دنباله حوادث و وقایع نقاط مختلف کشور در روز 13/10/57
دنباله حوادث و وقایع نقاط مختلف کشور در روز 13/10/57
متن سند:
1ـ شهرهای استان مازندران : بعدازظهر روز 13 /10 /57، تظاهراتی با شرکت گروه هایی از طبقات مختلف مردم در شهرهای ساری، شهسوار و بهشهر صورت گرفته است.در ساری گروه های تظاهرکننده با راهپیمایی در نقاطی از شهر ضمن دادن شعارهایی خواستار برقراری حکومت اسلامی به رهبری آیت الله خمینی گردیده اند.
1 ضمنا در روز مزبور اعلامیه هائی در پاره ای از نقاط شهر ساری توزیع و در آنها مامورین انتظامی و کارمندان ساواک مورد تهدید قرار گرفته اند که چنانچه تا تاریخ 16 /10 /57 به گروهی که خود را «گروه انتقام» نامیده است نپیوندند و اعلام همبستگی با این گروه ننمایند افراد خانواده آنها مورد آزار قرار گرفته و به قتل خواهند رسید و منازلشان نیز به آتش کشیده خواهد شد.
همچنین در روز 13 /10 /57، تعدادی از مامورین انتظامی که قصد عزیمت به محل مأموریتی را داشته اند با سد معبر توسط گروهی از اخلالگران مواجه و ناگزیر با تیراندازی هوائی اخلالگران را متفرق و راه را گشوده اند.
در بعدازظهر روز مذکور وضع بهشهر ناآرام گزارش و گفته شده افرادی که قصد عبور از این شهر را داشته اند مجبور بوده اند به علت ناآرامی وضع شهر به همراهی و حمایت مامورین انتظامی از شهر عبور کنند.
شب هنگام مورخ 13 /10 /57، دو نفر سرنشین یک دستگاه خودرو پیکان در بندرگز در حالی که بمبی با خود حمل می نموده اند، در اثر انفجار ناگهانی بمب یکی از آنها فوت و دیگری مجروح شده.
1 2ـ قصر شیرین : از ساعت 1700 روز 13 /10 /57، اخلالگری هایی در سطح شهر قصرشیرین به وقوع پیوسته که طی آن چند شعبه بانک و برخی از اماکن عمومی و خصوصی در این شهر تخریب و به آتش کشیده شده است.
در جریان مقابله مامورین انتظامی با آشوبگران یکی از مامورین از ناحیه مچ دست و نیز یکی از عناصر اخلالگر از ناحیه پا مجروح و مصدوم و جهت درمان به بیمارستان اعزام گردیده اند.
2 3ـ قم، ساوه و تفرش : روز 13 /10 /57، تظاهراتی در شهرهای قم، ساوه و تفرش و همچنین بخش آران از توابع شهرستان کاشان صورت گرفته که با دخالت مأمورین انتظامی گروه های تظاهرکننده متفرق شده اند.
ضمن تظاهرات افراد در قم، از جانب تعدادی از اخلالگران چند عدد نارنجک دست ساز به سوی خودروهای گشتی مأمورین فرمانداری نظامی پرتاب گردیده است.
شب هنگام مورخ 13 /10 /57، در نقاطی از شهرهای قم و کاشان تظاهراتی رخ داده و ضمن آن متظاهرین به دادن شعارهایی علیه مقامات عالیه مملکتی مبادرت که وسیله مأمورین متفرق شده اند.
3 4ـ مهاباد و نقده : بعدازظهر روز 13 /10 /57، شماری از اهالی شهرهای مهاباد و نقده در این دو شهر دست به تظاهرات و دادن شعار زده اند که در شهر نقده گروهی از تظاهرکنندگان کلیه پرونده های دادگستری و همچنین بایگانی بانک کشاورزی محل را به آتش کشیده و وسایل اداره دادگستری و نیز مهمانسرای نقده را غارت نموده اند.
5ـ قزوین : وضع شهر قزوین به دنبال ناآرامی های چند روز اخیر در روز 13 /10 /57، تقریبا عادی گزارش شده است، لیکن به علت وجود شایعات مربوط به کمبود مواد غذائی و ارزاق عمومی، ساعت 1400 روز مذکور یک کامیون مواد غذائی به قزوین وارد که با کنترل مأمورین فرمانداری نظامی و نظارت شماری از افراد محلی بین اهالی توزیع گردیده است.
1 ضمنا شایعاتی هم وجود دارد که اهالی قزوین در نظر دارند روز 16 /10 /57 تظاهراتی علیه دکتر شاپور بختیار در این شهر به عمل آورند.
6ـ خرمشهر و اندیمشک: روز 13 /10 /57، تظاهراتی با شرکت گروه هایی از مردم در پاره ای از نقاط شهر خرمشهر صورت گرفته و طی آن شیشه های چند شعبه بانک در شهر مذکور وسیله تظاهرکنندگان شکسته و تعدادی از خودروها نیز آتش زده شده است.
2 ضمنا اداره دارائی اندیمشک نیز توسط افراد ناشناسی به آتش کشیده که حریق به وسیله مأمورین خاموش و خساراتی به اداره مزبور وارد گردیده است.
7ـ شهرهای اراک و محلات: روز 13 /10 /57، گروه هایی از اهالی شهرهای اراک و محلات در نقاطی از شهرهای یادشده دست به تظاهرات و دادن شعار زده اند که توسط مأمورین انتظامی متفرق شده اند.
1 ضمنا در روز مزبور سه نفر ناشناس در نزدیکی میدان ششم بهمن شهر اراک به منظور ایجاد ترس و دلهره با سلاح کمری از نوع گاز پیستولت به طرف خودرو رئیس شهربانی اراک شلیک و متواری گردیده اند.
حادثه جز ایجاد صدا هیچگونه آسیبی نداشته است.
8ـ شهر یزد : بعدازظهر روز 13 /10 /57، افراد ناشناسی یک عدد بمب دست ساز به منزل یکی از مأمورین شهربانی یزد پرتاب و متواری گردیده اند که در اثر انفجار بمب مزبور تعدادی از شیشه های ساختمان منزل و نیز اتومبیل مامور یاد شده که در این منزل پارک بوده شکسته شده است.
شب هنگام مورخ 13 /10 /57، اتومبیل مامور موصوف در خارج از منزلش وسیله عده ای به آتش کشیده شده و ضمنا گروهی آشوبگر نیز شعبه بانک ایران و هلند در شهر یزد را طعمه حریق ساخته اند.
2 با دخالت مأمورین انتظامی اخلالگران متفرق و حریق خاموش شده است.
9ـ شهر شیراز: بعدازظهر روز 13 /10 /57، قریب یکهزار نفر از اهالی شهر شیراز، در برخی خیابان های شهر مذکور دست به تظاهرات و دادن شعار زده اند.
گروهی از این عده قصد داشته اند مجددا به ساختمان انجمن فرهنگی ایران و امریکا در شیراز حمله نمایند که با دخالت مأمورین انتظامی و شلیک چند تیر هوائی از نزدیکی محل مزبور دور شده و در نقطه ای دیگر از شهر با ایجاد راه بندان در یکی از خیابان ها، یک دستگاه خودرو مربوط به ژاندارمری شیراز را به آتش کشیده اند.
1 گفته شده عوامل آشوبگر همچنین تصمیم دارند در روزهای آینده خودروهای متعلق به ارتشی و ساواک را نیز در شهر شیراز طعمه حریق سازند.
ارزیابی خبر : خبر صحت دارد.
اقدامات انجام شده : مراتب به نخست وزیری اعلام گردیده است.
توضیحات سند:
1ـ «از ساعت 1700 روز جاری (13 /10 /57) حدود سه هزار نفر زن و مرد در خیابان های ساری دست به راهپیمایی زدند.» (پرونده 106979، ص 6) 1ـ این دو غلامرضا اسدی عرب و حسینی بودند و اسدی عرب در اثر این حادثه جان می بازد.
(پرونده 106979، ج 6) 2ـ تظاهرات قصر شیرین از ساعت 5 بعدازظهر آغاز شد.
فرد تیرخورده اقبال پدرود نام داشت که از ناحیه پا مجروح شد.
(پرونده 106982، ج 4) 3ـ تفصیل خبرهای قم و شهرهای دیگری که در اینجا یاد شده متعاقبا خواهد آمد.
1ـ کشتار مردم در قزوین در روز یازدهم دی ماه، سفارت امریکا در تهران را نیز وادار به واکنش، در حد تهیه خبر و ارسال آن به واشنگتن کرد.
در این گزارش کارشناس سفارت مشاهدات خود را که اصابت تیر به دیوارها و ساختمان ها بوده چنین یاد می کند.
کارشناس سفارت محل سوراخ شده تیر را در دیوارها و درها مشاهده کرد که از ارتفاع زانو تا بالای سر متفاوت بوده [و ]روشن بود که تیراندازی علیه جمعیت در آن محوطه بسته تلفات زیادی خواهد داشت.
» (اسناد لانه جاسوسی، ج 27، خط میانه، ج 3، صص 10 و 11) 2ـ «ساعت 1000 روز جاری (13 /10 /57) تدریجا تظاهرکنندگان در خیابان های مختلف خرمشهر به طور گروه های 200 نفری اقدام به تظاهرات و دادن شعارهای مضره کردند.
تظاهرکنندگان شیشه های بانک اعتبارات و رهنی را شکسته و دو اتومبیل تقریبا اسقاط مربوط به شرکت استیودورینگ را در خیابان طعمه حریق نموده اند و با آتش زدن لاستیک های مستعمل در خیابان ها موقتا سد عبور کرده اند.
» تظاهرات با دخالت ماموران که توأم با شلیک تیر و گاز اشک آور بود پراکنده شد.
شهر خرمشهر تقریبا تعطیل بود.
(پرونده 106991، ج 6) روایت ارتش خبر از یک شهید نیز در خرمشهر دارد.
«در خرمشهر حدود 5000 نفر از تظاهرکنندگان که علیه کد 66 شعار می دادند با مأمورین درگیری حاصل نمودند که در اثر تیراندازی مأمورین یک دختر 12 ساله کشته شد.
» (گزارش زمستان 57، ص 137) به نقل از روزنامه کیهان، تیراندازیهای ماموران حکومتی را در روزهای 13 و 14 دی ماه به روی مردم، چهار شهید و ده مجروح داشت.
(ش 10605، ص 7) 1ـ در اراک «ساعت 30 /8 دقیقه حدود 4000 نفر از فرهنگیان و سایر طبقات در اداره آموزش و پرورش اجتماع و مردم را به مخالفت از دکتر بختیار تشویق نمودند.
این جمعیت به هنگام ورود به خیابان شروع به تظاهرات نمودند که با پرتاب گاز اشک آور متفرق شدند.
» (گزارش زمستان 57، صص 136، 137) 2ـ شیشه های بانک سپه و بانک شهریار هم شکست.
1ـ تظاهرات شیراز پس از پایان نماز و سخنرانی در مسجد جامع و ولی عصر آغاز شد.
(پرونده 106992، ج 6) موقعیت صبح امروز (13 /10 /57) شیراز از زبان اسناد ساواک چنین بود: «عده زیادی در چند نقطه از شهرستان شیراز ضمن آتش زدن لاستیک و ایجاد راه بندان و دادن شعارهای ضد ملی دست به تظاهرات زده که از طرف مأمورین فرمانداری نظامی به موقع متفرق شده اند.
ضمنا کلیه مدارس بانک ها و بازار و [برخی ]از مغازه های خیابان ها تعطیل» است.
(پرونده 106992، ج 6)