موضوع: آقای فخرالدین حجازی
تاریخ سند: 8 اردیبهشت 1341
موضوع: آقای فخرالدین حجازی
متن سند:
گیرنده : ریاست سازمان اطلاعات و امنیت استان نهم (خراسان) شماره : 6175 /321 خلاصه پیشینه نامبرده بالا به آقای درخشش1 (وزیر فرهنگ) تحویل گردید تا در مورد انتقال وی به استان دیگر اقدام مقتضی معمول فرمایند.مدیر کل اداره سوم.
ب.
امجدی 29 /2 /41 رئیس بخش 321 ـ کامیاب 26 /2 /41 30 /2 /41 ـ
توضیحات سند:
1ـ محمد درخشش، متولد 1294 ش.در تهران است.
وی، تحصیلات خود را در دانشسرای عالی تهران، در رشته تاریخ و جغرافیا به انجام رساند.
مهمترین شغل اجرایی درخشش پیش از وزارت، بازرسی عالی وزارتی و ریاست اداره اعزام محصل بود (کرمانشاه، 3887 خرداد 1341).
محمد درخشش، دوره هیجدهم، وکیل مجلس شد.
در این دوره با خواندن لایحه خلیل ملکی علیه قرارداد کنسرسیوم نفت ـ که امینی عاقد آن بود ـ یکی از طولانی ترین نطق های مجلس را در مخالفت با قرارداد، ایراد نمود (کاتوزیان، ج دوم، ص 117) که به علت طولانی شدن نطق، نورالدین امامی، معاون مجلس توانست نطق وی را با وعده یک کراوات «سولکا» خاتمه بخشد (پیکار زندگی، ش 4، سال 1333، ص 7) (کراوات سولکا نوعی کراوات فرانسوی بود که استفاده از آن، نشان اشرافیت و تفاخر بود.) محمد درخشش ـ که قبل از آذر سال 1325، در «اتحادیه معلمان» وابسته به حزب توده فعالیت می کرد ـ دبیر معمولی بود و به علت اظهار علاقه زیاد به حزب توده، رئیس هیئت مدیره اتحادیه گردید و بعد از آذر 1325 و دستگیری جمعی از اعضای اتحادیه، وی، آن را به نیرویی مستقل و تحت اختیار خود تبدیل کرد (کیانوری، ص 414) درخشش، باشگاه معلمان را تأسیس کرد و با گردآوردن معلمان در یک تشکل، روزنامه «مهرگان» را به نام ارگان این گروه منتشر ساخت.
محمد درخشش ، از دوستان نزدیک علی امینی و سیدجعفر بهبهانی بود و با به راه انداختن اعتصاب گسترده معلمان کرمانشاه (همان مأخذ)، زمینه ساز سقوط دولت جعفر شریف امامی و روی کار آمدن امینی شد.
به پاس نقش های پشت پرده اش، امینی او را به وزارت فرهنگ منصوب کرد (زاوش 7 ص 432).
محمد درخشش که رئیس جامعه معلمان بود ـ در طی دوران ریاستش، نه تنها اقدامی برای بهبود وضعیت معلمان نکرد (البته به استثنای نتایج اعتصابات) بلکه از آن به منزله آلتی برای پیشبرد مقاصد سیاسی خود استفاده می کرد (ندای سپهر، ش 183، شهریور 1336).
محمد درخشش، از جمله افرادی بود که ارتباط مستحکمی با دستگاه سیاست خارجی امریکا داشت و به صورت مشاور و عامل سیاستهای امریکا در ایران، عمل می نمود (اسناد ج 6، ص 193).
درخشش در جریان انقلاب اسلامی به صورت یکی از عوامل ایجاد انحراف و همچنین راهنمای آمریکایی ها عمل می کرد و تلاش وسیعی جهت زدودن گرایش های سیاسی ـ اسلامی به عمل آورد.
وی به این اعتقاد که دولتی که بر مبنای قرآن بنا شده باشد، در حقیقت جز عقب گرد چیزی نیست و اصولاً تعلیم و تربیت درست را به مردم ایران نخواهد داد.
به امریکایی ها توصیه می کرد که در جریان درگیری انقلاب، باید درگیری بین امام خمینی و ارتش ادامه یابد.
(اسناد ج 27، ص 55).
وی حتی به مشاور سیاسی سفارت امریکا، پل کانسلر پیشنهاد نمود که به منظور راهنمایی بیشتر، مذاکرات نزدیکی با افراد میانه رو مذهبی مانند بازرگان داشته باشند (اسناد ج 27، ص 156).
افرادی مانند مقدم مراغه ای و درخشش، منابع اطلاعاتی خوبی برای سفارت بودند (اسناد 6 ـ 1، ص 210).
هدف نهایی او (درخشش)، برقراری جامعه ای دمکراتیک خالی از عقاید خشک مذهبی بود.
او، در روشی تاکتیکی، عقیده داشت که هیچ راهی جز هماهنگی با نیروهای امام خمینی نیست.
بنابراین، امیدوار بود که می تواند در هر دولت مذهبی ای نفوذ کند (اسناد 6ـ1، ص 187).
آمادگی وی جهت دنبال کردن خط میانه ای بود که بتواند کشور را از جهت گیری های افراطی نجات دهد.
(اسناد 6 ـ 1، ص 193) درخشش پس از انقلاب به فرانسه پناهنده شد وعلیه انقلاب اسلامی نشریه مهرگان را با کمک سلطنت طلبان منتشر نمود.