گزارش خبر
تاریخ سند: 7 تیر 1345
گزارش خبر
متن سند:
گزارش خبر7 /4 /45
آقای شیخ رضا انصاری شخصاً تقاضای ملاقات از اینجانب نمودند که ضمن ملاقات و مذاکره تقاضا داشتند که قرآن اهدایی1 با تشریفات اهدا نشود که مراتب از وزارت اطلاعات سؤال و طی نامه شماره ۲۹۳/م – 5 /4 /45 به آن سازمان منعکس گردیده است حال اگر آقایان انصاری و پوستی‌زاده مشغول تحریک هستند وظیفه مأمورین انتظامی است که مراتب را گزارش تا نسبت به تبعید آنان اقدام گردد. /ق
فرمانداری کل همدان - قوام
گیرنده: شهربانی همدان به انضمام رونوشت نامه 1357 /13 ﻫ - 6 /4 /45 ساواک برای اطلاع
رونوشت برابر اصل است
توضیحات سند:
۱- چاپ قرآن توسط شاهبه دنبال رسوایی رژیم بعد از دستگیری امام خمینی (ره)، قیام خونین 15 خرداد ۱۳4۲ و مهاجرت علمای ایران به تهران برای آزادی امام خمینی و همچنین س خنرانی روشنگرانه و آگاهی بخش امام علیه کاپیتولاسیون و دستگیری مجدد و تبعید ایشان به ترکیه و سپس عراق، رژیم متوجه شد که هیچ‌گونه جایگاه دینی، ملی در جامعه ایران ندارد و قادر به جلب اعتماد مردم نیست؛ لذا برای رهایی از بحران مشروعیت، چاره را در اجرای طرح‌های مذهبی در قالب احداث مساجد، زیارت شاه از اماکن مقدسه و عتبات و ... دید. لذا در این مسیر رژیم تصمیم گرفت برای تلطیف فضا و عوام فریبی، قرآنی به نام قرآن پهلوی منتشر کند. قرار شد این قرآن از روی یکی از بهترین قرآن‌ها که به خط استاد احمد نیریزی بود با خطی خوش و زیبا منتشر شود و طبق برنامه‌ریزی قبلی می‌بایست تعدادی از این قرآن‌ها به علما و روحانیون تراز اول کشور اهدا می‌شد. خبر انتشار قرآن مزبور در اردیبهشت سال 44 و طی تبلیغاتی مفصل اعلام شد.
رژیم قبل از چاپ قرآن پهلوی با برنامه‌ریزی دقیق به تبلیغات گسترده‌ای از طریق رسانه‌ها و نهادهای فرهنگی سیاسی پرداخت. به همین منظور «طرح انتشاراتی قرآن پهلوی» به شرح ذیل تهیه و تنظیم شد: «مردم ایران از دیرباز قرائت قرآن را یکی از عبادات می‌دانند و هر سال چند هزار نسخه از قرآن در مرکز و شهرستان‌های کشور در قطعه‌ها و به شکل‌های مختلف چاپ می‌شود. شاهنشاه ایران که متدین به دین اسلام و مذهب جعفری دوازده امامی هستند، در طول مدت سلطنت خود با الهام از قرآن عدالت اجتماعی، اقتصادی و زندگی را در میان ملت ایران مستقر کردند و برای بزرگداشت و تجلیل مذهب شیعه اثنی عشری از هیچ‌گونه اقدامی فروگذار نکردند. به تازگی چاپ قرآن کریم که به منزله قانون اساسی دین اسلام و مورد علاقه قاطبه مسلمانان است مورد توجه خاص شاهنشاه قرار گرفت و مقرر فرمودند قرآنی که چاپ می‌شود از سایر قرآن‌ها از هر حیث ممتاز باشد. روی این اصل یکی از نسخ ممتاز و خطی نفیس قرآن که به خط استاد احمد نیریزی در کتابخانه سلطنتی موجود است، انتخاب شد، که با مأخذ معتبر موجود به وسیله علما و دانشمندان صاحب نظر و برگزیده کشور تصحیح و چاپ شود. چون نسخه‌ای که برای تصحیح و چاپ انتخاب شد از نظر تذهیب و حاشیه‌سازی و طلاکاری در نهایت نفاست و از نظر نگارش خط نسخ شاهکاری فناناپذیر می‌باشد، بدین جهت تلاش‌های مداوم و شبانه‌روزی برای تصحیح برای آن از روی مآخذ معتبر انجام گرفته است.
در این میان اهدای قران آریامهری به روحانیون همدان رژیم را دچار مشکل و رسوایی کرد. 5 جلد از قرآن پهلوی در روز سه‌شنبه نهم فروردین ۱۳4۵ توسط محسن قراگزلو کارمند وزارت اطلاعات (ارشاد) جهت اهدا به علما، به شهر همدان فرستاده شد؛ اما روحانیون تراز اول همدان آیت‌ا... سید نصرا... موسوی بنی‌صدر همدانی و آخوند ملاعلی معصومی همدانی از قبول آن امتناع کرده و از دیگر روحانیون شهر خواستند که از تحویل گرفتن آن خودداری کنند. ساواک همدان در گزارش خود در این‌باره نوشت: «.. وعاظ و روحانیون درجه اول و با شخصیت حوزه استحفاظی ساواک، آقایان سید نصرا... بنی‌صدر و آخوند ملاعلی می‌باشند که مراتب مخالفت آنها با سیاست دولت کراراً و در شماره‌های عدیده به عرض رسیده است و به نحو مقتضی با نامبردگان تماس حاصل گردید؛ ولی هر یک از آنها نسبت به تمجید و تجلیل از فرمان همایونی سرپیچی و حتی سایر همکاران خود را به علت نفوذی که دارند، جلوگیری از اقدام آنها نموده‌اند ... و با انقلاب شاه و ملت مخالفند و در ۱۸ خرداد ماه ۱۳4۲ هنگام تشریف‌فرمایی اعلی حضرت همایونی به همدان و همچنین سال بعد نامبردگان برای استقبال حاضر نشدند و به این نیز قناعت نکرده بلکه دیگر روحانیون را با تهدید و ارعاب مطیع نظر خود نمودند... روی این اصل سازمان اطلاعات و امنیت همدان در اثر مکاتبه با فرماندهی تیپ ۲۰ همدان تقاضا نمود که موضوع در کمیسیون مطرح و طبق صورت جلسه مورخه 18 /12 /1344تصمیم گرفته شد که به آقایان تذکر داده شود در آتیه تغییر رویه داده و در این قبیل مراسم شرکت جویند. فرماندار همدان - محمدرضا قوام - برای وادار کردن آیت‌ا... آخوند جهت قبول قرآن اهدایی بر مبنای رأی کمیسیون امنیت استان مورخه 18 /2 /1344 به وی کتباً اخطار داد:
«آقای علی معصومی کراراً از شما دعوت شده به مجالس ما شرکت نکردید اگر این دفعه دعوت کنیم، شرکت نکنید، چنین و چنان ...» آیت‌ا... آخوند به محض دریافت نامه تهدیدآمیز قوام، فرماندار وقت همدان به حالت اعتراض از همدان خارج و به مشهد مشرف و به بیت حضرت آیت‌ا... میلانی وارد می‌شوند و مدت یک ماه آنجا می‌مانند و از طرف دیگر نامه مذکور تکثیر و در بین مردم همدان توزیع شد. این نامه توسط یکی از انقلابیون همدان به نام سید محمد حسینی به قم برده شد و در آنجا آقای هاشمی رفسنجانی آن را تکثیر و توزیع کرد. زمانی که فشار به آیت‌ا... آخوند برای قبول قرآن زیاد شد، وی اظهار داشت: عمامه من سفید است، زود لکه می‌گیرد.» خروج آیت‌ا... آخوند از همدان بهانه خوبی به دست آیت‌ا... بنی‌صدر داد. وی در مقابل فشار مقامات محلی و مرکزی برای قبول قرآن پهلوی، اعلام کرد تا زمانی که آیت‌ا... آخوند در همدان نباشد، او نمی‌تواند قرآن را قبول کند. باید هر دوی آنها متفقاً این هدیه را بپذیرند. در واقع آیت‌ا... بنی‌صدر بدین وسیله از قبول قرآن شانه خالی کرده و در عین حال اعتراض خود را نسبت به رفتاری که با آیت‌ا... آخوند شده بود، اعلام داشت. علاوه بر مخالفت آیت‌ا... بنی‌صدر و آخوند، حجت‌الاسلام غلامحسین بهرامی (ذوقی) در مقابل قرآن پهلوی دست به اقدام جالبی زد. او قرآن چاپ انتشارات اسلامیه را در مقابل قرآن آریامهری به فروش می‌رساند. او در این‌باره می‌گوید: «من برای مخالفت با قرآن پهلوی، قبض قرآنی که توسط اسلامیه بوذرجمهری چاپ شده بود را به همدان می آوردم و به مبلغ یکصد و اندی تومان می‌فروختم و به همه می‌گفتم که قرآن اسلامیه بهتر از قرآن شاه است و قرآن پهلوی قرآن معاویه است.