روز 26 آیت‌الله میلانی با تیمسار سپهبد استاندار و روز 27 استاندار در منزل میلانی با وی تماس گرفته
تاریخ سند: 29 مهر 1343
روز 26 آیت‌الله میلانی با تیمسار سپهبد استاندار و روز 27 استاندار در منزل میلانی با وی تماس گرفته
متن سند:
از: مشهد تاریخ:29 /7 /1343به: تهران شماره: 410
تلگرافات وارده
عطف 26627 /321 ـ 27 /7 /43
روز 26 آیت‌الله میلانی با تیمسار سپهبد استاندار و روز 27 استاندار در منزل میلانی با وی تماس گرفته و میلانی در حضور عده‌ای از علما و مدرسین معروف مشهد شفاهاً تعهد نمود که چنانچه از قمی رفع محدودیت به عمل آید، در آینده اعمال و گفتار وی را کنترل و اگر قمی به توصیه‌های وی بی‌توجه بود در قبال تصمیمات دولت، ضمن اینکه از قمی پشتیبانی نخواهد کرد برعلیه وی نیز اقدام خواهد نمود. متعاقب1 این جریان، آیت‌الله کفایی و سبزواری و شاهرودی با قرار قبلی تصمیم گرفتند با عده‌ای از حدود پانصد نفر از طلاب حوزه علمیه مشهد در محل موزه با استاندار ملاقات و تقاضای آزادی قمی را بنمایند. چون حرکت دست جمعی به صلاح نبود، توصیه شد که آقایان در منزل کفایی اجتماع و تیمسار استاندار به آنجا بروند. این برنامه ساعت هشت روز جاری اجرا، آقایان کفایی و سبزواری ضمن تجلیل از مقام شامخ سلطنت از استاندار تقاضای رفع محدودیت از قمی نمودند. آقای استاندار قول دادند که قمی را آزاد نمایند. یکی از واعظین، سخنرانی مبسوطی دایر بر وطن‌پرستی و شاه‌دوستی و تجلیل از مقام شامخ سلطنت ایراد و اشعاری قرائت نمود. اقدامات تحت‌نظر قرار دادن قمی در مدت ده روز دارای نتایج زیر بود:
1. قمی و پسرش از صحت عمل ساواک فوق‌العاده مرعوب و ضمناً بین قمی و پسرش نزاع درگرفته است و احتمال دارد وی تا مدتی دیگر قادر به فعالیت و اظهاراتی برعلیه مصالح کشور نباشد؛
2. روحانیون و مردم متوجه شده‌اند که دولت بر تمام امور مسلط و با قدرت هرچه بیشتر هر نوع تحریکات را درنهایت خشونت منکوب می‌سازد؛
3. به روحانیون مخالف ثابت شد که اتکای این‌ها به‌اصطلاح به مردم موهوم بوده ولی جرئت کوچک‌ترین اقدامی ندارد و در این مدت حتی دو نفر به‌طور اجتماع از قمی پشتیبانی ننموده‌اند؛
4. آزادی قمی به تقاضای کفایی و سبزواری و شاهرودی، به روحانیون مخالف ثابت نمود که به خواسته موافقین ولو در مسائل مهم ترتیب اثر داده می‌شود و درنتیجه وجهه آن‌ها در انظار بالا رفته؛
5. قرار بود میلانی و روحانیون طرفدار وی از قمی ضمانت کند تا رفع محدودیت بشود. میلانی حاضر به امضای این تعهدنامه نشد و این عمل میلانی کدورت شدیدی در قمی ایجاد کرده و نسبت به وی فوق‌العاده بدبین و نسبت به آقایان کفایی و سبزواری و شاهرودی علاقه‌ای پیدا نموده که پسر قمی مراتب را حضوراً تأیید کرد؛
6. احتمال دارد قمی با این شدت عمل ساواک در ماه رمضان دیگر عمل خلافی مرتکب نشود؛2
7. ساواک خراسان به آرامش روحانیون اعتمادی ندارد. تصمیمات درباره قمی و میلانی طبق طرح ده‌ماده‌ای ادامه خواهد داشت تا به‌کلی روحیه این دو نفر متزلزل و روزی ناچار به خروج از مشهد شوند.
410 ـ 29 /7 /43 بهرامی
ط ـ ب/ 190 ـ مذهبی
کمیته 1 روحانیون ـ 30 /7 /43
محترماً به عرض برسد. تهامی ـ 30 /7 /43
توضیحات سند:
1. در اصل: متعاقباً2. در اصل: بشود