درباره : مقاله احسان طبری1 عضو کمیته مرکزی حزب منحله توده
تاریخ سند: 25 خرداد 1349
درباره : مقاله احسان طبری1 عضو کمیته مرکزی حزب منحله توده
متن سند:
از : 311 آقای محمد باهری معاون وزارت دربار شاهنشاهی تلفنی اعلام نموده است مقاله ای را که احسان طبری با عنوان «لنین و مسائل انقلاب اجتماعی ایران» نوشته و در نشریه بررسی دنیای مارکسیسم چاپ لندن درج گردیده است در اختیار وی گذارده شود.در خصوص مقاله مذکور به عرض می رساند که محتوی آن مبتنی بر سه وجه اصلی می باشد: در ابتدا نظرات لنین در خصوص انقلاب اجتماعی و شرایط عینی و ذهنی انقلاب تشریح گردیده است و سپس برداشت عناصر چپ رو ایرانی (مائوئیست ها) از وضع انقلابی و این که آنان تنها شکل انقلاب را به صورت قهرآمیز و از طریق جنگهای پارتیزانی می دانند بیان نموده و اضافه می کند که این افراد برآنند که انتظار ظهور و تحقق وضع انقلابی اتلاف بیهوده وقت است و باید فورا دست بعمل زد و این مغایر با نظریه لنینی انقلاب مبنی بر وجود وضع انقلابی با توجه به مجموعه شرایط عینی و ذهنی است.
در قسمت سوم مقاله.
انقلاب از دید عناصر راست رو مورد بررسی قرار گرفته و در این مورد به انقلاب سفید ایران اشاره شده و چنین اظهار نظر گردیده است : اقدامات دولت ایران که با جار و جنجال فراوان بعنوان یک «انقلاب سفید» بی نظیر.
«انقلاب و شاه و مردم» و حتی گاهی «انقلاب ملی و دمکراتیک» نامیده می شود مانند همه رفرمهای بورژوائی خصلت نیمه کاره دارد و بهیچوجه قادر نیست تضادهای عمقی که جامعه ایران را از هم میدرد، مثلاً تضاد خلق ایران که خواستار نیل به استقلال سیاسی و اقتصادی است با امپریالیسم، حل کند ولی این رفرمها می توانند برای دوران معینی وضع را به سود محافل حاکمه تثبیت کنند و جنبش رهائی بخش خلق را موقتا متوقف نگهدارند...
نشریه فوق الذکر چاپ انگلیسی نشریه «مسائل صلح و سوسیالیزم» ارگان تئوریک و سیاسی احزاب کمونیست و کارگری می باشد که به حدود بیست زبان مختلف در سرتاسر دنیا چاپ و توزیع می گردد.
نسخه فارسی این نشریه بنام «مسائل بین المللی» از طرف کمیته مرکزی حزب منحله توده در خارج از کشور چاپ شده و عین مقاله احسان طبری نیز در شماره اخیر آن درج گردیده است که به پیوست تقدیم می گردد.
مراتب جهت استحضار به عرض می رسد تا در صورت تصویب مقاله مورد نظر در اختیار آقای باهری گذاشته شود.
رئیس دایره بررسی.
فریدی رئیس بخش 311.
شهبازی رئیس اداره یکم عملیات.
جوان در اجرای امر مراتب در بولتن روز 25 /3 /48 درج گردید و فتوکپی مقاله فارسی و انگلیسی نیز وسیله آقای شهبازی در تاریخ 26 /3 /49 در اختیار آقای باهری گذارده شد.
بعرض رسید فرمودند در بولتن جاری درج سپس در اختیار آقای باهری گذارده شود (فردا) ثابتی 25 /3 /49 فعالیت حزب توده در خارج از کشور
توضیحات سند:
1ـ احسان طبری در سال 1295 در شهر ساری به دنیا آمد وی در جوانی با دکتر تقی ارانی از مبلغان اولیه مارکسیسم در ایران آشنا شد و تحت تأثیر اندیشه او به مارکسیسم گروید.در سال 1316 در زمره گروه «53» نفر توسط رضاخان زندانی شد و با سقوط نامبرده از زندان آزاد شد طبری در مهرماه 1320 از بنیانگذاران حزب توده شد حمایت احسان طبری از سیاست های شوروی سابق سبب انزوایش در محافل دانشگاهی و روشنفکری شد و در سال 1332 در پی غیرقانونی اعلام شدن حزب توده، طبری نیز مخفی شد و در اواخر آن سال مخفیانه به شوروی سابق فرار کرد.
طبری در دوران حکومت استالین و مالنکوف و خروشچف تا سال 1336 در شوروی سابق به سر برد.
و در شوروی به عنوان شاعر و گوینده در رادیو مسکو به کار پرداخت.
و مجموعه ای از اشعار شعرای مشهور روسی را به شعر کلاسیک فارسی ترجمه و منتشر کرد.
طبری از مدرسه عالی حزب کمونیست شوروی سابق در رشته تاریخ فلسفه فارغ التحصیل شد و پایان نامه خود را درباره فلسفه ابن سینا نگاشت در این دوران نام طبری به عنوان اندیشمند مارکسیست ایرانی در دایره المعارف بزرگ شوروی سابق ثبت شد و با نام مستعار «شاد» مقالاتی از او درج گردیده طبری پس از استالین در آکادمی علوم اجتماعی شوروی سابق به تحصیل ادامه داد و در رشته تاریخ فلسفه به مقام علمی «نامزد علوم فلسفی» دست یافت و سپس در سال 1336 عازم شهر لایپزیک در آلمان شرقی شد و تا پیروزی انقلاب اسلامی در ایران در این شهر اقامت گزید.
طبری در آلمان شرقی در آکادمی علوم اجتماعی برلین موفق به دریافت عالیترین مدرک تخصصی در کشورهای سوسیالیستی در رشته فلسفه گردید.
افشای توطئه های حزب توده در ایران و دستگیری سردمداران آن به عنوان به انتها رسیدن مارکسیسم در ایران ضربه نهائی را بر اندیشه طبری زد و حصارهای پولادین تقید و وابستگی ذهنی او را فرو پاشید طبری از زندان و «مصلحت گرایی حزبی» رهایی یافت.
شخصیتی که نزدیک به 50 سال به عنوان تئوریسین مارکسیسم عمل کرده بود، از این راه بازگشت و با نگارش «کژراهه» افشاگری دست زد به طبری در آخرین اثر تاریخی خود کتابی تحت عنوان «آورندگان اندیشه خطا» که به کاوش در مورد اندیشه های فکری، سیاسی کسروی، صادق هدایت، فریدون آدمیت و تقی زاده میپردازد، در دست نگارش داشت که با در گذشتش ناتمام ماند.
سرانجام عصر روز شنبه 9 اسفند 1368 در سن 72 سالگی درگذشت.
(پانزده خرداد ـ ج 1 ـ ص 189 ـ 190)