.
ضمنا از صبح روز مذکور عده ای تظاهرکننده در شهرهای مهران و دهلران با دادن شعارهائی به شکستن شیشه های تعدادی از شعب بانکها مبادرت نموده اند.
5 4ـ شهرکرد: روز 16 /10 /57، حدود 300 نفر از اهالی شهرکرد در حالیکه تعدادی روحانی در پیشاپیش آنها در حرکت بوده اند، در شهر مذکور به راه پیمائی اقدام نموده و در مقابل ساختمان سازمان اطلاعات و امنیت شهرکرد توقف به دیوار، کف خیابان و مقابل درب سازمان مذکور شعارهائی نوشته اند.
6 5ـ استان اصفهان : الف ـ اصفهان از صبح روز 16 /10 /57، گروه کثیری از اهالی اصفهان در مسجد حکیم شهر مذکور اجتماع نموده و شخصی بنام رضوانی درباره اوضاع و احوال 25 سال پیش کشور و حکومت دکتر محمد مصدق جهت مجتمعین سخنرانی کرده است.
ضمنا آیت اله سیدحسین خادمی در این اجتماع اظهار داشته : مردم مسلمان نباید آبونمان آب، برق، تلفن و مالیات به دولت بپردازند و تا چند روز دیگر هم نفت و بنزین فراوان خواهد شد و به قیمت ارزان بفروش میرسد.
ب ـ نجف آباد مقارن ساعت 1700 روز مزبور، عده ای ناشناس یکعدد بمب دست ساز را به منزل یکی از مامورین شهربانی شهر نجف آباد پرتاب کرده و متواری شده اند.
بمب مذکور منفجر گردیده و مامور یادشده که جمشیدی بنام داشته کشته و همسر و فرزندانش نیز مجروح گردیده که جهت درمان به بیمارستان اعزام گردیده اند.
ضمنا در ساعت 1900 نیز به منزل دو نفر از مامورین شهربانی نجف آباد بمب پرتاب شده که منفجر نگردیده و خساراتی ببار نیامده است.
7 6ـ قم : روز 16 /10 /57، گروه کثیری از اهالی شهر قم و طلاب علوم دینی در این شهر به راه پیمائی و دادن شعارهائی بنفع آیت اله خمینی پرداخته اند.
8 ضمنا متعاقب مصاحبه اخیر آیت اله شریعتمداری با نماینده ایران پست، اختلاف بین طرفداران آیت اله خمینی و آیت اله شریعتمداری و به عبارت دیگر بین طلاب ترک زبان و فارس زبان تشدید یافته تا جائیکه در راه پیمائی فوق الذکر، تظاهرکنندگان ضمن پخش عکسهای آیت اله خمینی در سطح شهر، اقدام به پاره نمودن عکسهای آیت اله شریعتمداری نموده و تهدیداتی نسبت به آیت اله شریعتمداری و نزدیکان ایشان صورت گرفته است.
تظاهرات فوق تا پاسی از شب ادامه داشته و پس از منع ساعات عبور و مرور نیز تظاهرکنندگان در برخی از خیابانهای شهر مبادرت به آتش افروزیهائی نموده اند.
همچنین افراد ناشناسی یکعدد بمب دست ساز را به منزل یکی از مامورین شهربانی قم پرتاب کرده که در نتیجه دو نفر از اعضای خانواده وی مجروح و جهت درمان به بیمارستان اعزام گردیده اند.
7ـ تبریز : روز 16 /10 /57، منازل دو نفر از مامورین شهربانی تبریز در یکی از خیابانهای شهر مذکور توسط افراد ناشناسی بآتش کشیده شده است.
9 8ـ شهر جیرفت : شب هنگام مورخ 16 /10 /57، پس از خاتمه سخنرانی تحریک آمیز شیخ مهدی مصحفی روحانی افراطی در مسجد جامع شهر جیرفت، قریب 300 نفر از مجتمعین در مسجد، در برخی از خیابانهای شهر مذکور براه افتاده و ضمن تظاهرات تعدادی از شیشه های بانک صادرات و شهرداری جیرفت و همچنین کامیونهای شهرداری مزبور را شکسته اند.
10 شعاری از تظاهرکنندگان نیز بمنزل یک درجه دار بازنشسته ژاندارمری -11- در جیرفت هجوم بوده و او را مضروب کرده اند و درجه دار مورد بحث هم با سلاح خود با مهاجمان مقابله و یکنفر از آنان را مجروح کرده است.
ارزیابی خبر : خبر صحت دارد.
اقدامات انجام شده: مراتب به نخست وزیری اعلام گردیده است.
توضیحات سند:
1ـ از شهرهای استان کرمان خبرهای دیگر هم هست که متعاقبا خواهید خواند.2ـ نام خانوادگی این سرپاسبان، براری بود.
تظاهرات صبح در ساری بدون درگیری و ایجاد خسارت برپا شد.
ساواک مازندران در تلفنگرامی نوشت: «از ساعت 1100 روز جاری حدود 500 نفر از متعصبین مذهبی ساری که در جلو آنها دکتر سید علی طبری پور (دارای سوابق متعددی است) مشاهده گردید، ضمن راهپیمایی در شهر چندین بار قصد حمله به مأمورین شهربانی را داشته که با دخالت مامورین متفرق و سپس در ساعت 1145 در خیابان شاه ساری روی زمین نشسته و سرودهایی را قرائت و سپس در حالی که به طرف مامورین شهربانی گل پرتاب می کردند متفرق شدند.
رخشا 5315 /2 ه 1 ـ 16 /10 /57» 3-مجلس ختم به مناسبت سومین روز شهادت غلامرضا اسدی عرب برپا شده بود.
4-در سند دیگری تعداد 6 کشته و 9 مجروح یادشده است و اسامی شهدا چنین آمده: «1ـ میرحمزه نجفی، 2ـ تقی زحمتکش، 3ـ حاجی شریف شکاتی، 4ـ سید مصطفی موسوی، 5 ـ اسماعیل عباس زاده، هویت نفر ششم نامعلوم (مجروحین) 1ـ رضا حسن زاده، 2ـ رمضان وحی، 3ـ اصغر دماوندی و مجروح چهارم با چهار جسد دیگر وسیله مهاجمین به بهشهر برده شده است.
» (پرونده 106979، ج 6) نام بقیه مجروحان در این گزارش نیامده است.
5-ارتش نیز از وقایع امروز (16 /10 /57) این منطقه نوشت که «در ساعات مختلف تعدادی از اخلالگران مسلح در شهر ایلام به سوی نگهبانان پیکره کد 66، فروشگاه اتکا، منازل سازمانی تیراندازی نمودند، دو دستگاه اتومبیل اداره دارایی و منزل یکی از مامورین ژاندارمری به آتش کشیده شد و شیشه های بانک بازرگانی را شکستند.
» (گزارش زمستان 57، ص 143) امروز شهاب الدین شهابی استاندار تازه ایلام وارد منطقه شد.
(پرونده 106976، ج 2) و به خانه هشت مأمور ژاندارمری خساراتی وارد گردید و خانه محمدتقی حاجی نجفی کارمند ساواک در مهران آتش گرفت.
(همان) 6-امروز (16 /10 /57) مهمانسرای بروجن به آتش کشیده شد.
در سطح استان نیز تعداد معدودی مدارس ابتدایی در روستاها باز و بقیه مراکز آموزشی تعطیل بود.
(10374 /19 ه ـ 6 /10 /57) 7-در گزارش نوبه ای اطلاعاتی شماره 37 اداره سوم ستاد بزرگ ارتشتاران آمده است که بعدازظهر امروز (16 /10 /57) حسن باقری استوار باز نشسته در اصفهان کشته شد و یک «میهن پرست» نیز در اطراف نجف آباد به قتل رسید.
و نیز یک ستوان یار جمعی هوانیروز اصفهان توسط چهار نفر مضروب و مجروح شد.
8-تفصیل تظاهرات رخ داده در شهر قم، پس از این بولتن خواهد آمد.
9-ارتش خبر از حوادث دیگری از تبریز داد: «ساختمانهای حزب رستاخیز، حفاظت محیط زیست، به سازمان زنان، شورای داوری، تربیت بدنی، اداره تعاون و روستایی و اداره کشاورزی توسط اخلالگران به آتش کشیده شد.
» (گزارش زمستان 57، ص 144) روزنامه کیهان هم نوشت از شب بانک اللّه اکبر از پشت بامهای تبریز به گوش می رسید و همه شهر بسته بود.
اعتصابات همچنان ادامه داشت.
قضات دادگستری هم با صدور بیانیه ای به حمایت از اعتصابیون پرداختند و دست از کار کشید و بدین ترتیب دستگاه قضایی و دادسرای تبریز هم تعطیل شد.
این منبع احتمال از زخمی شدن چند نفر هم داد.
(ش 10606، ص 7) 10-صبح هم در جیرفت تظاهرات بود که در سندی آن را خواهید خواند.
11-نام وی قنبر دهقان بود.