موضوع: جلسه منزل سید ضیاءالدین
تاریخ سند: 28 آذر 1341
موضوع: جلسه منزل سید ضیاءالدین
متن سند:
شماره: 16601/ س ت تاریخ: 28 /9 /41موضوع: جلسه منزل سید ضیاءالدین
ساعت ۱۷۳۰ روز دوشنبه 26 /9 /41 چند نفری از جمله آقای شمس بروجردی (معمم که یکی از دبیران دبیرستان ابومسلم می‌باشد) به منزل آقای سیدضیاءالدین طباطبایی رفته‌اند. در منزل در حدود ۲۰ نفر از طبقات مختلف نیز حضور داشته‌اند. بین حضار آقای مردوخی (یکی از اهالی کردستان) که به اتفاق آقای جواد فردانش (یکی از محترمین کوی جوادیه) آمده بود به طور خصوصی با آقای سیدضیاءالدین مشغول مذاکره بودند و ضمن مذاکره آقای جواد فردانش را معرفی کرد و گفت ایشان در جوادیه کارهای عام‌المنفعه زیادی کرده‌اند. آقای سید ضیاءالدین سئوال کرد در آنجا چند مسجد ساخته شده؟ جواب داد ۷ مسجد بنا شده است. سپس سئوال کرد محل در حدود پانصد متر دارید؟ گفت داریم آقای سید ضیاءالدین پیشنهاد کرد به نظر من بهتر است آنجا را کتابخانه بکنی و عده زیادی حاضر می‌شوند کتابهای زیادی بدهند تا مردم در آنجا آمده مشغول مطالعه گردند. آقای سبزواری (واعظ معروف) - آقای رازانی (یکی از رؤسای وزارت دارائی و نماینده دولت در شورای عالی راه آهن) - آقای نوری (یکی از کارمندان دارایی و نماینده آقای سید ضیاءالدین در انجام بعضی از امور شخصی) نیز در جلسه حاضر بودند.
آقای رازانی بدون مقدمه و ابتدا به سکون از آقای سید ضیاءالدین سئوال کرد آیا املاک شما هم مشمول قانون اصلاحات ارضی می‌شود یا خیر؟ آقای سید ضیاءالدین در جواب این سئوال توضیحات نسبتاً مفصلی داد که خلاصه آن ذیلاً درج می‌شود.
اراضی من دارای زارع و رعیت نیست و عده‌ای از نائین، یزد و آذربایجان و سایر نقاط آمده به طور روزمزد آنجا کار می‌کنند نمی‌دانم اراضی که دارای زارع نباشد مشمول قانون اصلاحات ارضی می‌شود یا خیر؟ ای کاش این اراضی مشمول بشود که لااقل از دردسر نظارت آن آسوده شوم (در اینجا آقای رازانی محل اراضی و مقدار آب آنها را سئوال کرد) آقای سید ضیاءالدین جواب داد اراضی مزبور در بلوک زهرا واقع شده و اکنون دارای ۱۴ چاه آرتزین می‌باشد و درآمد حاصله تکافوی هزینه زارعین را می‌کند و اضافه ندارد اگر بخواهند از چاههای مزبور که هر کدام نیم سنگ یا ربع سنگ آب می‌دهند استفاده نمایند و موتور کار بگذارند ماهانه ۳۰ تن گازوئیل مصرف می‌شود در این صورت اگر دولت آنها را قبول کند یا باید آباد بکند و از جاهای دیگر کارشناس و متخصص بیاورد این کار غیر ممکن است زیرا متخصصین و افراد دیگر به این سادگی حاضر نیستند برای مدتی در آنجا بمانند آب محل شور است و وسائل زندگی کافی نیست و یا دولت باید پس از تحویل گرفتن آن جا را به حال خود باقی بگذارد و در اطراف زمینهای مزبور صدها هکتار زمین مشابه من موجود است بهترین کاری که اعلیحضرت همایونی کردند موضوع اجاره دادن موقوفات بود زیرا به این وضعی که زمینها تقسیم می‌کنند الزامی باید وجود داشته باشد که زارعین زمینهای تقسیم شده را عاطل نگذارند اگر زمین بلااستفاده واگذار شود قانون صحیح نیست ولی وقتی به اجاره واگذار شود زارع ملزم است که به جای دو ماه بیشتر کار کند اصولاً این صحیح نیست که زارعین ما چهار ماه یا دو ماه کار بکنند و بقیه مدت سال را بیکار بنشینند و آذوقه آنها تأمین شود در دو سیستم کاپیتالیسم و کمونیسم الزامات و امکانات بیشتری برای افزایش محصول وجود دارد آقای رازانی اظهار داشت موضوع اجاره دادن دهات و اراضی به درجه تقسیم اراضی ثمربخش نیست زیرا به طوری که می‌دانید در موضوع علاقه ایرانی به مالکیت تردیدی نیست و اگر نفع اقتصادی در نظر افزایش محصول را در نظر نگیریم شاید در جلوگیری از کمونیزم و ایجاد خورده [خرده] مالک که بهترین سد در مقابل نفوذ کمونیسم است این اقدام صورت گرفته است و البته از نظر دیگر برای گوشمال دادن مالکین نیز می‌باشد. آقای سید ضیاءالدین ضمن تأیید اینکه ملاکین عمده گوشمالی لازم داشتند گفت مالکین به هیچ قیمت حاضر به درک حقیقت نبوده البته گوشمالی لازم است. سپس درباره تقسیم اراضی توضیح داد که برای پیشرفت ملتی شرایطی و عناصر مختلفی باید دست به دست هم دهند و الا تنها تقسیم اراضی کافی نیست باید مراقبت و مواظبت و الزامی وجود داشته باشد مثلاً ده هزار انبار می‌خواهد که محصول زارعین در آنجاها جمع‌آوری شود به نظر من در شرایط اشتراکی و کلخوزی بهتر از کاپیتالیزم می‌توان این الزام را عملی کرد و با این که هر دو رژیم دیکتاتوری است معهذا برای بکار واداشتن دهاتیان بی‌ضرر نیست و الا اگر دهقان آزاد باشد به جای فعالیت زیاد کارگران زیاد از اوقات اضافی خود برای
خوشگذرانی استفاده می‌کنند یکی از علل پایدار بودن رژیم سلطنتی ما با وجود اینکه اغلب کشورهای همجوار ایران جمهوری شده‌اند منجمله ترکیه و عراق و پاکستان و غیره تنها این نیست که مردم این رژیمها را دوست دارند بلکه این اهم است که مردم نمی‌خواهند سیستمی را که در خارج وجود دارد و از خارج وارد می شود قبول نمایند.
مأمور نفوذی اظهار می‌دارد: آقای سید ضیاءالدین به طور تقریباً صریح و بی‌پرده از رژیم کلخوزی و اشتراکی کردن مزارع و محسنات آن صحبت می‌کرد و گو اینکه هدفش از این اظهارات مبهم بود ولی به طور غیر مستقیم این نتایج از گفته‌ها گرفته می‌شود.
١- با انکار محسنات تقسیم اراضی فعلی ایران می‌خواهد از اهمیت آن بکاهد و رژیم اشتراکی کردن مزارع را بر آن ترجیح دهد تا در ضمن این کار را به یک نوع سیستم اشتراکی تشبیه کرده و مردم را بترساند.
۲- عده‌ای از مردم تندرو را به طرف خود بکشاند و آنها چنین تصور کنند که آقای سید ضیاءالدین سیستم خیلی عالیتری را می‌داند که هم از سیستم فعلی بهتر است و هم از سیستم اشتراکی زیرا از گفتار وی چنین فهمیده می‌شد که می‌خواهد راه و رسم جدیدی را عنوان کند و مرتباً تکرار می‌کرد که بدون مراقبت و الزام و در نظر گرفتن همه جوانب نمی‌توان کاری صورت داد او اضافه کرد کسی که می‌خواهد قانون وضع کند باید همه جوانب و شرایط محیط و اوضاع را در نظر بگیرد.